Dobrostan bydła: podstawowe wymagania

Modernizacje budynków inwentarskich dla bydła, jak również budowa nowych, rozszerzają zakres mechanizacji prac przy obsłudze zwierząt. Należy jednak pamiętać, że oprócz tego powinny one także zapewnić dobrostan bydła tzn. stworzyć optymalne warunki bytowania tym zwierzętom.

Dobrostan to nic innego jak stan zdrowia fizycznego i psychicznego, w którym zwierzęta są w pełnej harmonii ze środowiskiem. O właściwym poziomie dobrostanu świadczy prawidłowy wzrost i rozwój zwierząt, dobra ich płodność i wysoka produkcyjność.

dobrostan bydła

Dobrostan bydła zależny jest m.in. od wieku zwierząt. Źródło: AgroFoto.pl, Camel_2159

Reklama

Dostosowanie warunków w pomieszczeniach inwentarskich do grup bydła

W praktyce obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie pomieszczeń inwentarskich, w których przebywa bydło. Różnice te dotyczą m.in. ich wielkości, rodzaju materiału, z którego są zbudowane, wieku, stanu technicznego, wyposażenia. Bez względu na to wszystko zadaniem hodowcy powinno być dbanie o dobrostan zwierząt. Rozumie się przez to zapewnienie im optymalnych warunków utrzymania, przede wszystkim w zakresie żywienia, pojenia, powierzchni do wypoczynku, temperatury, wilgotności, wentylacji, odpowiedniego składu powietrza czy oświetlenia. Pamiętać należy także o tym, że każda grupa wiekowa bydła (cielęta, jałówki, krowy, opasy) ma odmienne wymagania odnośnie do utrzymania. Wynikają one z naturalnych, odziedziczonych właściwości. W tabeli 1 przedstawiono minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców w zależności od technologii chowu (pomieszczenia uwięziowe i bezuwięziowe) i wieku bydła.

Tabela l. Wymagane minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców dla bydła
Kategoria bydłaUtrzymanie na uwięziUtrzymanie bez uwięzi w kojcu grupowym
z wydzielonymi legowiskamibez wydzielonych legowisk
na ściółcebez ściółki
minimalne wymiary
stanowiska (m)legowiska (m)kojca/szt. (m2 )
Krowy i jałówki powyżej 7 miesiąca ciąży1,60 × 1,102,10 × 1,104,50
Jałówki od 6 miesiąca życia do 7 miesiąca ciąży1,50 × 1,001,90 × 0,902,20
Jałówki od 19 miesiąca życia do 7 miesiąca ciąży2,00
Jałówki w wieku 6–19 miesięcy1,60
Bydło opasowe o masie ciała do 300 kg1,30 × 0,801,601,30
Bydło opasowe o masie ciała powyżej 300 kg1,45 × 0,952,201,80
Buhaje2,40 × 1,409,00
Cielęta o masie ciała do 150 kg1,50
Cielęta o masie ciała 150–220 kg1,70
Cielęta o masie ciała powyżej 220 kg1,80

Cielęta można utrzymywać pojedynczo w kojcach do 8 tygodnia życia (w gospodarstwach, w których jednocześnie utrzymuje się mniej niż 6 cieląt, mogą one przebywać w kojcach pojedynczych niezależnie od wieku).

kolczykowana krowa

Zapewnienie odpowiednich warunków bytowych hodowanym zwierzętom to jeden z priorytetów w rolnictwie.

Parametry techniczne budynków inwentarskich

Podłogi w pomieszczeniach inwentarskich powinny być bezpieczne – gładkie, ale nie śliskiestanowić twardą, równą oraz stabilną powierzchnię. Szczególnie nawierzchnia korytarzy, przez odpowiednią szorstkość lub rowkowanie, musi zapobiegać ślizganiu się. Szorstka posadzka na korytarzach sprzyja bowiem stopniowemu ścieraniu się racic.

Również przegrody technologiczne – drabiny paszowe, wiązania, przegrody stanowisk oraz wszystkie wygrodzenia – w budynkach muszą być dostosowane do odpowiedniej kategorii zwierząt pod względem wysokości, prześwitów, wytrzymałości.

Na dobrostan bydła istotny wpływ mają także prawidłowe warunki klimatyczne w pomieszczeniach inwentarskich, niezależne od warunków panujących na zewnątrz. Zależą one od obsady i wieku zwierząt, technologii żywienia i usuwania odchodów oraz konstrukcji budowlanej i systemu wentylacji. Głównymi czynnikami kształtującymi mikroklimat w pomieszczeniach inwentarskich są temperatura, wilgotność, ruch powietrza i oświetlenie. Optymalne wartości tych parametrów zamieszczono w tabeli 2.

Tabela 2. Temperatura, wilgotność, szybkość ruchu powietrza, oświetlenie i wymiana powietrza w pomieszczeniach dla bydła
Kategoria bydłaTemperatura (°C)Wilgotność (%)OświetlenieWymiana powietrza
(m3/szt./godz.)
minimalnaoptymalnanaturalne (powierzchnia okien / powierzchnia podłogi)sztuczne   (lx)zimalato
Krowy w oborze68–1660–801:1820–3090350–400
Cielęta do 3 miesiąca812–2060–801:1820–303090–120
Cielęta powyżej 3 miesiąca612–1660–801:1820–3060250
Jałówki68–1660–801:1820–3060250
Bukaty610–1860–801:2520–3060250

Wpływ czynników chemicznych na dobrostan bydła

Poza czynnikami fizycznymi na mikroklimat w pomieszczeniach dla bydła wpływają również czynniki chemiczne (zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi gazami) oraz biologiczne (zanieczyszczenie powietrza mikroorganizmami). Dopuszczalne stężenie szkodliwych gazów – dwutlenku węgla (CO2), amoniaku (NH3) i siarkowodoru (H2S) – nie może przekroczyć norm podanych w tabeli 3.

Tabela 3. Dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń powietrza
Dwutlenek węgla5930,0 mg/m3
Amoniak15,4 mg/m3
Siarkowodór7,5 mg/m3
Kurz10,0 mg/m3

Pewien wpływ na dobrostan bydła mają też pojawiające się coraz częściej w oborach różnego rodzaju czochradła, które poprawiają higienę (zwierzęta są czystsze), zdrowie i komfort krów.

Dobrostan bydła 2025 – nowe wymagania i dopłaty

W 2025 roku wprowadzono istotne zmiany w ekoschemacie „Dobrostan zwierząt”, zachęcając rolników do stosowania praktyk wykraczających poza standardowe normy. Rolnicy mogą teraz otrzymać dodatkowe wsparcie finansowe za realizację praktyk takich jak zapewnienie wypasu, zwiększenie powierzchni bytowej czy utrzymanie na ściółce. Dla przykładu, zapewnienie wypasu dla krów mlecznych skutkuje dopłatą w wysokości 69,65 euro na sztukę, a zwiększenie powierzchni bytowej o co najmniej 50% – 224,70 euro na sztukę . Dodatkowo, rolnicy muszą dostarczyć plan poprawy dobrostanu zwierząt sporządzony przy udziale doradcy rolniczego do 31 lipca 2025 roku . Wprowadzenie tych zmian ma na celu podniesienie standardów utrzymania bydła oraz zwiększenie świadomości hodowców w zakresie dobrostanu zwierząt.

Nowe technologie wspierające dobrostan bydła

Rolnicy coraz częściej sięgają po nowoczesne technologie wspierające dobrostan bydła. Systemy monitorujące, takie jak czujniki ruchu, detektory stresu cieplnego czy urządzenia GPS, pozwalają na bieżąco śledzić zachowanie i zdrowie zwierząt . Dane z tych systemów trafiają bezpośrednio do aplikacji mobilnych, umożliwiając szybką reakcję na ewentualne problemy. Wykorzystanie takich technologii wspiera również raportowanie do instytucji kontrolnych, co jest istotne w kontekście spełniania wymogów ekoschematów. Dzięki temu hodowcy mogą skuteczniej zarządzać swoimi stadami, poprawiając jednocześnie warunki utrzymania zwierząt.

Znaczenie dobrostanu w ocenie opłacalności hodowli

Dobrostan bydła w 2025 roku odgrywa kluczową rolę w ocenie opłacalności hodowli. Przetwórcy i konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na warunki utrzymania zwierząt, co przekłada się na preferencje zakupowe i ceny skupu. Gospodarstwa spełniające wysokie standardy dobrostanu mogą liczyć na dodatkowe wsparcie finansowe, np. w ramach systemu QMP, gdzie dopłata do każdej krowy mamki wynosi 230 zł, a do opasa – 122 zł . Inwestycje w poprawę warunków bytowych zwierząt stają się więc nie tylko kwestią etyki, ale również opłacalności ekonomicznej. W efekcie, dobrostan zwierząt staje się integralnym elementem strategii biznesowej nowoczesnych gospodarstw rolnych.

Google NewsObserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Komentarze
  1. Krzysiek pisze:

    Mam pytanie, bo kiedyś kiedy interesowałem się budową obory na krowy to szerokość stanowiska była wymagana 1,2m więc moje pytanie. Czy zmieniły się przepisy na 1,1m czy mi się coś ubzdurało z 1,2m?

    • Mariusz Bogucki pisze:

      W artykule przytoczone zostały dane dotyczące minimalnych wymiarów stanowiska dla krów i jałówek powyżej 7 miesiąca ciąży (1,6 x 1,1 m) zgodnie z Rozporządzeniem MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. Faktem jest natomiast, że we wcześniejszym Rozporządzeniu podawane były też wymiary 1,65 x 1,15 m (kryterium różnicującym była masa ciała zwierząt: do 500 i powyżej 500 kg).