Diagnostyka i planowanie w oborze

fot. pixabay.com

W codziennym pośpiechu i rutynie wykonywanych obowiązków często można zapomnieć o przydatności stworzenia sobie bazy danych. Dzięki niej planowanie wycieleń, jak i innych czynności w stadzie jest bardziej skuteczne.

Test siary za pomocą colostrometru, waga urodzonego cielęcia, moment wystąpienia rui i jej objawy, dokładne dane wycieleniowe, również diagnostyka przed-laboratoryjna – szybkie testy terenowe itp. Nieoceniona i często bagatelizowana baza danych dzięki, której hodowcy mogą wykonać planowanie działania w oborze, reagować na pojawiający się problem już w zalążku. Niedroga ścieżka do prowadzenia zdrowej opłacalnej hodowli w zgodzie z porządkiem gospodarczym.

Na czym polega dobra diagnostyka i planowanie w oborze?

W codziennym pośpiechu i rutynie wykonywanych obowiązków często można zapomnieć o przydatności stworzenia sobie bazy danych. Niejednokrotnie wycielenie zaburza spokój rodziny przy wigilijnej kolacji, co ulatnia świąteczną atmosferę. Chorujące cielę, które generuje zmartwienie i pytania, czy choroba będzie miała negatywny oddźwięk w przyszłości? Przeoczona lub wielokrotnie pojawiająca się ruja wydłużająca okres międzyciążowy krowy i związane z tym konsekwencje…Tych i wielu innych zajmujących głowę hodowcy pytań, zmartwień można w dużym stopniu uniknąć, tworząc dobrze zorganizowaną BAZĘ DANYCH oraz stosując podstawową diagnostykę w oborze.

Diagnostyka w oborze

Dla potrzeb dobrego funkcjonowania stada bydła oraz dla wygody i ułatwienia pracy hodowcy istnieją możliwości szybkiej diagnostyki.

1. Kolostrometr – pomiar zawartości immunoglobulin w siarze. Najprostsze urządzenie dające nam bogatą wiedzę o jakości siary wycielonych krów oraz o tym, ile i w jakiej częstotliwości nowo narodzone cielę powinno wypić siary. Dobra podstawa do stworzenia wysokowartościowego banku siary. Nie drogi, bo ok. 120 zł nie obciąży nadto portfela hodowcy, a przyczyni się do lepszego odchowu cieląt i ich późniejszego dobrego rozwoju.

Dobre planowanie pracy w oborze jest możliwe dzięki gromadzeniu danych o stadzie

fot. Pixabay.com

1. Waga – jednym z niedocenianych parametrów informacyjnych jest waga urodzeniowa cieląt oraz ich przyrosty miesięczne. Ważenie cieląt może i wymaga poświęcenia kilku chwil więcej, jednak daje konkretne informacje o prawidłowym postępowaniu żywieniowym hodowcy. Przyrosty mogą również zasygnalizować już na wstępie nieprawidłowości zdrowotne z którymi może borykać się młody przeżuwacz.
2. Glukometr – oznaczenie zawartości w krwi, kwasu beta-hydroksymasłowego jest ważną informacją dla hodowcy w okresie okołowycieleniowym . Zawartość ciał ketonowych to istotna wiadomość o procesach energetycznych u wycielonej krowy. Badanie jest naprawdę łatwe do wykonania i daje szybko wynik, jednak należy pamiętać o tym, iż to lekarz weterynarii powinien wykonać pobranie krwi i wdrożyć leczenie w przypadku ewentualnego wystąpienia ketozy.

Szybkie testy terenowe

Keto-testy czy testy biegunkowe to bardzo sprawne, dające szybką diagnozę metody diagnostyki w oborze. Może je bowiem wykonać sam hodowca (w przeciwieństwie do testów z krwi). Ketotesty można wykonywać zarówno z moczu, jak i z mleka krowy. Dla hodowcy to bardzo łatwa czynność niewymagająca poświęcenia zbyt dużej ilości czasu. Testy biegunkowe – najczęściej 4-składnikowe. Pozwalają z dużą dokładnością stwierdzić obecność antygenów E. coli K99, rotawirusów, koronawirusów oraz Cryptosporidium w kale cieląt. Niestety jest to nieco kosztowny wydatek, bo opakowanie 5 testów to koszt ok. 450 zł. Jednak przy poważnych zachorowaniach daje precyzyjne dane, które mogą „uratować” inne zwierzęta dzięki podjętemu odpowiednio ukierunkowanemu działaniu i leczeniu.

Planowanie pracy w oborze

Stada bydła mlecznego cechuje równomierność wycieleń w ciągu roku. Stała podaż mleka to dla hodowcy gwarancja stałego dopływu gotówki. Jednak są w roku momenty, w których normalne, stałe obowiązki kolidują z innymi pracami i obowiązkami w gospodarstwie.
W roku można by wyróżnić 2 takie okresy: żniwa i prace polowe oraz okres świąteczno – noworoczny.

Planowanie wycieleń

Planowanie strategii w okresie intensywnej uprawy polowej powinno nieść za sobą przemyślane decyzje dotyczące np. unasienniania bydła. Skupienie uwagi hodowcy na pracach polowych generuje często zaniedbania w sferze hodowli bydła. Opieka zdrowotna nad stadem powinna się wtedy zwrócić w kierunku stresu cieplnego i zapobiegania jego szerokim efektom. W miesiącach największych upałów można w przemyślany sposób zaplanować odstąpienie od inseminacji krów wysokowydajnych, dbając o oszczędność drogich porcji nasienia. W tym czasie należy zadbać o prawidłowy komfort termiczny zwierząt, żywienie oraz przebieg laktacji, żeby procesy hormonalne zachodzące w organizmie mające wpływ na komórki jajowe nie spowodowały niepożądanych skutków np. powstania cyst jajnikowych.

Dobra organizacja pracy w oborze polega m.in. na gromadzeniu danych o stadzie

fot. Pixabay.com

Okres świąteczny a organizacja pracy przy zwierzętach

Okres świąteczny natomiast to okres, w którym hodowcy kierują swoją uwagę na związane z zakończeniem roku rodzinne obowiązki. W ciągu trwającego roku można dobrze rozplanować wszelkie zabiegi tak, by okres Świąt i Nowego Roku był spokojny i poświęcony rodzinie. Planowanie wycieleń znacznie ułatwi kalendarz hodowlany, gdzie dacie inseminacji przypisana jest przybliżona (z dużą precyzją) data wycielenia.

Organizacja pracy w stadzie

Prowadzenie bazy danych w dużych stadach to zupełnie inna sprawa niż w gospodarstwach np. rodzinnych. Duże stada bardzo często są prowadzone za pomocą bardzo zaawansowanych programów hodowlanych. Umożliwiają one gromadzenie danych, wykonujących analizy i zestawienia, jakich tylko hodowca potrzebuje. W mniejszych stadach hodowcy mogą stworzyć sobie bazę danych po prostu za pomocą pakietu Microsoft Office, a konkretnie programu Excel. Najczęściej odbywa się to jednak za sprawą zeszytów, co też może być dobrą alternatywą. Najważniejsze jest jednak gromadzenie danych wynikowych i obserwacyjnych oraz umiejętne ich wykorzystanie. Dzięki tak zgromadzonym informacjom hodowca jest w stanie wyeliminować szereg zagrożeń i niepożądanych sytuacji w stadzie. Jest to też ważny krok w procesie doskonalenia stada, a co za tym idzie uzyskiwania lepszego materiału genetycznego, zwiększenie produkcyjności oraz zdrowotności zwierząt. Efektem końcowym jest oczywiście korzystny bilans finansowy hodowcy.