Darowizna gospodarstwa rolnego – jak to wygląda

Jestem rolnikiem, bo mam wykształcenie. Wiem, gdzie kupić ziemię. Wiem, jak prowadzić gospodarstwo rolne. A może przejąć gospodarstwo po ojcu? A gdyby tak wysłać rodziców na emeryturę? Niezbędna jest darowizna gospodarstwa rolnego. Czy są z nią problemy?

Może warto pomyśleć o przekazaniu gospodarstwa następcy(fot. T. Śmigielski)

Może warto pomyśleć o przekazaniu gospodarstwa następcy (fot. T. Śmigielski)

Na początek dwie dobre wiadomość. Jeśli mówimy o darowiźnie na rzecz osoby bliskiej, to Agencja Nieruchomości Rolnej nie skorzysta z prawa pierwokupu na rzecz Skarbu Państwa. A druga jest taka, że powierzchnia przekazywanego gospodarstwa nie jest ograniczona magiczną liczbą 300 ha. Na razie nie jest źle. Teraz tylko notariusz i do roboty.

Darowizna gospodarstwa rolnego u notariusza

Bardzo miła pani z jednej z wielu kancelarii notarialnych w Lubinie, woj. dolnośląskie, opowiedziała, jakie dokumenty należy przygotować. Aby darowizna gospodarstwa rolnego przez ojca na syna została załatwiona, wystarczy wypis z księgi wieczystej. W zasadzie wystarczy nawet sam jej numer, aby notariusz sprawdził informacje o przeznaczeniu przekazywanych działek w planie zagospodarowania przestrzennego. Oczywiście notariusz sporządza umowę darowizny i wysyła niezbędne dokumenty do sądu, urzędu skarbowego, do ewidencji rejestru gruntów. Przyszły rolnik, oprócz wniesienia opłaty notarialnej w zasadzie nie ma nic więcej do zrobienia.

A właśnie, opłata

Darowizna gospodarstwa rolnego to jedno, ale pozostaje też kwestia opłat. I tu jest ta robota dla przyszłego rolnika. Bo jak się okazuje, mamy pole do negocjacji. W zasadzie koszty opłaty notarialnej, w tym sądowej, sięgają kwoty ok. dwóch tysięcy złotych. Na cenę wpływają koszty czynności dodatkowych, np. ustanowienie służebności nieruchomości. Warto więc przyjrzeć się projektowi umowy i odrobinę ponegocjować. Trochę inaczej sprawa wygląda przy zawieraniu umów kupna-sprzedaży. W tym przypadku wynagrodzenie notariusza naliczane jest od wartości zbywanej nieruchomości.

A co z podatkiem od darowizn?

Według informacji udzielonej przez równie miłą urzędniczkę z Urzędu Skarbowego w Oleśnicy, darowizna gospodarstwa rolnego nie jest objęta podatkiem od darowizny w przypadku, gdy ojciec daruje gospodarstwo dzieciom. Podstawowym warunkiem jest sporządzenie umowy notarialnej i pobranie opłaty od tej czynności przez notariusza, który także przesyła akt notarialny do Urzędu Skarbowego. Obdarowany, czyli przyszły rolnik nie musi już tego osobiście w urzędzie zgłaszać.

działki utrzymanych w dobrej kulturze rolnej

Jeśli chodzi o wymogi i obowiązki prowadzenia gospodarstwa rolnego to opłaty przysługują do działek utrzymanych w dobrej kulturze rolnej (fot. T. Śmigielski)

Mam ziemię i co dalej? Czy warto zaprzyjaźnić się z ARiMR?

Kiedy darowizna gospodarstwa rolnego jest załatwiona, należy przygotować się do prowadzenia gospodarki. Najrozsądniej byłoby na początek nawiązać kontakt z ARiMR. Dlaczego? Bo tam są pieniądze! Warunki przyznania płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego określone zostały w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Dz. U. z 2017 r., poz. 278, z późn. zm.) zgodnie, z którymi rolnikowi przysługuje jednolita płatność obszarowa do będącej w jego posiadaniu w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności, powierzchni gruntów rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, kwalifikujących się do objęcia tą płatnością, jeżeli:

  1. posiada w tym dniu działki rolne o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, położone na gruntach będących „kwalifikującymi się hektarami”; minimalna powierzchnia działki rolnej wynosi 0,1 ha;
  2. wszystkie grunty rolne są utrzymywane zgodnie z normami przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
  3. przestrzega wymogów przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie tej płatności;
  4. został mu nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

A co z tymi, którzy mają poniżej 1 ha a czują się rolnikami?

I dla nich Agencja znalazła rozwiązanie. W przypadku, gdy rolnik nie posiada minimum 1 ha gruntów rolnych, płatności bezpośrednie mogą mu zostać przyznane, jeżeli:

  1. spełnia on warunki do przyznania płatności związanych do zwierząt i złożył wniosek o przyznanie tych płatności oraz
  2. łączna kwota płatności bezpośrednich, przed zastosowaniem zmniejszeń i wykluczeń wynosi co najmniej równowartość w złotych kwoty 200 euro.

To tyle, jeśli chodzi o podstawy prawne. Natomiast pracownicy merytoryczni skomentowali te przepisy.

Co to oznacza w praktyce

Niestety darowizna gospodarstwa rolnego to nie ostatni krok. Od momentu jej otrzymania zaczynają nas obowiązywać przepisy. Jeśli chodzi jednak o uprawnienia, trzeba się nachodzić. Mając powyższe na uwadze, należy zauważyć, iż aby otrzymywać płatności bezpośrednie należy być rolnikiem, posiadać minimum 1 ha gruntów spełniających warunki do przyznania płatności oraz prowadzić na nich działalność rolniczą. W przypadku nieposiadania wymagającej liczby hektarów gruntów rolnych rolnik otrzyma płatności bezpośrednie pod warunkiem, że łączna kwota płatności do zwierząt, przed zastosowaniem zmniejszeń i wykluczeni wyniesie, co najmniej równowartość w złotych kwoty 200 euro.

Zadbane uprawy

Zadbane uprawy, to unikanie kłopotów w przypadku kontroli na miejscu(fot. T. Śmigielski)

Rolnicy, którzy spełniają ww. definicję rolnika oraz prowadzą powyżej opisaną działalność rolniczą, mogą ubiegać się o przyznanie wszystkich płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, tj. jednolitej płatności obszarowej, płatności za zazielenienie, płatności dodatkowej, płatności dla młodych rolników, płatności związanych do powierzchni upraw i płatności związanych do zwierząt, płatności niezwiązanej do tytoniu (o ile spełniają dodatkowe warunki dotyczące poszczególnych płatności) płatności ONW, płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej (PROW 2014-2020) i płatności ekologicznej (PROW 2014-2020).

Tym samym wskazać należy, że przyznanie płatności obszarowych nie jest uzależnione od typu gospodarstwa.

Czyż nie mają racji ci, którzy twierdzą, że pieniądze leżą na ulicy, tzn. polu i wystarczy się po nie schylić? Jakie to byłoby piękne, gdyby… To prawda, że płatności jest spory wachlarz ale aby z nich skorzystać trzeba naprawdę się napracować i nachodzić w dosłownym tego słowa znaczeniu.

Dokąd wybrać się najpierw?

Najbliżej rolnikowi do Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w którym powinien załatwić podstawowe formalności, aby móc ubiegać się jakiekolwiek płatności. Podstawowym dokumentem, który umożliwia zaistnienie w rejestrach ARiMR a tym samym otwiera drogę do wszystkich możliwych środków pomocowych jest Wniosek o wpis do ewidencji producentów. Po nadaniu przez Agencję numeru ewidencyjnego droga do środków płatniczych stoi otworem. Oczywiście te informacje zdecydowanej większości rolników są doskonale znane, ale dla świeżo upieczonego młodego rolnika już niekoniecznie.

pomoc doradców z ODR

Warto korzystać z pomocy doradców z ODR zwłaszcza gdy jest się młodym rolnikiem (fot T. Śmigielski)

Zostań beneficjentem – naprawdę warto

I tak prawdę mówiąc, chodzi o to aby zostać beneficjentem (osoba czerpiąca zyski, korzyści) choć to nie są  wymogi i obowiązki prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jeśli już masz wpis do ewidencji producentów, to furtka jest szeroko otwarta. Dzięki uprzejmości Danuty Probe z biura Rzecznika Prasowego ARiMR, uzyskałem informację o dokumentacji niezbędnej do korzystania z różnych programów pomocowych pilotowanych przez tę instytucję. A wygląda to następująco:

W celu ubiegania się o płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego należy złożyć wypełniony wniosek o przyznanie płatności (W-1/01) w biurze powiatowym ARiMR, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Formularz wniosku o przyznanie płatności jest dostępny w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR oraz jest zamieszczony na stronie internetowej ARiMR
Rolnik składając wniosek o przyznanie płatności na rok 2017 powinien każdą działkę rolną wyrysować na załączniku graficznym i dołączyć go wniosku. Rolnik, który ubiega się o płatności po raz pierwszy powinien zwrócić się do biura powiatowego ARiMR w celu pozyskania dla posiadanych przez siebie działek ewidencyjnych.

Najlepiej zostać wielokrotnym beneficjentem

darowizna gospodarstwa rolnego

Sady ze starymi odmianami drzew owocowych też mogą być źródłem dodatkowych dochodów (fot. T. Śmigielski)

Może nie jest to bardzo proste, ale możliwe do osiągnięcia. O tym, jak zostać multibeneficjentem poinformują pracownicy biur ARiMR a jak to zrobić praktycznie – specjaliści z doradztwa rolniczego, którzy swoje biura mają w każdym powiecie a pracownicy pełnią dyżury na ogół w każdej gminie.

Pracownicy ARiMR w Warszawie zwracają również uwagę na to, że – wraz z wnioskiem o przyznanie płatności, w zależności od rodzaju płatności o jakie chce się ubiegać rolnik, należy złożyć stosowne załączniki. Wykaz załączników dla każdej płatności jest dostępny na stronie internetowej www.arimr.gov.pl
Również w zależności od rodzaju płatności, o które chce się ubiegać rolnik, jest on zobowiązany do prowadzenia różnej dokumentacji w gospodarstwie. Zasady przyznawania każdej płatności są szczegółowo opisane na stronie internetowej ARiMR.

Jeśli chodzi o wymogi i obowiązki prowadzenia gospodarstwa rolnego, młody rolnik musi przede wszystkim wiedzieć, że…

nie jest sam. Do jego dyspozycji jest szereg instytucji, które doradzają, wypłacają, pomagają kupić i sprzedać. Ale o nich w następnej odsłonie.

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 4.4 / 5. Liczba głosów 40

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *