Finanse w gospodarstwie rolnym
Finanse w gospodarstwie rolnym to temat ważny dla niemal każdego rolnika – wynika z badania Martin & Jacob na zlecenie BNP Paribas Bank Polska. Większość badanych – bo aż 80 proc. – albo w ogóle nie zalega z rachunkami (58 proc.), albo też zdarza im się to sporadycznie (22 proc.). Które płatności gospodarze regulują w pierwszej kolejności?
Około 90 proc. rolników dobrze ocenia swoją wiedzę na temat finansów związanych z prowadzeniem gospodarstwa. Połowa wystawiła sobie ocenę średnią, 40 proc. bardzo wysoką. Poziom samooceny gospodarzy uzależniony jest od kierunku produkcji – najniższą mają hodowcy bydła mięsnego, najwyższą – producenci mleka.
Pobierz i zapoznaj się z pełnym raportem pt. Finanse w gospodarstwie rolnym
Spis treści
Rolnicy interesują się finansami
Co skłania rolników do tego, że zaczynają myśleć o pieniądzach? Przede wszystkim konieczność zaspakajania codziennych potrzeb, a także plany inwestycyjne i budżet roczny. Zainteresowanie wynika w dużo mniejszym stopniu z problemów finansowych lub zadłużenia gospodarstwa.
– Zainteresowanie sprawami finansowymi jest warunkowane przede wszystkim wielkością areału. Im większe gospodarstwo, tym częściej rolnicy deklarują zainteresowanie tymi sprawami w sytuacjach „rozwojowych” oraz przy konieczności spłaty rat pożyczek. Ta ostatnia sytuacja zyskuje na znaczeniu szczególnie w gospodarstwach największych, 50 ha i więcej – mówi Maciej Piskorski, dyrektor Departamentu Produktów Agro z BNP Paribas Bank Polska. – Na zainteresowanie finansami gospodarstwa wpływa także konieczność opracowania jego rocznego budżetu. W najmniejszym stopniu dotyczy to gospodarstw mlecznych, w największym – tych o produkcji roślinnej i mieszanej – dodaje.
Finanse w gospodarstwie rolnym
Blisko 60 proc. rolników deklaruje, że „prawie nigdy” lub „nigdy” nie zalegało z płaceniem rachunków powyżej 7 dni. Stałe problemy wynikające z zalegania z opłatami to problem co piątego gospodarza.
– W zakresie płynności finansowej (niezaleganie z płatnościami gospodarstwa powyżej 7 dni) najlepiej należy ocenić gospodarstwa „roślinne” (lub częściowo „roślinne” – o mieszanym profilu produkcji). Najgorzej – gospodarstwa hodowlane. Wśród tych ostatnich gorsza płynność charakteryzuje producentów mięsa. Lepsza – producentów mleka – ocenia Paweł Trojanowski, pełnomocnik Martin & Jacob ds. badań. – W grupie gospodarstw hodowlanych gorszą sytuację pod tym względem mają producenci mięsa. Blisko połowa z nich deklaruje „częste” i „bardzo częste” zaleganie z płatnościami powyżej 7 dni. Wśród producentów mleka ta grupa jest niewielka – zaledwie 10-procentowa – podkreśla.
Płatności w pierwszej kolejności
Które płatności rolnicy regulują w pierwszej kolejności? Połowa badanych twierdzi, że niemal wszystkie. Najczęściej są to rachunki bieżące i „zabezpieczające”: media, codzienne życie, podatki, KRUS, ubezpieczenia. Nieco rzadziej – związane z prowadzeniem działalności produkcyjnej: paliwa, SOR, kredyty, usługi. Pokazuje to, że gospodarze przywiązują większe znaczenie do rachunków powiązanych z potrzebami gospodarstwa domowego i potrzebami indywidualnymi, nieco mniejsze do tych wynikających z produkcji.
– Najczęściej wszystkie płatności regulujemy na czas. Zdarza nam się niewielkie opóźnienie, ale nigdy większe niż 2–3 dni – opowiada Alfreda Sulewska ze Śląska. – Najważniejsze są oczywiście rachunki za prąd, wodę i gaz oraz raty kredytu – dodaje.
Kto odkłada na później?
Większość badanych nie odkłada zapłaty zobowiązań „na później”. Waga, jaką rolnicy przywiązują do płatności zależy od kierunku produkcji. Gospodarze produkujący mleko bardziej pilnują płatności i deklarują ich regulację w pierwszej kolejności. Rolnicy produkujący mięso częściej niż pozostali przesuwają zapłatę poszczególnych należności na drugi plan.
Rolnicy a oszczędności
Oszczędza co drugi rolnik. Najczęściej poprzez odkładanie gotówki lub przelewy na konta oszczędnościowe. Zakładanie lokat deklaruje tylko około 14 proc. badanych.
– Rolnicy zasadniczo nie korzystają z aktywnych form oszczędzania wymagających czasu, wiedzy i doradztwa, nie lokują aktywów na rynkach inwestycyjnych. Inwestycyjne modele oszczędzania występują wśród badanych rolników bardzo rzadko: w obligacje i fundusze inwestują grupy o wielkości kilku punktów procentowych – tłumaczy Maciej Piskorski.
Problemy inwestycyjne i finansowe
Czym kierują się rolnicy przed podjęciem ważnych decyzji finansowych (takich jak inwestycje, kredyt)? Z badania wynika, że gospodarze są ostrożni – 60 proc. z nich rozważa wiele możliwości. Najczęściej radzą się członków rodziny, korzystają z forów internetowych, rzadko – z usług doradców bankowych.
– Rolnicy gospodarujący na areale powyżej 30 hektarów są bardziej aktywni w podjęciu decyzji kredytowej od rolników dysponujących mniejszym areałem, nieco bardziej ufają także doradcom bankowym – wyjaśnia Maciej Piskorski. – Rolnicy z gospodarstw o roślinnym oraz mieszanym profilu produkcji znacznie częściej od hodowców konsultują z rodziną swoje decyzje finansowe. Częściej także konsultują plany inwestycyjne z doradcami bankowymi i nieco bardziej im ufają – podkreśla.
Informacje o badaniu
Badanie zostało przeprowadzone między 18 stycznia 2019 roku a 14 lutego 2019 roku, na losowej próbie 358 rolników będącymi użytkownikami portali rolniczych, metodą CAWI, w oparciu o model Real Time Sampling (RTS). Reprezentatywność, ze względu na areałową klasę wielkości gospodarstwa, uzyskano dzięki zastosowaniu wagi analitycznej uwzględniającej cztery kategorie powierzchniowe.