Co powoduje brak apetytu u krowy mlecznej?

Wysoko produkcyjne bydło mleczne potrzebuje pobrania dużej ilości pasz, nie można więc pozwolić na sytuację, w której wystąpi brak apetytu u krowy. Wysokie pobranie suchej masy dawki pokarmowej (rzędu 22–25 kg s.m.), w której z powodów fizjologicznych i ekonomicznych powinno być jak najwięcej pasz objętościowych, gwarantuje pokrycie bardzo dużych potrzeb na składniki pokarmowe i energię.

Samo dostarczenie odpowiedniej ilości pasz na stół paszowy w wielu przypadkach jest niewystarczające, gdyż krowy muszą jeszcze zechcieć zjeść w odpowiedniej ilości oferowaną im dawkę pokarmową. Szczególne problemy w zakresie niedostatecznego apetytu krów występują w okresie bezpośrednio po porodzie (u tzw. fresh cows) – do mniej więcej 10–12 tygodnia laktacji. W tym czasie u krów wysokowydajnych występuje zjawisko fizjologicznego ujemnego bilansu energii, łączącego się z mobilizacja rezerw tłuszczu i białka mięśni. Charakterystyczną zależność między produkcją mleka (kg), wielkością pobrania pasz (% masy ciała) i masą ciała (kg) w trakcie cyklu produkcyjnego ilustruje poniższy rys. 1.

 

brak apetytu u bydła mlecznego a fazy laktacji

Rys. 1. Fazy cyklu laktacji z korespondującymi z nimi zmianami w produkcji mleka, pobrania suchej masy i masy ciała (źródło: Linn i wsp., 1988, za: Preś i wsp., 2004 ).

 

Konsekwencjami tego, że wystąpi brak apetytu u krowy, a w rezultacie niskie pobranie suchej masy, jest obniżenie produkcji mleka w szczycie laktacji, a co za tym idzie wydajności za całą laktację, ponadprzeciętna utrata masy ciała oraz pogorszenie się wskaźników rozrodu (kłopoty z następnym zacieleniem). Przyjmuje się, że oddziaływanie na apetyt krowy przez zwiększenie w tym okresie pobrania suchej masy dawki pokarmowej o 1 kg podwyższa dzienną produkcję mleka o 2 kg. Z tych powodu tak bardzo ważne jest właściwe, kompleksowe zarządzanie grupą technologiczną krów bezpośrednio po porodzie, pozwalające uzyskać wydajność mleka na wysokim poziomie, adekwatnym do genotypu, przy jednoczesnym ograniczeniu kłopotów z rozrodem.

Bezpośredni wpływ na brak apetytu u krowy i pobieranie pasz ma ich szeroko rozumiana jakość.

Wysoka jakość kiszonek wpłynie na apetyt krowy

Czynniki wpływające na dowolne pobranie suchej masy dawki pokarmowej przez krowy mleczne można podzielić na 2 grupy: środowiskowe i zależne od samego zwierzęcia.

Bezpośredni wpływ na brak apetytu u krowy i pobieranie pasz ma ich szeroko rozumiana jakość. W przypadku kiszonek uważać należy, aby były one wolne od pleśni, bez zapachu zjełczałego masła (prowadzona przez clostridia niekorzystna fermentacja kwasu masłowego), nie za kwaśne (pH <3,8). Warto także pamiętać o zjawisku wtórnego zagrzewania się kiszonek podczas ich wybierania – intensywne tlenowe procesy mikrobiologicznego psucia się materii organicznej pogarszają smakowitość całkiem dobrze zakiszonej rośliny.

Zielonki świeże lub w formie zakonserwowanej zbierane za późno są też gorzej wyjadane, gdyż zawierają zbyt dużo włókna, a w nim ligniny. Lignina znacznie pogarsza strawność składników pokarmowych i spowalnia pasaż treści przez przewód pokarmowy krowy. W ujęciu francuskiego systemu żywienia przeżuwaczy INRA takie pasze maję znacznie większą tzw. wartość wypełnieniową – niejako „zapychają” krowę, przez co mamy do czynienia z brakiem apetytu u krowy, więc zaprzestaje ona bądź ogranicza dalsze pobieranie dawki pokarmowej.

dlaczego krowa nie je?

Fot. 1. Sposób określania dojrzałości kiszonkarskiej kukurydzy.

Optymalnym terminem zbioru dla traw jest kłoszenie, a dla lucerny – koniec pączkowania (koniczyny można zbierać w kwitnieniu). Natomiast kukurydza na kiszonkę powinna być ścinana, kiedy lina mleczna na przekroju kolby jest widoczna w 1/2 do 3/4 wysokości ziarniaka od osadki (patrz fot. 1 po prawej).

Generalnie dla dobrego pobierania pasz poziom frakcji włókna w suchej masie dawki pokarmowej powinien wynosić 19–21% ADF (włókno kwaśnodetergentowe) i 28–30% NDF (włókno obojętnodetergentowe). Taki poziom powinien zwiększać apetyt u krowy. Także odpowiednia wilgotność dawki pokarmowej ma wpływ na jej wyjadanie: najlepsze efekty są obserwowane przy skarmianiu pasz o średniej zawartości 45–55% s.m. Ze względu na właściwe zakwaszenie środowiska żwacza (przeciwdziałanie kwasicy), które wpływa także na pobieranie, należy zadbać o właściwą strukturę cząstek dawki pokarmowej.

Brak apetytu u krów mlecznych może być związany z błędami w zakresie bilansowania energii i białka w paszy.

Według badaczy amerykańskich przy rozdziale na 3 sitach (wg metody newPSPS) optymalny udział frakcji wynosi:

  • cząstki > 2 cm: 5–8%,
  • cząstki 2–1 cm: 30-50%,
  • cząstki 1–0,2 cm: 30-50%,
  • cząstki < 0,2 cm: ≤20%.

Wreszcie brak apetytu u krów mlecznych może być związany z wszystkimi błędami popełnianymi w zakresie bilansowania energii (np. koncentracji skrobi – optimum 25–35% s.m.) i białka, także na poziomie białka rozkładanego w żwaczu (60–65% puli białka) i nierozkładanego skutkują obniżeniem dowolnego pobrania suchej masy dawki pokarmowej.

krowy nie mają apetytu

Zastowowanie robotów do podgarniania paszy na stole paszowym daje dobre rezultaty przy zwiększaniu apetytu u krów.

Popraw apetyt u krów: niech jedzą mało, ale często

Aby ograniczyć lub zlikwidować problem braku apetytu, krowy powinny mieć stały, niczym nieograniczony dostęp do stołu paszowego i w takiej sytuacji przeciętnie w ciągu doby pobierają 12 razy dawkę pokarmową po ok. 20 minut na każdy odpas.

Przyjmuje się, że na krowę w zależności od fazy cyklu produkcyjnego powinno przypadać:

  • 80 cm dla krów zasuszonych,
  • 85–100 cm dla krów w okresie okołowycieleniowym
  • i 70–85 cm dla krów w pełnej laktacji długości stołu paszowego.

Jego konstrukcja powinna być taka, aby zwierzęta pobierały pasze prawie z poziomu legowiska – ok. 15 cm wyżej (zapobiega to klękaniu krów na przednie nogi w celu wybrania ostatnich partii pasz z dna stołu), pasze powinny być zadawane w mniejszych porcjach, a częściej (świeże partie pokarmu są chętniej wyjadane) oraz regularnie podgarniane. Do praktyki wprowadzane są już roboty, które automatycznie podgarniają dawkę pokarmową, gdyż przy jej pobieraniu zwierzęta mają naturalną skłonność do jej rozrzucania.

brak apetytu u bydła

Wpływ na apetyt bydła będą mieć nie tylko warunki środowiskowe, ale też kondycja poszczególnych krów czy ich wiek.

Zauważyłeś brak apetytu u krowy? W oborze może być zbyt ciepło! 

Kolejnym ważnym czynnikiem zmniejszającym apetyt u krowy jest wysoka temperatura. Obrazują to dane zawarte w tab. 1. Widać w niej wyraźnie, że wraz ze wzrostem temperatury potrzeby bytowe na energię, pobranie suchej masy oraz wodę wzrastają (nasilone ochładzanie przegrzanego organizmu). Jednocześnie faktyczne pobranie pasz spada, co odbija się wyraźnie na obniżeniu produkcyjności. Z tych powodów właściwa wentylacja i swobodny dostęp do wody w okresach upałów mogą pomóc w utrzymaniu wysokiego poziomu pobrania pasz.

Tab. 1. Wpływ wzrostu temperatury na pobranie suchej masy, wydajność mleczną i zużycie wody przez krowy (źródło: NRC, 1981)
Potrzeby na 27 kg produkcji mleka Spodziewane pobranie i wydajność
Temperatura Potrzeby Pobranie s.m. Pobranie s.m. Mleko Woda
ºC % potrzeb przy 20 ºC kg kg kg litry
20 100 18,2 18,2 27,0 81,8
25 104 18,4 17,7 25,0 88,6
30 111 18,9 16,9 23,0 95,0
35 120 19,4 16,7 18,0 127,3
40 132 20,2 10,2 12,0 144,1

Wprowadzenie technologii dawki (mieszaniny) kompletnej (z ang. TMR) polegającej na wstępnym wymieszaniu w wozie paszowym wszystkich komponentów (objętościowych, treściwych i mineralno-witaminowych) dawki pokarmowej także przyczynia się do zwiększenia apetytu i pobrania suchej masy, poprzez zmieszanie pasz o gorszej smakowitości z materiałami bardziej smakowitymi, uzyskanie optymalnej wilgotności oraz zwiększenie stabilności funkcjonowania żwacza (każdy kęs TMR-u powinien mieć taką sama wartość pokarmową).

Bardzo ważne jest także, aby ograniczyć do minimum zmiany składu dawki kompletnej. Dlatego w dużych fermach powszechnie praktykowane jest żywienie w oparciu o całoroczne wykorzystanie kiszonek. Sporządza się je w ilości gwarantującej skarmianie jednolitego zestawu pasz przez 365 dni – tj. do otwarcia nowo sporządzonych silosów. Trzeba także pamiętać, że ilość podawanego TMR powinna być zawsze nieco większa niż zdolność jego pobrania (na stole paszowym powinno zostawać ok. 5–10% niewyjadów, które w dalszej kolejności mogą być wykorzystane w żywieniu jałowizny lub zwierząt opasanych). Wprowadzenie systemu TME daje przeciętny wzrost dziennej wydajności o 1–2 kg mleka od krowy.

 

Co wpływa na to, jak dużo je krowa mleczna?

Co wpływa na to, jak dużo je krowa mleczna?

 

Do czynników wpływających na zdolność pobrania pasz przynależnych zwierzęciu oprócz wymienionej już fazy laktacji (patrz rys. 1) należy kaliber krowy (większe sztuki mają większy apetyt), rasa (rasa HF uznawana jest za wybitnie żerną), wiek (wieloródki pobierają lepiej pasze niż pierwiastki), wydajność (im większa, tym wyższe wybieranie) i kondycja (tłuste krowy mają gorszy apetyt). Ostatni czynnik jest bardzo ważny u krów w okresie okołoporodowym.

Bardzo łatwo jest bowiem zatuczyć zwierzęta w fazie zasuszenia, co potem skutkuje trudnymi porodami oraz depresją pobrania paszy, wywołującą następczo ketozę, która jeszcze pogarsza apetyt. W rezultacie krowa popada w cykl kolejnych zaburzeń metabolicznych (efekt „kuli śnieżnej”), doprowadzających do znacznego spadku produkcji oraz jałowienia, będącego jedną z ważniejszych przyczyn brakowania.

Podsumowując, przy wysokiej produkcji mleka krowom mlecznym trzeba stworzyć specyficzne warunki środowiskowe, tak aby wysoki potencjał genetyczny mógł być uzewnętrzniony w postaci wysokiej produkcji mleka. Najważniejszym czynnikiem w tym względzie jest uzyskanie i utrzymanie wysokiego pobrania suchej masy dawki pokarmowej, a więc obserwować i stymulować ich apetyt.

 

Artykuł pochodzi z czasopisma „Trouw i My” firmy Trouw Nutrition Polska.

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 4.3 / 5. Liczba głosów 4

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Z forum
Ursuss12345
Tej kwestii na pewno nie wolno bagatelizować, ponieważ krowom być może coś dolega i dlatego mają zdecydowanie mniejszy apetyt. Jeśli problem nie ustąpi sam to po prostu najlepiej z... zobacz więcej »
przemo932
powodów może być mnóstwo. ja spotkałem się ostatnio z takim przypadkiem, krowy niechętnie jadły - okazało się że w trawie jest za dużo jednego z gatunków traw w mieszance którą pos... zobacz więcej »
Agrofakt
Co wpływa na to, jak dużo je krowa mleczna?BARDZO WAŻNE INFORMACJE DLA HODOWCÓW BYDŁA:https://www.agrofakt.pl/brak-apetytu-u-krowy-mlecznej/ zobacz więcej »

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *