Były minister rolnictwa podsumował działania

fot. MRiRW

Minister rolnictwa Robert Telus zakończył już okres swojego urzędowania. Przypadło ono na wyjątkowo trudny czas, kiedy to sytuację na rynkach rolnych, szczególnie na rynku zbożowym, komplikowała wojna w Ukrainie.

Minister rolnictwa i rozwoju wsi Robert Telus objął stanowisko po Henryku Kowalczyku, który podał się od dymisji w kwietniu br. Poprzednio pełnił funkcję przewodniczącego sejmowej komisji rolnictwa i rozwoju wsi. W czasie swojego krótkiego urzędowania podjął wiele działań, które poniżej streścimy.

Stabilizacja rynku zbożowego

Ustabilizowanie rynku zbóż i zachęcenie rolników do sprzedaży zboża, zalegającego w magazynach przy spadających cenach światowych okazało się jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed ministrem Telusem. Według założeń należało pozbyć się około 4 mln ton zbóż zmagazynowanych w spichlerzach rolników. Cel ten udało się osiągnąć pomimo niskich cen skupu. Jednakże pomogły w tym dopłaty do zbóż, dzięki którym rolnicy w ciągu 4 miesięcy pozbyli się swoich zapasów przed kolejnymi żniwami. Obecnie nie ma już nadwyżek zboża. Ale problemu by nie było, gdy by nie słowa poprzednika ministra Telusa, który mówił, żeby nie sprzedawać zboża po żniwach 2022, bo ceny będą jeszcze rosły.

Dialog z rolnikami — Porozumienie w Szczecinie

W pierwszym tygodniu urzędowania minister Robert Telus udał się do Szczecina, by wysłuchać postulatów protestujących tam rolników. A byli tam obecni przedstawiciele różnych związków rolniczych, którzy domagali się zamknięcia granic na import ukraińskiego zboża. Działania ministra Telusa doprowadziły do pogodzenia interesów rolników i rządu. Po spotkaniach z rolnikami w Szczecinie zawiesili oni strajk, a ponadto strony podpisały Porozumienie w Szczecinie.

15 miliardów pomocy dla rolnictwa

Porozumienie Szczecińskie dało podstawy do wypracowania Pakietu pomocy finansowej dla rolników, która wyniosła 15 miliardów złotych z budżetu krajowego. Jak dotychczas była to historycznie najwyższa pomoc dla sektora rolniczego. Działania te już w większości weszły w życie.

Dopłaty dla rolników

Wśród spraw załatwionych przez byłego już ministra rolnictwa i rozwoju wsi Roberta Telusa są dopłaty do:

• sprzedanej pszenicy na poziomie 3025 zł na hektar (w przeliczeniu ok. 550 zł dopłaty do tony sprzedanej pszenicy).
  Stawki dopłat do zbóż sprzedanych od 1 grudnia 2022 r., które wzrosły o ok. 100 proc.
• pierwszych 300 hektarów, niezależnie od wielkości gospodarstwa.
• jęczmienia, pszenżyta, żyta, owsa, mieszanki zbożowej, kukurydzy, a także dopłaty do rzepaku i rzepiku. Wartość tej pomocy wynosiła od 700 zł/ha do 1750 zł/ha.
• nawozów, które Polska wdrożyła jako jedyny kraj w UE. W 2023 r. rząd ponownie przeznacza na ten cel 4,7 mld zł, przez co dopłata wynosi około 500 zł do 1 ha.
• paliwa rolniczego w formie zwrotu 2 zł od 1 litra zakupionego oleju napędowego. To dwa razy więcej w porównaniu do 2022 r.
• kwalifikowanego materiału siewnego o łącznej wartości 210 mln zł.
• w wysokości 200 złotych do tony mokrej kukurydzy skupionej przez podmioty skupowe.

Kredyty

• Kredyty płynnościowe, które w zależności od wielkości gospodarstwa wynoszą od 100 do 400 tys. zł, oprocentowanych na 2% i z okresem spłaty do 60 miesięcy.
• Kredyty skupowe dla skupujących zboża i owoce miękkie, do wysokości 40 mln zł, oprocentowane na 2%.

Fundusz Ochrony Rolnictwa

Podczas sprawowania urzędu, 1 lipca weszła w życie ustawa, która miała na celu Powołanie Funduszu Ochrony Rolnictwa. Zagwarantowała w ten sposób pomoc rolnikom, którzy ponieśli straty z powodu upadłości firm skupujących. Skarb Państwa wypłaci rolnikom zaległe należności, a potem sam będzie dochodził zwrotu poniesionych kosztów. To gwarancja ochrony płatności rolnika.

300+ dla sołtysa

Jako docenienie pracy społecznej obowiązuje dodatek sołecki wynoszący 300 zł miesięcznie dla sołtysa, który pełnił tę funkcję przez co najmniej dwie kadencje, czyli przez 8 lat. Dodatek ten będzie corocznie waloryzowany.

Ekoschematy i wsparcie dla hodowców

Uproszczenie ekoschematów dla gospodarstw do 5 ha — wartość pomocy: 225 EUR do 1 ha.

• Pomoc dla pszczelarzy do przezimowanych rodzin pszczelich w formie podwyższonego do 80 mln zł limitu.
• Wsparcie producentów trzody chlewnej:
  • wprowadzenie hodowli świń na własny użytek;
  • kontynuacja Programu Locha+, którego wartość pomocy to łącznie 500 mln zł. Pomoc wyniesie 100 zł do każdej sztuki świni, jednak nie więcej niż 500 tys. zł dla producenta świń.

Gospodarka gruntami i budownictwo rolnicze

• Zmiany w gospodarce gruntami, które dotyczą określania należności czynszu dzierżawnego nieruchomości rolnych Skarbu Państwa. Obejmują one także prawo nabycia przez KOWR zadłużonych gospodarstw, w celu spłaty zadłużenia i zawarcia umowy dzierżawy tej nieruchomości z dotychczasowym właścicielem.
• Zmiany przepisów prawnych pozwalające na budowę bez konieczności pozyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia budowy:
  • naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 250 m³ i wysokości do 15 m;
  • jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną do 300 m².

Sojusz krajów przyfrontowych

Poza pakietem pomocy finansowej dla polskich rolników ważne okazały się działania na arenie międzynarodowej. Ich skutkiem był sojusz 5 krajów przyfrontowych: Polski, Słowacji, Bułgarii, Rumunii i Węgier. Minister Robert Telus nieformalnie mu przewodniczył od momentu powstania. To dzięki twardemu stanowisku polskiego rządu organy unijne zauważyły problem związany z niekontrolowanym importem z Ukrainy.

Działania

• Wprowadzenie unijnego zakazu importu zbóż zabezpieczające nasze rynki od 15 kwietnia. Ponadto od 15 września utrzymano zakaz importu pomimo sprzeciwu KE. Dzięki tym działaniom zaczęły we właściwy sposób funkcjonować korytarze solidarnościowe. Wcześniej władze Unii zdawały się nie widzieć problemów państw przyfrontowych związanych z niekontrolowanym importem żywności z Ukrainy.
• Wskutek podjętych przez rząd działań nastąpił wzrost eksportu do 1,2 mln ton zboża miesięcznie. Jednocześnie tranzyt wzrósł prawie 3-krotnie: z 133 tys. ton zboża na początku roku do 346 tys. ton zboża w październiku.

W ramach działań sojuszu pięciu krajów przyfrontowych odbyło się szereg spotkań. To dzięki nim podjęto szereg działań w zakresie ochrony rynków tych krajów, a także innych krajów unijnych przed zalewem ukraińskiego zboża. Ponadto dzięki wspólnym działaniom KE zatwierdziła pakiet pomocy dla krajów przyfrontowych wynoszący 100 mln euro.

Minister Robert Telus prezentował stanowisko „piątki” na AGRiFISH w Luksemburgu oraz w siedzibie KE w Brukseli.

Ułatwienia w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych

Zrealizowano również zapowiedź dotyczącą ułatwień dotyczących zarówno przygotowania, jak i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych. Dzięki temu odpady z produkcji rolnej będą lepiej zagospodarowane. Jednocześnie pozyska się źródło energii odnawialnej zaś powstały w biogazowni poferment stanie się cennym nawozem w produkcji rolnej. Pozwoli to na obniżenie jej kosztów i jednocześnie na wzrost efektywności.

Skup malin

Ważną dla rynku decyzją okazało się uruchomienie przez jedną ze Spółek Skarbu Państwa skupu malin w województwie lubelskim. Działania te pozwoliły na stabilizację cen na rynku malin.

Pomoc dla producentów kalafiorów i brokułów

Innym mechanizmem wsparcia polskich rolników była pomoc dla producenta rolnego, któremu podmiot odmówił odbioru pełnej ilości zakontraktowanych produktów rolnych. Ma ona wysokość 1250 zł/ha uprawy kalafiorów lub brokułów.

Pomoc dla sadowników i plantatorów truskawek

Wsparcie skierowane dla rolników, którzy ponieśli szkody w owocujących uprawach drzew owocowych, krzewów owocowych i truskawek w wyniku przymrozków wiosennych, huraganu lub gradu.

Wsparcie finansowe Kół Gospodyń Wiejskich

Wprowadzono regulacje prawne, które umożliwiły udzielanie wsparcia finansowego dla Kół Gospodyń Wiejskich. Olbrzymie zainteresowanie i aktywność kół widać było bardzo wyraźnie podczas konkursu „Bitwa Regionów”. W jego czasie tysiące KGW rywalizowało o palmę pierwszeństwa najpierw na etapie powiatowym, następnie wojewódzkim, aż do finału ogólnokrajowego. Wzrost zainteresowania działalnością KGW przyczynił się również do zorganizowania I Ogólnopolskiej Parady Kół Gospodyń Wiejskich. Efektem wprowadzonych rozwiązań jest dalszy, dynamiczny rozwój KGW oraz wzrost liczby młodych ludzi aktywnie uczestniczących w ich działalności.

Ponadto w związku z wyborami w 2023 roku wdrożono bon frekwencyjny. Daje on możliwość uzyskania m.in. 250 tys. zł dla Kół Gospodyń Wiejskich w gminach liczących do 20 tysięcy ludności, w których frekwencja w wyborach wyniosła ponad 60 proc. Środki wypłaci Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Działania legislacyjne ministra

Z inicjatywy Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Rada Ministrów przyjęła 23 rozporządzenia, które opublikowano w Dzienniku Ustaw. Ponadto Sejm RP uchwalił 7 ustaw.

Czytaj również: Nowa minister rolnictwa Anna Gembicka i Jej zaskakująca decyzja

Źródło: MRiRW