Jaka pszenica do siewu? Strategia wyboru odmiany pszenicy ozimej

fot. Daniel Biernat

Przed zasiewami ozimin rolnicy muszą podjąć ważną decyzję dotyczącą wyboru odmiany i zadecydować, jaka pszenica do siewu okaże się najlepsza. Na co zwracać uwagę i gdzie szukać obiektywnych informacji?

Obecnie w Krajowym rejestrze znajduje się 125 odmian. Spośród nich cztery to odmiany regionalne (rejestrowane dla zachowania bioróżnorodności, bez wymogu badania wartości gospodarczej, przystosowane do lokalnych warunków), jedna elitarna chlebowa (grupa E), 48 to jakościowe chlebowe (grupa A), 57 – chlebowe (grupa B) i 15 – pastewne lub inne (grupa C). Większość zarejestrowanych w Polsce odmian pochodzi z hodowli zagranicznych (ponad 60%). Ponadto, na rynku nasiennym oferowanych jest również kilkadziesiąt odmian ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych.

Pszenica ozima – gdzie szukać informacji o odmianach?

Rolnicy zastanawiając się jaka pszenica do siewu okaże się najlepsza przyjmują różną strategię wyboru odmiany. Dla jednych najważniejsze są wizyty na Dniach Pola organizowane przez firmy hodowlano-nasienne, dla innych opinie kolegów po fachu. Dobrym rozwiązaniem jest sprawdzenie odmiany u siebie w gospodarstwie na małym areale. Uprawiając pszenicę na większą skalę można korzystać z kilku odmian, zwłaszcza różniących się pod względem istotnych cech (np. zimotrwałości, odporności na choroby czy wyleganie).

Najbardziej obiektywnym źródłem informacji o wartości gospodarczej odmian są wyniki Porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO). Co roku zakłada się około 70 doświadczeń, co pozwala na wszechstronną ocenę właściwości odmian i sprawdzenie potencjału plonowania w różnych warunkach glebowo-klimatycznych Polski. W tabeli 1 przedstawiono ważniejsze cechy rolniczo – użytkowe 81 zarejestrowanych odmian pszenicy ozimej (pozostałe odmiany z powodu gorszej wartości gospodarczej nie są już badane w doświadczeniach PDO). Odmiany uszeregowano alfabetycznie w poszczególnych grupach technologicznych. Wyniki są średnią z lat 2018-2020 (wyniki z roku 2021 nie zostały jeszcze w pełni opracowane).

Nowa pszenica ozima Asory charakteryzująca się bardzo dobrą plennością w Polsce oraz w Niemczech

fot. Danko

Jaka pszenica do siewu?

Plenność najważniejsza

Analizując plenność odmian należy uwzględnić ich wartość technologiczną. Odmiany z grupy A z reguły cechują się niższym potencjałem plonowania niż odmiany chlebowe (grupa B).  W ostatnich trzech latach, w grupie odmian jakościowych, na przeciętnym poziomie agrotechniki najlepiej plonowały odmiany Jannis i Attribut. Obydwie cechują się jednak dość małą zimotrwałością, co może stanowić pewne ograniczenie w ich uprawie. Bardzo dobrze plonuje także odmiana Opoka. Wśród czołowych odmian znalazły się także zarejestrowane w ubiegłym roku KWS Universum, Kariatyda i Ambicja oraz nieco starsza odmiana RGT Kilimanjaro. Spośród odmian z grupy B bardzo dobrą plennością wyróżniają  się odmiany KWS Donovan i SU Tarroca (obydwie cechują się jednak mniejszą zimotrwałością).

Bardzo dobrze plonują również bardziej zimotrwałe odmiany Symetria, LG Keramik i Venecja oraz SY Cellist i SU Mangold, a na wysokim poziomie agrotechniki – także Revolver, Circus i RGT Provision. Znaczenie odmian pastewnych jest obecnie niewielkie, zarówno pod względem liczby odmian zarejestrowanych, jak i udziału w nasiennictwie. W ostatnim czasie na obu poziomach agrotechniki najlepiej plonowały LG Egmont i Tonnage.

Kariatyda to najnowsza, jakościowa pszenica ozima hodowli DANKO zarejestrowana w Polsce w 2020 roku

fot. Danko

Zimotrwałości nie można pominąć

Jaka pszenica nadaje się najlepiej do siewu? Kolejną ważną cechą przy wyborze odmiany jest zimotrwałość. Zarejestrowane odmiany pszenicy ozimej różnią się dość znacznie pod względem ocen zimotrwałości. W ostatnich latach zimy miały na ogół łagodny przebieg, również w sezonie wegetacyjnym 2020/2021, mimo znacznych spadków temperatur, nie odnotowano wymarzania. Pokrywa śnieżna skutecznie chroniła rośliny przed wymarzaniem, jedynie lokalnie pewne straty roślin wynikały z porażenia pleśnią śniegową. Stąd coraz większym zainteresowaniem rolników cieszą się odmiany o niższych ocenach zimotrwałości, które z reguły cechują się wyższym potencjałem plonowania. Jednak w warunkach naszego kraju ryzyko wymarzania jest znaczne i zimotrwałość musi pozostać ważnym kryterium przy wyborze odmiany. Pewnym sposobem na ograniczenie ryzyka wymarzania jest uprawa dwóch lub więcej odmian różniących się pod względem ocen w tej cesze.

Zdrowotność nabiera znaczenia

Pszenica ozima jest zbożem uprawianym najczęściej w technologii intensywnej. Dlatego wielu rolników przykłada mniejszą uwagę od odporności odmian na choroby i wyleganie. Należy jednak pamiętać, że zdrowotność jest ważnym elementem wartości gospodarczej odmian. Jest również jednym z wymogów Integrowanej ochrony roślin. W najbliższym czasie zdrowotność roślin może odgrywać jeszcze większą rolę. W założeniach europejskiego Zielonego Ładu planuje się bowiem m. in. zwiększyć skalę rolnictwa ekologicznego do 25 % wszystkich upraw. A także – zmniejszyć ilość wszystkich używanych pestycydów o połowę oraz zmniejszyć ilość nawozów sztucznych o 20 %. Ograniczania w stosowaniu chemicznych środków ochrony roślin będą zapewne coraz większe, a już obecnie obserwuje się wycofywanie wielu popularnych substancji aktywnych. Przy wyborze odmiany należy zwrócić uwagę zwłaszcza na te choroby, w których występują największe różnice odmianowe.

Strategia wyboru odmiany pszenicy ozimej. Coraz więcej odmian krajowych

W roku 2020 powierzchnia plantacji nasiennych z pszenicą ozimą wynosiła, według danych PIORiN, 24,7 tys. ha. Była o 3,4 tys. ha niższa niż w roku poprzednim. Największe znaczenie miała krajowa odmiana Euforia (2530 ha). Ponad 800 ha plantacji nasiennych miały odmiany Formacja, RGT Kilimanjaro i Wilejka (odmiana z CCA). Z pozostałych odmian dość duże znaczenie miały jeszcze odmiany Comandor, Arkadia, Hondia, Belissa i Plejada oraz Julius i KWS Emil z CCA.

Jaka pszenica do siewu? Listy odmian zalecanych ułatwiają wybór

Liczba dostępnych odmian na naszym rynku nasiennym jest bardzo duża, dlatego wybór właściwej odmiany do uprawy jest nie jest łatwy. Dużym ułatwieniem wyboru odmiany jest jej umieszczenie na „Listach odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa (LOZ)”. Listy tworzone są regionalnie, na szczeblu poszczególnych województw i corocznie aktualizowane. Dla pszenicy ozimej w każdym województwie rekomendowanych jest od 5 do 16 odmian, które są najlepiej przystosowane do lokalnych warunków.

W nadchodzącym sezonie na LOZ znajduje się łącznie 41 odmian, w tym jedna z CCA. W największej liczbie województw rekomendowana jest odmiana Artist, popularne na Listach są także odmiany

• RGT Kilimanjaro,
• Euforia,
• Linus,
• RGT Bilanz.

Przeczytaj również: Pszenica ozima SY Orofino – odmiana na każde warunki

Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!