11 listopada – najważniejsza z polskich dat

11 listopada 1918 r. już zawsze będzie jedną z najważniejszych dat w historii naszego kraju. Zanim mogliśmy obchodzić święto niepodległości, musiał nastąpić niezwykle trudny i złożony proces odrodzenia państwa polskiego. Prób odzyskania niepodległości podczas 123 lat zaborów było wiele – za najskuteczniejszą z nich stał marszałek Józef Piłsudski.

Co wydarzyło się 11 listopada 1918 roku?

Zakończenie I wojny światowej rodziło niepowtarzalną okazję do wyzwolenia Polski z rąk zaborców

11 listopada był przełomowym dniem nie tylko w dziejach Polski, ale i Europy. W lasku Compiégne pod Paryżem podpisano wówczas rozejm, który kończył I wojnę światową, pieczętując ostateczną klęskę Niemiec. Finał światowego konfliktu stanowił niepowtarzalną okazję do wyzwolenia kraju. W tym samym dniu Rada Regencyjna, pełniąca funkcję tymczasowej władzy państwowej w Polsce, przekazała Piłsudskiemu zwierzchnią władzę nad wojskiem, a następnie powierzyła mu misję utworzenia Rządu Narodowego.

11 listopada Dzień Niepodległości

To, że 11 listopada możemy obchodzić Święto Niepodległości jest zasługą m.in. Józefa Piłsudskiego.

Działania te nie obyły się bez kontrowersji. Kilka dni wcześniej w Lublinie utworzył się bowiem Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej Ignacego Daszyńskiego. Część społeczeństwa popierała natomiast Romana Dmowskiego, stojącego na czele Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. Niektórzy uważali więc Piłsudskiego nie za demokratę, ale… dyktatora.

Pomimo wewnętrznych podziałów, 16 listopada Piłsudski rozesłał do państw zachodnich telegram. Zawiadamiał w nim o powstaniu niepodległej Polski, która miała obejmować wszystkie wyzwolone ziemie. Choć w kraju zapanowała powszechna radość, budowa wolnego państwa dopiero się zaczynała. Po 123 latach nieobecności na mapie mieliśmy znów się na niej pojawić, lecz wciąż stała przed nami walka o przebieg granic.

Józef Piłsudski

Józef Piłsudski (1867–1935), fot. Witold Pikiel

Kim był Józef Piłsudski?

Przypadająca w tym roku 150. rocznica urodzin marszałka wydaje się dobrą okazją do zastanowienia się nad odpowiedzią na to pytanie. Piłsudski już w młodości wyrażał niezgodę na zakłamywanie historii i umniejszanie polskości, aktywnie uczestnicząc w propolskiej propagandzie. Podczas nauki w gimnazjum otwarcie ignorował zakaz mówienia po polsku i konieczność oddawania honorów rosyjskim oficjelom.

Podczas studiów medycznych na Uniwersytecie Charkowskim prowadził działalność konspiracyjną w niepodległościowych organizacjach studenckich. W marcu 1887 r. został aresztowany pod zarzutem udziału w spisku na życie cara Aleksandra III. Po pięcioletnim zesłaniu w głąb Rosji powrócił do Wilna, gdzie zaangażował się w ruch socjalistyczny i skupił na działalności wydawniczej. Kilka lat później został przywódcą Centralnego Komitetu Robotniczego, a po rewolucji 1905 roku utworzył Organizację Bojową PPS do walki z zaborcą. Za głównego wroga niepodległości Polski uważał Rosję. Po objęciu dowództwa I Brygady Legionów Polskich odnosił zwycięstwa właśnie na froncie rosyjskim.

Piłsudski już w młodości aktywnie uczestniczył w propolskiej propagandzie, ignorując zakaz mówienia w języku ojczystym

Piłsudski był ofiarą wielu prześladowań, dzięki czemu stał się symbolem walki z okupantem. W lipcu 1917 r. został aresztowany i osadzony w Magdeburgu. Po nagłym zwolnieniu w listopadzie 1918 r. powrócił do Polski, by objąć stanowisko Naczelnego Wodza.

Niezgoda na współpracę

Okres zaborów nie był łatwym czasem, a odważne wybory Piłsudskiego sprawiały, że miał on zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Wszyscy jednak wyrażali się o nim z uznaniem i szacunkiem. Niezwykłość tego człowieka promieniowała również poza granice kraju. Po jego śmierci w 1922 r. do rządu polskiego dotarł telegram z kondolencjami od samego Adolfa Hitlera, który uczestniczył także we mszy świętej na cześć polskiego marszałka.

11 listopada pomnik Piłsudskiego

Pomnik Józefa Piłsudskiego w Lublinie.

Piłsudski nie godził się na współpracę z krajami ościennymi, postulowaną przez Romana Dmowskiego. Wierzył, że uzyskanie pełnej suwerenności przez Polskę jest możliwe. Na szczęście, jego nadzieje nie okazały się płonne.

Nie tylko Piłsudski

Choć to Józef Piłsudski najmocniej zapisał się w naszej pamięci, do powstania II Rzeczypospolitej przyczyniło się również wielu innych działaczy. Preambuła konstytucji marcowej z 1921 r. wśród ojców-założycieli wolnej Polski, oprócz Piłsudskiego, wymienia m.in. Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Wincentego Witosa, Wojciecha Korfantego, Edwarda Śmigłego-Rydza i Józefa Hallera. Każdy z nich odegrał ważną rolę w kształtowaniu się zrębów odradzającej państwowości.

Ignacy Jan Paderewski

Ignacy Jan Paderewski (1860–1941), polski pianista i kompozytor oraz działacz niepodległościowy i polityk

Wybitny polski kompozytor i pianista, Ignacy Jan Paderewski, podczas zagranicznych wojaży stale podkreślał, jak ważna jest dla niego wolność Ojczyzny. To właśnie dzięki niemu prezydent USA podczas podpisywania Traktatu Wersalskiego wystąpił z ultimatum, domagając się przywrócenia Polsce niepodległości. W 1919 roku Paderewski objął funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych wolnej RP.

Wincenty Witos

Wincenty Witos (1874–1945), przemawiający we wsi Rakszawa

Jednym z jego następców był Wincenty Witos, legenda polskiego ruchu ludowego. Znakomity działacz dzięki swoim zasługom sprawował funkcję premiera RP aż przez trzy kadencje. Karierę polityczną łączył z pracą rolnika. „Chłop zachował w najgorszych chwilach ziemię, religię i narodowość. Te trzy wartości dały podstawę do stworzenia państwa” – mówił.

Setna rocznica wydarzeń z 1918 roku to idealny moment na przypomnienie sobie o tych wybitnych postaciach, dzięki którym rozpoczął się proces, który dziś pozwala nam żyć w wolnej i niepodległej Polsce.

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 0 / 5. Liczba głosów 0

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *