Jak stosować obornik? Właściwości i rola w sadzie

Obornik pozyskuje się od różnych gatunków zwierząt gospodarskich, jest to mieszanina kału, moczu i ściółki. Jego skład chemiczny zależy od gatunku i wieku zwierząt, sposobu ich utrzymania, rodzaju paszy i ściółki.
Obornik jest doskonałym źródłem materii organicznej, będącej prekursorem odbudowy lub powiększenia warstwy próchnicznej, makro- i mikroelementów.
Spis treści
Zawartość makroskładników w świeżej masie obornika
Obornik jest nie tylko źródłem składników pokarmowych, ale również powstaje z niego próchnica. Ponadto jest aktywatorem życia biologicznego w glebie. Mianowicie w swojej masie zawiera dużo mikroorganizmów, a substancja organiczna wchodząca w jego skład jest pokarmem dla innych organizmów glebowych. W efekcie tzw. jej przerobienia następuje uwolnienie pewnych składników lub ich rozkład. Przez to stają się dostępne bezpośrednio do wykorzystania przez rośliny uprawne.
Coraz mniej gospodarstw utrzymuje zwierzęta i z tego powodu obornik nie jest powszechnie stosowany. Zakładając plantację wieloletnią, jaką jest sad lub jagodnik, warto zainwestować w dobre przygotowanie stanowiska poprzez nawożenie organiczne. Obecnie zakup obornika nie stanowi problemu, a rezygnacja ze stosowania tego cennego nawozu jest dużym błędem.
Przeciętna zawartość makroskładników w świeżej masie obornika wynosi (kg/t):
- N (azotu) — 5;
- P (fosforu) — 1,5;
- K (potasu) — 6;
- Mg (magnezu) — 1;
- Ca (wapnia) — 1,5,
- S (siarki) — 1,5.
Tabela 1. Zawartość pierwszoplanowych składników pokarmowych [kg/t św.m.] w różnych obornikach
Składnik | Gatunek zwierząt | |||
Bydło | Świnie | Konie | Owce | |
Azot (N) | 4–5 | 4,5–5,5 | 5,2–5,7 | 7–8 |
Fosfor (P2O5) | 2,5–3 | 4–4,5 | 2,7–3,2 | 3,5–4 |
Potas (K2O) | 6–7 | 6,5–7,5 | 8,5–9,5 | 11–12 |
Magnez (Mg) | 1,3–1,7 | 1,6–2 | 1,4–1,8 | 1,7–2 |
Składniki te są intensywnie uwalniane przez pierwsze dwa, trzy lata, a potem tempo się zmniejsza.
Tabela 2. Wykorzystanie składników pierwszoplanowych z obornika [w proc.]
Czas od zastosowania | Azot | Fosfor | Potas |
1. rok po zastosowaniu | 30–40 | 30 | 50 |
2. rok po zastosowaniu | 15–20 | 20 | 10 |
3. rok po zastosowaniu | 5–10 | 10 | 10 |
4. rok po zastosowaniu | 0–5 | 10 | 10 |
Obornik dobrym źródłem mikroskładników
Obornik jest dobrym źródłem mikroskładników, które są wykorzystywane w pierwszym roku w 20–50% w zależności od pierwiastka.
Średnia zawartość (g/t) mikroskładników w oborniku:
- Fe (żelazo) — 250;
- Mn (mangan) — 125;
- Zn (cynk) — 35;
- B (bor) — 5;
- Cu (miedź) — 10;
- Mo (molibden) — 0,5;
- Co (kobalt) — 0,3.
Obornik musi być przyorany!
Działanie nawozowe obornika rozkłada się na kilka lat. Bezpośrednio po zastosowaniu nawóz ten powinien być jak najszybciej przyorany. W przeciwnym razie dojdzie do strat azotu. Według Ustawy o Nawozach i Nawożeniu przyoranie musi nastąpić nie później, niż następnego dnia od wywiezienia na pole. Takie zalecenie ma to uzasadnienie praktyczne. Mianowicie azot zawarty w oborniku w znakomitej większości występuje w formie amonowej. Jeśli dojdzie do szybkiego przekształcenia tej formy w amoniak, wówczas łatwo się ulotni.
W produkcji roślinnej, do nawożenia można stosować np. oborniki bydlęcy, koński czy kurzeniec. Bez względu jednak na jego pochodzenie, jeżeli nie zostanie szybko przeorany, to następuje ulatanie azotu w postaci amoniaku (stąd charakterystyczny zapach).
Optymalnym rozwiązaniem jest przyorywanie obornika bezpośrednio po rozrzuceniu na polu. Głębokość przyorania zależy od rodzaju gleby wg zasady, że im lżejsza gleba tym głębokość przyorania większa. Czyli na glebach ciężkich przyorujemy go na głębokość około 15 cm, średnich — 15–20 cm a na lekkich — 20–25 cm.
Trzeba mieć świadomość, że pomiot ptasi (popularny kurzeniec) działa znacznie szybciej i krócej od oborników zawierających słomę.
Bezpośrednio przed sadzeniem sadu powinno się stosować tylko dobrze przefermentowane oborniki. Dlatego, jeżeli obornik jest słomiasty, to powinien być stosowany z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Co jeszcze bardzo ważne — nawożenie obornikiem nie może być łączone z wapnowaniem, ponieważ zwiększa to straty azotu.
Czytaj też:
Nawozy organiczne — rodzaje, efektywność, stosowanie
