Edafon. Czym jest i jaki ma wpływ na jakość upraw?

fot. Katarzyna Kupczak

Ogół organizmów żyjących w glebie to edafon. W najszerszym ujęciu obejmuje on również podziemne części roślin.  Stanowi zazwyczaj do 5% objętości gleby. Obecność edafonu jest jednym z najważniejszych czynników glebotwórczych. W powstałej glebie odpowiada on za utrzymanie jej charakteru.

Część ożywiona gleby wpływa na cechy fizyczno-chemiczne, a więc strukturę, zdolność zatrzymywania i przewodzenia wody, przepuszczalność oraz przewiewność.

Czym jest Edafon?

Edafon w podstawowym znaczeniu odpowiada za żyzność, gdyż to właśnie jego obecność warunkuje rozkład związków organicznych. Ponadto przyspiesza uwalnianie składników mineralnych oraz powstawanie próchnicy glebowej. Rola edafonu polega głównie na rozdrabnianiu i mineralizacji resztek roślin i produktów przemiany materii innych organizmów, ponieważ większość tych organizmów jest destruantami. Są to różnego rodzaju istoty żywe od kręgowców zaczynając, a na jednokomórkowych mikroorganizmach kończąc.

Ponadto w organach trawiennych różnych przedstawicieli fauny glebowej bytuje swoista mikroflora. Przekształca ona materię organiczną w warunkach sprzyjających tworzeniu się substancji humusowych. W najwęższym pojęciu do edafonu zalicza się mikroorganizmy oraz drobne zwierzęta do owadów. Cechą charakterystyczną tych organizmów jest fakt, że stale lub w pewnym okresie swojego życia przebywają w glebie, która jest dla nich naturalnym środowiskiem życia. To między innymi bakterie, glony, grzyby, śluzowce, nicienie, wirusy, pierwotniaki, pierścienice (głównie dżdżownice i wazonkowce), pajęczaki (głównie roztocza) wije, owady bezskrzydłe oraz wiele larw owadów uskrzydlonych.

Podstawa fauny glebowej

Edafon ma istotny wpływ na strukturę gleby

Podstawę fauny glebowej stanowią proste mikroorganizmy. Obrazują to następujące dane. Biomasa bakterii i grzybów w przeliczeniu na m² wynosi od 120 do 350 g suchej masy, natomiast większe organizmy bezkręgowe (owady, dżdżownice, pajęczaki) stanowią tylko 3-7 g suchej masy. Takie różnice wynikają głównie z liczebności poszczególnych organizmów.

Liczebność mikroorganizmów jest ogromna, może wynosić 10¹³ w przypadku bakterii i 10¹⁰-10¹¹ grzybów w przeliczeniu na m². Natomiast bezkręgowce są już mniej liczne, roztocza i skoczogonki występują w ilości od 1 do 10 tys. sztuk na m² a dżdżownice od 10 do 1000 sztuk. Każdy z organizmów spełnia określone funkcje w glebie. Przykładowo dżdżownice pomimo mniejszej liczebności są bardzo ważne, ponieważ tworzą duże kanaliki w glebie, przez które może docierać powietrze do głębszych warstw gleby a po intensywnych opadach odpływać nadmiar wody. Na ich przykładzie da się zaobserwować strukturotwórcze działanie mikroflory.

Dżdżownice glebowe zjadają glebę, pozyskując ten sposób zawartą w niej substancję organiczną stanowiącą pokarm. Cząstki mineralne są wydalane, ale dzięki licznym mikroorganizmom posklejane w agregaty. Większość organizmów glebowych obumiera i odtwarza swoją populację 2–3-krotnie w ciągu roku. Ich obumarłe ciała stają się pokarmem dla innych stworzeń. Z powodu strukturotwórczej działalności, jaką prowadzi edafon, niektóre organizmy są nazywane inżynierami gleby.

Jak zwiększyć edafon glebowy w prosty sposób

Gleba jest tworem samoczynnym, jednak uprawiający ją rolnik ma wpływ na wiele jej cech — między innymi poprzez wzbogacenie gleby w mikroorganizmy pożyteczne, zwiększające jej aktywność biologiczną. Łatwym sposobem aplikacji charakteryzuje się preparat Elbio Terra Ivo. Jest to płynny biologiczny produkt zawierający całą gamę szczepów żywych kultur bakterii z rodzajów:

Edafon glebowy zwiększamy używając Terra Ivo

• Rhodococcus;
• Bifidobacterium;
• Lactobacillus;
• Rhodopseudomonas;
• Saccharomyces;
• Bacillus.

Elbio Terra Ivo jest uniwersalnym preparatem, który można stosować we wszystkich uprawach rolniczych i sadowniczych — zarówno w gruncie, jak i pod osłonami. Wprowadzone doglebowo lub dolistnie pożyteczne bakterie biorą m.in. udział w przyspieszonym rozkładzie materii organicznej. W ten sposób zwiększa się warstwa próchnicza gleby, co w efekcie prowadzi do poprawy jej struktury, gospodarki wodnej i żyzności.

• Przy okazji rozkładu uwalniają się do roztworu glebowego makro- i mikroelementy związane dotychczas w strukturach niedostępnych dla roślin. W efekcie stają się bezpośrednio dostępne do wykorzystania przez roślinę uprawną. Pożyteczne mikroorganizmy pozwalają więc na oszczędności w nawożeniu poprzez uruchomienie zalegających w glebie pierwiastków.
• Ponadto szereg wprowadzonych z Elbio Terra Ivo bakterii zasiedlając glebę i aktywnie się rozmnażając, działa antagonistycznie wobec patogenów bakteryjnych i grzybowych, które się w niej znajdują. Ten antagonizm polega na konkurencji o stanowisko, ale także na wypieraniu chorobotwórczych mikroorganizmów. Wspomaga więc ochronę roślin przed chorobami odglebowymi, co jest wartą podkreślenia zaletą w dobie ograniczania liczby dopuszczalnych do użycia środków ochrony roślin.
• Kolejną zaletą preparatu Elbio Terra Ivo jest świetne wpisanie się w popularne ostatnio rolnictwo węglowe, ponieważ w efekcie przemian materii organicznej węgiel intensywniej krąży w obiegu zamkniętym. Preparat świetnie sprawdza się również w przestrzeganiu dyrektywy azotanowej. Nadmiar azotu w glebie jest wykorzystywany przez mikroorganizmy do życia i aktywności, przez co wiąże pierwiastek, zapobiegając jego stratom i przemieszczaniu się do wód gruntowych i powierzchniowych. Z Elbio Terra Ivo chronimy więc środowisko, nie tylko rolnicze.

Jakość oraz ilość mikroflory w uprawach

Jakość i ilość mikroflory na polach uprawnych zależy od wielu czynników. Na pewno będzie to dopływ substancji organicznej, która jest pokarmem dla edafonu czy poziom chemizacji. Chcąc zachować żyzność gleby, należy dbać o jej część ożywioną. W glebie żyją bakterie mające zdolność do wiązania wolnego azotu z powietrza. Są to głównie gatunki z rodzajów Arthrobacter, Azotobacter, Azospirillum, Beijerinckia zdolne do związania 5-50 kg N/ha/rok. W glebie mogą również występować mikroorganizmy chorobotwórcze, część z nich jest saprotrofami, ale może przechodzić w formy inwazyjne.

Gleba to również mieszkanie dla niektórych kręgowców, w tym szczególnie niepożądanych gryzoni, które uszkadzają rośliny i mogą powodować znaczne straty.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!