Głownia cebuli – czy jest groźna?
Głownia cebuli to choroba grzybowa, o której nieco zapominamy. Niestety, powoduje ona bolesne straty gospodarcze. Wyjaśniamy, skąd się bierze, jak ją rozpoznać i jak zwalczać.
Ogólnie rzecz biorąc, w Polsce kiedyś ta choroba grzybowa cebuli była najczęściej spotykana w rejonach uprawy tego warzywa, szczególnie w okolicach Łęczycy, Błonia czy Zakroczymia. Obecnie w naszym kraju jej znaczenie nie jest duże. Na świecie głownia cebuli znana jest nie tylko w Europie, ale również w Azji, północnych i środkowych rejonach Ameryki Północnej, w Australii. Notuje się ją m.in. w Chile, Egipcie, Japonii, Korei, Maroku i Peru. Są także sygnały jej obecności w Iraku, Meksyku, na Filipinach, w Tajlandii oraz w Indiach.
Spis treści
Skąd bierze się głownia cebuli?
Tłumacząc pokrótce, głownię cebuli wywołuje grzyb Urocystis cepulae należący do podstawczaków. U. cepulae wytwarza zarodniki przetrwalnikowe, zwane teliosporami. Te z kolei utrzymują żywotność w ziemi przez kilka lat. Infekcja siewek cebuli odbywa się poprzez wnikanie strzępek grzybni do tkanek siewek cebuli w czasie kiełkowania, jeszcze przed wschodami. Pod skórką porażonych roślin powstają w podłużnych skupiskach nowe teliospory. Pojedyncza teliospora jest kulista lub elipsoidalna, o zabarwieniu czerwonawo-brązowym. Sprawca choroby najlepiej rozwija się w dość niskiej temperaturze 10–19ºC przy umiarkowanej wilgotności gleby. Żywicielami U. cepulae są: cebula zwyczajna, czosnek pospolity, por i cebula siedmiolatka.
Straty gospodarcze
Głownia cebuli nie powoduje poważnych strat gospodarczych. Występuje tylko na cebuli uprawianej z siewu i nie obserwuje się jej na cebuli uprawianej z rozsady i dymki. Największe szkody powoduje w gospodarstwach, w których uprawia się cebulę w systemie monokulturowym. Sprawca tej choroby pasożytuje na siewkach, co w efekcie powoduje zmniejszenie plonu z roślin, które przeżyły infekcję w okresie kiełkowania. Jak wiemy, straty plonu głównie zależą od ilości porażonych siewek. Silne infekcje zachodzą w temperaturze 18–20ºC oraz przy umiarkowanej wilgotności gleby. Z kolei przy temperaturze gleby powyżej 23ºC następuje zahamowanie procesu infekcyjnego.
Głownia cebuli – symptomy
Objawy głowni cebuli
Grzyb powoduje zamieranie siewek. Początkowo na liścieniach obserwuje się ciemne, wydłużone zgrubienia. Na dłuższą metę na liściach pojawiają się ciemnoszare smugi, z których po pęknięciu wydobywają się brunatnoczarne skupienia zarodników. Podobne smugowatości tworzą się na starszych liściach oraz łuskach cebuli. Porażone rośliny stopniowo zamierają, a część z nich ginie już na początku wegetacji.
Identyfikacja sprawcy
Najbardziej odpowiednim terminem monitorowania choroby jest okres wschodów cebuli z siewu. Głownia cebuli objawia się przede wszystkim ciemnoszarymi smugami na liściach. Co więcej, symptomy należy obserwować patrząc na liście siewek pod światło. W rejonach intensywnej uprawy cebuli z siewu sugeruje się, aby w początkowej fazie wzrostu roślin w czasie ich wschodów prowadzić co kilka dni lustrację plantacji.
Metody ograniczania choroby
Z chwilą zanotowania obecności głowni cebuli na polu należy podjąć decyzję o zaprzestaniu uprawy cebuli na rzecz innych gatunków warzyw niebędących żywicielami U. cepulae. Przy znacznym nasileniu choroby powinny być realizowane 5-letnie przerwy między uprawami cebuli na tym samym polu. Nie należy wysiewać nasion zbyt wcześnie, gdyż długi okres wschodów sprzyja infekcji siewek. Ponieważ patogen może przetrwać na cebulach, które nie obumarły wskutek choroby, należy selekcjonować cebule przeznaczone do przechowania. Zwykle porażone patogenem cebule są mniejsze i nie gniją podczas przechowywania. Niestety, nie ma środków chemicznych zarejestrowanych do ochrony cebuli przed ta chorobą.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
