Kalkulacja kosztów uprawy owsa wg ODR
W przypadku zbóż nie zawsze o wyborze uprawy decyduje ich popularność czy cena skupu. Warto wziąć pod uwagę nakłady, które trzeba ponieść, aby osiągnąć zadowalające plony. Pokazuje to kalkulacja kosztów uprawy owsa.
Spis treści
Owies – zboże mało wymagające
Owies jest dość dobrze odporny na choroby grzybowe, ale niestety wrażliwy na szkodniki.
Do prawidłowego rozwoju tego zboża niezbędne są nawozy zawierające w swoim składzie przede wszystkim azot i potas. To ta cecha sprawia, że owies jest zbożem mało wymagającym. Dodatkową korzyścią wynikającą z uprawy owsa jest jego umiejętność radzenia sobie z zachwaszczeniem pola. Przyspieszona wegetacja uprawy pozwala w znacznym stopniu ograniczyć rozwój chwastów. Czy te właściwości rośliny mają znaczenie przy sporządzaniu kalkulacji? Oczywiście, rolnik ponosi mniejsze nakłady na środki ochrony roślin. Owies jest dość dobrze odporny na choroby grzybowe, ale niestety wrażliwy na szkodniki.
Kalkulacja kosztów uprawy owsa wg Dolnośląskiego ODR
Założenia:
- klasa bonitacyjna – IIIa, IVa
- przyjęta średnia cena skupu z czerwca
- ŚOR dopuszczone do obrotu na terenie Polski
- sprzęt do uprawy własny
| Lp. | Wyszczególnienie | Jedn. miary | cena zł | Ilość | Plon dt/ha 40 |
| Kwota złotych | |||||
| A | Wartość produkcji | zł | 2958,12 | ||
| Wartość produktu | dt | 54,67 | 40 | 2186, | |
| Dopłaty bezpośrednie | zł/ha | ||||
| 1 | Materiał siewny | 289,91 | |||
| z zakupu – zaprawiony | kg | 193,27 | 1,50 | 289,91 | |
| 2 | Nawożenie mineralne: | 568,35 | |||
| Polifoska 6:20:30 | dt | 148,26 | 2,00 | 296,52 | |
| saletra amonowa 34% | dt | 115,92 | 2,00 | 231,84 | |
| OSD MIKRO | kg | 13,3 | 3,00 | 39,99 | |
| 3 | Ochrona roślin | 101,94 | |||
| Chwastox Turbo 340 SL | l | 33,52 | 2 | 67,04 | |
| Ammo Super 100 EW | l | 128,81 | 0,1 | 12,88 | |
| Stabilan 750 SL | l | 14,68 | 1,5 | 22,02 | |
| B | Koszty bezpośrednie | zł | 960,20 | ||
| C | Nadwyżka bezpośrednia (A-B) | zł | 1997,92 | ||
| 1 | Usługi: | 400,00 | |||
| kombajnowanie | zł/ha | 400,00 | 1 | 400,00 | |
| 2 | Inne: | 423,72 | |||
| paliwo | zł | 4,95 | 80 | 396,00 | |
| oleje i smary 7% kosztu paliwa | zł | 27,72 | |||
| 3 | Pozostałe koszty pośrednie bez amortyzacji maszyn i urządzeń i KCZ | 463,09 | |||
| D | Koszty pośrednie | zł | 1286,81 | ||
| E | Ogółem koszty na 1 ha | zł | 2247,01 | ||
| F | Dochód z działalności z dopłatami | zł | 711,11 | ||
| G | Dochód z działalności bez dopłat | zł | -60,21 | ||
| H | Koszt produkcji 1 dt (bez wyceny pracy własnej) | zł | 56,18 |
Uwagi:
- każde gospodarstwo płaci podatek rolny, który 2018 roku wynosi 131,23 zł od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych,
- wyliczenie zawiera dopłatę JPO i zazielenienie, ponadto przy powierzchni 3-30 ha UR przysługuje płatność dodatkowa – 177,02 zł/ha,
- dochód będzie wyższy jeżeli rolnik skorzysta ze zwrotu podatku akcyzowego na paliwo rolnicze 1 zł/litr.
Kalkulacja kosztów uprawy owsa wg Opolskiego ODR
| Lp. | Produkt | Owies | |||||
| Wyszczególnienie | wartość zł | % udział kosztów | wartość zł | % udział kosztów | wartość zł | % udział kosztów | |
| P | Plon (dt) | 30,00 | 40,00 | 55,00 | |||
| Cz | Cena zbytu 1 dt | 60,00 | 60,00 | 60,00 | |||
| A | Wartość produkcji (P*Cz) | 1800,00 | 2400,00 | 3300,00 | |||
| 1 | Materiał siewny | 294,40 | 13,4% | 294,40 | 11,0% | 294,40 | 9,6% |
| 2 | Nawozy | 349,60 | 16,0% | 627,00 | 23,4% | 836,00 | 27,3% |
| N | 40,80 | 75,00 | 100,00 | ||||
| P | 40,80 | 72,00 | 96,00 | ||||
| K | 40,80 | 72,00 | 96,00 | ||||
| 3 | Środki ochrony roślin | 51,00 | 2,3% | 73,08 | 2,7% | 73,08 | 2,4% |
| 4 | Inne koszty specjalistyczne | 39,00 | 1,8% | 50,70 | 1,9% | 58,50 | 1,9% |
| B | Koszty bezpośrednie (1+2+3+4) | 734,00 | 33,5% | 1045,18 | 38,9% | 1261,98 | 41,2% |
| C | Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat (A-B) | 1066,00 | 1354,82 | 2038,02 | |||
| 1 | Koszty pracy maszyn własnych | 813,38 | 37,2% | 860,62 | 32,1% | 932,05 | 30,4% |
| 2 | Koszty usług rolniczych | 350,00 | 16,0% | 455,00 | 17,0% | 525,00 | 17,1% |
| 3 | Podatki i ubezpieczenia | 218,58 | 10,0% | 218,58 | 8,1% | 218,58 | 7,1% |
| 4 | Pozostałe koszty | 73,40 | 3,4% | 104,52 | 3,9% | 126,20 | 4,1% |
| D | Koszty pośrednie (1+2+3+4) | 1455,37 | 66,5% | 1368,73 | 61,1% | 1801,84 | 58,8% |
| E | Koszty całkowite (B+D) | 2189,37 | 2683,91 | 3063,82 | |||
| F | Koszt produkcji 1 dt (E/P) | 72,98 | 67,10 | 55,71 | |||
| G | Dochód rolniczy netto bez dopłat (A-E) | -389,37 | -283,91 | 236,18 | |||
| 1 | Dopłaty bezpośrednie | 948,34 | 948,34 | 948,34 | |||
| H | Dochód rolniczy całkowity (G+1) | 558,97 | 664,43 | 1184,52 | |||
| I | Wskaźnik opłacalnosci bez dopłat | 82,22% | 89,42% | 107,71% | |||
| J | Wskaźnik opłacalności z dopłatami | 125,53% | 124,76% | 138,66% | |||
Dlaczego owies?
Owies można uprawiać na wszystkich rodzajach gleb z wyjątkiem bardzo lekkich i suchych piasków. Roślina ma zdolność pobierania składników pokarmowych, które nie są dostępne dla innych upraw. Pod tym względem przewyższa nawet żyto. Owies jest również mało wrażliwy na silne zakwaszenie gleb, co jest kolejną zachętą do jego uprawy. Koszty z nią związane są niższe niż pozostałych zbóż, dzięki czemu tańsze jest nawożenie i ochrona przed chorobami. Warto też wspomnieć, że jest to zboże poszukiwane przez zachodnich importerów.
Kalkulacja kosztów uprawy owsa wg Mazowieckiego ODR
| Wariant I | Wariant II | ||||||
| Wyszczególnienie | Jedn. | ilość | cena j. | wartość | ilość | cena j. | wartość |
| Razem wartość produkcji | zł | 2360,00 | zł | 2950,00 | |||
| Produkcja główna: ziarno | dt | 40,00 | 59,00 | 2360,00 | 50,00 | 59,00 | 2950,00 |
| Razem koszty bezpośrednie | zł | 1097,15 | zł | 1301,45 | |||
| 1. Razem materiał siewny | zł | 340,20 | zł | 378,00 | |||
| z zakupu | dt | 1,80 | 189,00 | 340,20 | 2,00 | 189,00 | 378,00 |
| 2. Razem nawożenie | zł | 624,15 | zł | 783,05 | |||
| N | kg | 65,00 | 3,43 | 222,95 | 85,00 | 3,43 | 291,55 |
| P | kg | 50,00 | 3,91 | 195,50 | 70,00 | 3,91 | 273,70 |
| K | kg | 85,00 | 2,42 | 205,70 | 90,00 | 2,42 | 217,80 |
| 3. Razem środki ochrony roślin | zł | 94,80 | zł | 94,80 | |||
| Baytan Trio 180 FS – zaprawa | l | 0,00 | 0,00 | ||||
| Chwastox Trio 540 SL | l | 1,50 | 44,00 | 66,00 | 1,50 | 44,00 | 66,00 |
| Fastac 100 EC | l | 0,15 | 192,00 | 28,80 | 0,15 | 192,00 | 28,80 |
| 4. Razem koszty specjalistyczne | zł | 38,00 | zł | 45,60 | |||
| A. Specjalistyczne wydatki | zł | 38,00 | 45,60 | ||||
| Sznurek | szt. | 1,00 | 38,00 | 38,00 | 1,20 | 38,00 | 45,60 |
| 5, Razem inne koszty | 0,00 | 0,00 | |||||
| Koszt bezpośredni produkcji 1 dt | zł | 27,43 | 26,03 | ||||
| Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat | zł | 1262,85 | 1648,65 | ||||
| Razem koszty pośrednie | zł | 1528,84 | zł | 1675,03 | |||
| Koszty ogólnogospodarcze – 10% k. bezpośr. | zł | 109,72 | 130,15 | ||||
| Ciągnik własny | cnh | 12,00 | 75,76 | 909,12 | 13,00 | 75,76 | 984,88 |
| Prasa do słomy – usługa | h | 0,90 | 200,00 | 180,00 | 1,00 | 200,00 | 200,00 |
| Kombajn zbożowy – usługa | h | 1,10 | 300,00 | 330,00 | 1,20 | 300,00 | 360,00 |
| Razem koszty ogółem | zł | 2625,99 | zł | 2976,48 | |||
| Koszt produkcji 1 dt | zł | 65,65 | 59,53 | ||||
| Dochód z działalności bez dopłat | zł | -265,99 | -26,47 | ||||
| Dopłaty do produkcji | zł | 1126,79 | 1126,79 | ||||
| Dochód z działalności | zł | 860,81 | 1100,32 | ||||
| Wskaźnik opłacalności | % | 132,78% | 136,97% | ||||
Uwagi do obliczeń
Cena zakupionego materiału siewnego – luty 2018 r. Cena ziarna dotyczy średniej ceny w województwie mazowieckim na podstawie notowań w okresie 11-18 maja 2018 r. prowadzonych przez MRiRW w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej. Dopłaty do produkcji obejmują płatności bezpośrednie, dopłatę do paliwa rolniczego oraz w wariantach II i III dopłaty do materiału siewnego. Stawki płatności bezpośrednich i dopłat do materiału siewnego za 2017 r. (JPO – 461,55 zł/ha, płatność za zazielenienie 309,77 zł/ha, płatność dodatkowa 177,02 zł/ha, dopłaty do materiału siewnego 92,45 zł/ha). Dopłata do paliwa – 86 zł/ha.
Opłacalność uprawy owsa, jak widać, zależy od wielu czynników. Za uprawą przemawiają niewątpliwie jego wysoka odporność na choroby i zachwaszczenie oraz stosunkowo tania uprawa. Nie bez znaczenia jest również popyt za granicą na zboże wysokiej jakości . Jednak takie czynniki, jak wielkość upraw czy odpowiednia pogoda także decydują o tym, czy kalkulacja kosztów uprawy owsa przyniesie spodziewane efekty.
