Cebula z siewu wiosennego a chwasty

fot. Anna Maciejuk

Cebulę sieje się wczesną wiosną i mało jest czasu na staranne doprawienie roli oraz zniszczenie chwastów. Wyjaśniamy co robić, aby cebula z siewu wiosennego była wolna od chwastów.

W tym czasie wykonujemy mechaniczne uprawki i przygotowujemy się do siewu. Jednakże zazwyczaj ograniczamy się do dwóch zabiegów uprawowych. Podczas ich wykonywania część chwastów pozostałych po zimie jest niszczona. Jednakże nie na tyle skutecznie, aby zapewnić wschody na „czystym polu”.

Cebula z siewu wiosennego

Cebulę należy uprawiać po przedplonach zostawiających glebę:

• w dobrej kulturze;
• z właściwym płodozmianem;
• starannie przygotowaną do siewu;
• o małym poziomie zachwaszczenia.

Nawet na takich polach cebula wschodzi długo i jeszcze przed jej wschodami pojawia się na 1 m² od kilkunastu do kilkudziesięciu chwastów. Dzieje się tak, ponieważ w warstwie ornej na 1 hektarze może być do kilkuset milionów nasion różnych gatunków chwastów. Strata plonu spowodowana przez chwasty na początku wzrostu cebuli, do fazy 2–3 liści, może wynosić ponad 45%.

Zachwaszczenie uprawy – skutki

Zmniejszenie plonu zależy od poziomu zachwaszczenia, ale można szacunkowo przyjąć, że mieści się w granicach 2–3%, w przeliczeniu na każdy dzień obecności chwastów w tym okresie. Po połowie wegetacji, gdy cebula jest rozrośnięta (z co najmniej 5–6 liśćmi) i szczypior ma dużą masę, ich wpływ jest mniejszy. Jednakże należy starać się, by pole było niezachwaszczone do końca wegetacji, ponieważ chwasty mogą utrudniać zbiór. W cebuli prawie zawsze konieczne jest wykonanie kilku zabiegów różnymi herbicydami lub kilkakrotne mechaniczne odchwaszczanie uzupełnione ręcznym pieleniem. Odpowiednie stosowanie herbicydów jest ważne szczególnie w pierwszym etapie wzrostu roślin cebuli.

Chwasty w cebuli

Reakcja chwastów na warunki ich życia rozpoczyna się z chwilą kiełkowania nasion. Spośród tych warunków, podstawowe znaczenie mają:

• temperatura;
• wilgotność;
• światło;
• zawartość powietrza w warstwie gleby, gdzie znajdują się nasiona.

Zachwaszczenie wiosną jest większe, gdy po ciepłej jesieni i łagodnej zimie, po ciepłych dniach przychodzą chłodne noce, ale bez długotrwałych spadków temperatury poniżej 0°C. Jak również wówczas, gdy dni ciepłe są przeplatane chłodnymi. Przy wyrównanej temperaturze obserwuje się mniejsze zachwaszczenie. Dla gatunków chwastów wschodzących wiosną bodźcem do kiełkowania są niskie temperatury zimą i wzrastająca temperatura wiosną. Zbiorowiska chwastów na „polach cebulowych” różnią się i zależą od:

• warunków glebowych;
• stanowiska w zmianowaniu;
• sposobu zwalczania chwastów;
• herbicydów aplikowanych w przedplonach;
• sposobu nawożenia;
• terminu siewu;
• rejonu Polski.

Chwasty krótkotrwałe

Wiele gatunków rozpoczyna kiełkowanie już w temperaturze o 2-5ºC niższej niż cebula. Istotna jest więc ochrona przed chwastami tak, aby umożliwić wschody i wzrost cebuli na polu o jak najmniejszym zachwaszczeniu. Można wyróżnić 2 typy biologiczne chwastów: krótkotrwałe i wieloletnie zwane też trwałymi.

Chwasty krótkotrwałe rozmnażają się z nasion i po ich wydaniu giną. Są to między innymi: komosa biała, bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, chaber bławatek, tobołki polne, tasznik pospolity, kurzyślad polny, jasnota purpurowa i różowa, maruna bezwonna oraz inne chwasty rumianowate, przetaczniki, przytulia czepna, starzec zwyczajny, różne gatunki rdestów, dymnica pospolita, przytulia czepna, psianka czarna. Prawie na każdej plantacji spotyka się ciepłolubne gatunki (np. żółtlica drobnokwiatowa, szarłat szorstki). Pojawiają się zwykle później, w temperaturze powyżej 8–10°C, zwykle w końcu maja i latem aż do zbiorów. Natomiast w latach o wczesnej i ciepłej wiośnie mogą towarzyszyć cebuli tuż po wschodach. Zazwyczaj na plantacji cebuli przeważają chwasty dwuliścienne i największe zachwaszczenie występuje w okresie „masowego wiosennego wysypu chwastów”, tj. od maja do czerwca.

Chwasty wieloletnie

Spotyka się też plantacje zachwaszczone gatunkami wieloletnimi. Na polach, gdzie masowo występują wieloletnie chwasty dwuliścienne (ostrożeń polny, mlecz polny, rzepicha leśna, mięta polna, mniszek pospolity) lepiej cebuli nie uprawiać. Ewentualnie można niszczyć chwasty zabiegami agrotechnicznymi i herbicydami zawierającymi takie substancje czynne, jak: dikamba, fluroksypyr, MCPA. Zaleca się je w przedplonach, np. w zbożach. Ewentualnie można wykorzystać glifosaty, które stosujemy w okresie letnio-jesiennym, po zbiorze przedplonów w latach poprzedzających uprawę cebuli. Z rocznych chwastów jednoliściennych można spotkać w cebuli chwastnicę jednostronną, włośnicę siną i zieloną, wiechlinę  roczną, samosiewy zbóż, a z wieloletnich perz. Zarówno liczebność, jak i skład gatunkowy chwastów jest zróżnicowany i często trudny do przewidzenia. Można opierać się na wiedzy i częściowo intuicji przystępując do zabiegów przedwschodowych lub po rozpoznaniu gatunków wybrać odpowiednie środki do zabiegów po wschodach chwastów. Należy też uwzględnić warunki środowiska (fizyczne właściwości gleby, wilgotność, temperatura).

Znajomość chwastów procentuje

Niezależnie od metody niszczenia chwastów, a zwłaszcza, gdy jest ona oparta na aplikacji herbicydów, zaleca się obserwować zachwaszczenie w roku poprzedzającym uprawę. Po zbiorze przedplonu — od lipca do października — trzeba rozpoznawać gatunki i zapisywać, w których miejscach na polu najczęściej występują. Jeżeli jest bezśnieżna zima i warunki cieplne sprzyjają wschodom chwastów, można wykonać uzupełniające obserwacje bezpośrednio przed siewem i stosowaniem herbicydów, niezależnie od terminu zabiegu. Diagnoza taka ułatwia dobór herbicydów do gatunków chwastów spotykanych na danym polu.

Cebula jest uprawiana głównie na szerokich zagonach i wysiewana pasowo w podwójnych, lub potrójnych rzędach, w niewielkich odległościach między nimi. Taka technologia jest możliwa, gdy do eliminacji chwastów wykorzystywane są metody skutecznie eliminujące je od początku wegetacji. Zaliczamy tutaj herbicydy. Jest dużo maszyn i narzędzi umożliwiających precyzyjne usuwanie chwastów bardzo blisko rzędów, więc możliwości regulowania zachwaszczenia niechemicznymi metodami są duże. Jednakże w integrowanej ochronie przed chwastami zaleca się stosować herbicydy.

Cebula z siewu wiosennego – uprawa

Przed siewem powierzchnia roli powinna być dobrze wyrównana, bez brył i grud. Nie trzeba wtedy „doprawiać” pola po wschodach zbyt często wykonywanymi uprawkami międzyrzędowymi. Z później rozkruszanych brył wydostają się kiełkujące nasiona chwastów. Trudno jest też wykonać opryskiwanie herbicydami, gdyż krople mogą nie dotrzeć do chwastów wyrastających spod brył. Dobór narzędzi do uprawy przedsiewnej i cały system zabiegów uprawowych powinien być uzależniony od typu i stanu gleby oraz od terminu siewu. Zabiegi te nie powinny być wykonywane głęboko, aby nie wyciągać na powierzchnię nasion chwastów i nie przesuszać gleby. Cebula z siewu wiosennego wschodzi długo. Należy unikać wysiewów do gleby zbyt zimnej. Przedłuża to bowiem okres wschodów.  Są one wtedy niewyrównane, a rośliny są w różnych fazach wzrostu. To z kolei utrudnia dokładne określenie terminu stosowania herbicydów po wschodach cebuli.

Herbicydy zalecane w cebuli wraz ze wskazówkami dotyczącymi ich stosowania przedstawimy w kolejnym materiale.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!