Kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka

Jeszcze w latach 60. polscy rolnicy uprawiali ziemniaki na powierzchni 3 mln ha a obecnie jest to obszar stanowiący zaledwie 10% tamtych upraw. Producenci zastanawiają się nad przyczynami takiego stanu rzeczy. Czy przygotowana przez doradców kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka jest odpowiedzią na problemy plantatorów.

Ziemniaki uznawane jeszcze do niedawna za jedną z podstawowych roślin uprawnych dziś gwałtownie tracą na znaczeniu. Czy jest to spowodowane wyłącznie słabą opłacalnością produkcji? Prezentujemy obliczenia specjalistów z kilku Ośrodków Doradztwa Rolniczego, którzy pokazują, jak w poszczególnych rejonach kraju wygląda kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka.

kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka

Szansa dla uprawy ziemniaka może być wieloodmianowość

fot. ZODR

Kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka wg Podlaskiego ODR

Kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka Podlaski ODR
Wyszczególnienie j.m. Cena zł plon Wartość zł plon Wartość zł
Produkcja 180 250
Koszty:
1. Materiał siewny dt 70,00 25,00 1750,00 25 1750,00
2. Nawożenie mineralne
azotowe kg 3,50 60,00 210,00 90,00 315,00
fosforowe kg 3,75 60,00 225,00 90,00 337,50
potasowe kg 2,33 90,00 209,70 140,00 326,20
3. Środki ochrony roślin
Afalon l 63,00 0,00 0,00 2,00 126,00
Ridomil MZ Gold kg 180,00 0,00 0,00 2,00 360,00
Tatoo kg 77,50 2.00 155,00 2,00 155,00
Brawo l 83,00 2,00 166,00 2,00 166,00
Decis Mega l 132,00 0,25 33,00 0,25 33,00
4. Praca maszyn
własna – ciągnik cng. 60,60 43,00 2605,80 56,00 3393,60
najemna – oprysk godz. 70,00 3,00 210,00 5,00 350,00
Razem koszty bezpośrednie 5564,50 7312,30
Koszty bezpośrednie zł/dt 30,91 29,25

 

kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka

Ziemniaki w sklepach są dostępne w każdej ilości

fot. T. Śmigielski

A tak kalkulują dolnośląscy specjaliści

Specjaliści z DODR przyjęli następujące założenia do obliczeń:

  • klasa bonitacyjna – IIIa IVa,
  • średnia cena skupu z września 2018 3,
  • sor dopuszczone do obrotu na terenie Polski,
  • sprzęt do uprawy własny,
  • każde gospodarstwo płaci podatek rolny, który 2018 roku wynosi 131,23 zł od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych,
  • istnieje obowiązek ubezpieczenia 50% upraw,
  • dochód będzie wyższy jeżeli rolnik skorzysta ze zwrotu podatku akcyzowego na paliwo rolnicze 1 zł/litr,
  • wyliczenie zawiera dopłatę JPO i zazielenienie, ponadto przy powierzchni 3-30 ha UR przysługuje płatność dodatkowa – 178,01 zł/ha.
L.P. Wyszczególnienie j.m. Cena zł Ilość Plon dt/ha 250,00
Kwota – złotych
A Wartość produkcji     13 267,37
Wartość produktu dt 50,00 250,00 12 500,00
Dopłaty bezpośrednie 767,37
1. Materiał siewny 1 613,13
Własne 2/3 21,80 16,7 364,06
Z zakupu 1/3 dt 150,49 8,30 1249,07
2. Nawożenie mineralne:       1202,77
wapno węglanowe 4 t/ha 1x na 5lat t 34,49 0,8 27,59
sól potasowa 60% K2O dt 144,38 3 433,14
superfosfat potrójny (P2O5-46) dt 139,97 2,5 349,93
mocznik 46% dt 131,01 1 131,01
saletra amonowa 34 % dt 105,97 1,5 158,96
Ekolist Mikcro Zm l 14,69 5 73,45
siarczan magnezu kg 1,15 25 28,70
3. Ochrona roślin       775,16
Sencor Liquid 600 SC l 175,31 0,5 87,66
Titus 25 WG+ Trend 90 EC g 3,55 50,00 177,50
Altima 500 SC l 264,07 0,3 79,22
Infinito 687,5 SC l 107,15 2,8 300,02
Dithane NeoTec 75 WG kg 40,08 2,0 80,16
Proteus 110 OD l 126,50 0,4 50,60
B Koszty bezpośrednie       3591,05
C Nadwyżka bezpośrednia (A-B)       9676,32
1. Usługi       750,00
kombajnowanie zł/ha 750,00 1 750,00
2. Inne: 642,00
Paliwo 5,00 120,00  600,00
Oleje i smary 7% kosztów paliwa 42,00
3. Pozostałe koszty pośrednie bez amortyzacji maszyn i urządzeń i KCZ 463,09
D Koszty pośrednie     1855,09
F Ogółem koszty na 1 ha     5446,14
G Dochód z działalności z dopłatami     7821,23
H Dochód z działalności bez dopłat     7053,86
Koszt produkcji 1 dt ( bez wyceny pracy własnej) 21,78
kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka

Handel oferuje różne odmiany ziemniaków

fot. T. Śmigielski

Propozycja opolskich ekonomistów

Ekonomiści z Opolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego przygotowali nie tylko zestawienie kosztów produkcji ziemniaka, ale pokusili się również o pokazanie, przy zaożonym różnym plonowaniu, jego opłacalności. Kalkulacje opłacalności innych roślin uprawnych sporządzonych przez specjalistów z OODR prezentowaliśmy już na stronach agroFakt  https://www.agrofakt.pl/kalkulacja-uprawy-kukurydzy-kiszonke/

Lp Produkt Ziemniak jadalny
Wyszczególnienie Wartość

(w zł)

% udział kosztów Wartość

(w zł)

% udział kosztów Wartość

(w zł)

% udział kosztów
P Plon 160,00 200,00 300,00
Cz Cena zbytu 55,00 55,00 55,00
A Wartość produkcji (A*Cz) 8800,00   11000,00   16500,00  
1. Materiał siewny 4225,00 44,8% 4225,00 41,6% 4225,00 37,2%
2. Nawozy: 621,00 6,6% 621,00 6,1% 678,00 6,0%
N 69,00 119,00 161,00
P 60,00 90,00 105,00
K 90,00 160,00 195,00
3. Środki ochrony roślin 752,40 8,0% 881,60 8,7% 1257,20 11,1%
4. Inne koszty specjalistyczne 1280,00 13,6% 1582,00 15,6% 2004,00 17,7%
B Koszty bezpośrednie (1+2+3+4) 6878,40 73,5 7309,60 71,9% 8164,20 71,9%
C Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat (A-B) 1921,60   3690.40   8335,80  
1 Koszty pracy maszyn własnych 1463,35 15,5% 1674,96 16,5% 1898,88 16,7%
2 Koszty usług rolniczych 656,00 7,0% 738,00 7,3% 820,00 7,2%
3 Podatki i ubezpieczenia 223,58 2,4% 223,58 2,2% 223,58 2,0%
4 Pozostałe koszty 206,35 2,2% 219,29 2,2% 244,93 2,2%
D Koszty pośrednie (1+2+3+4) 2549,29 27,0% 2855,83 28,1% 3187,39 28,1%
E Koszty całkowite (B+D) 9427,69   10165,43   11351,59  
F Koszty produkcji 1 dt (E/P) 58,92   50,83   37,84  
G Dochód rolniczy netto bez dopłat (A-E) -627,69   834,57   5148,41  
1 Dopłaty bezpośrednie 948,34 948,34 948,34  
H Dochód rolniczy całkowity (G+1) 320,65   1782,91   6096,75  
I Wskaźnik opłacalności bez dopłat 93,34%   108,21%   145,35%  
J Wskaźnik opłacalności z dopłatami 103,40%   117,54%   153,71%  

Zachodniopomorski ODR tak widzi opłacalność uprawy ziemniaka

Zestawienie wyników kalkulacji uprawy ziemniaków przemysłowych wg relacji cenowych w III kwartale 2018 r.

Wyszczególnienie
Plon 350
I. Koszty bezpośrednie 4 828,65
1. Materiał siewny 2 880,00
2. Nawozy mineralne i dolistne 1 181,00
3. Środki ochrony roślin 767,65
II. Pozostałe koszty 3 670,00
1. Koszty uprawy i zbioru 2 796,00
2. Koszty specjalistyczne 260,00
3. Koszty ogólne 614,00
III. Ogółem koszty 8 498,65
Wartość produkcji zł 8 158,50
Cena skupu zł/dt 23,31
Nadwyżka bezpośrednia zł 3 329,85
Dochód z produkcji zł -340,15
Dopłaty bezpośrednie – JPO + płatność za zazielenienie zł 771,32
Dochód rolniczy zł 431,17
Wskaźnik opłacalności % 105,07

W tym przypadku okazuje się, że opłacalność produkcji „ratują” dopłaty unijne. Dzięki nim dochód rolniczy nie jest ujemny a wskaźnik opłacalności przekracza punkt graniczny 100%.

kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka

Nie ma problemu, aby w sklepach wielkopowierzchniowych zrobić takie zakupy

fot. T. Śmigielski

Wielkopolski ODR

Wykonana przez ekonomistów wielkopolskich w listopadzie 2018 r. kalkulacja opłacalności uprawy ziemniaka jadalnego wygląda następująco:

Przychód Rodzaj przychodu j.m. ilość Cena (zł/j.m.) Wartość (zł/ha)
Produkt główny Ziemniaki jadalne dt 264 61,00 16104,00
Produkt uboczny Ziemniaki paszowe dt 36 14,15 509,40
Dopłaty, subwencje Razem JPO+zaziel. + dodatkowa ha 1 948,34 948,34
Wartość produkcji razem zł/ha 17561,74
Koszty bezpośrednie razem zł/ha 7297,65
Nadwyżka bezpośrednia zł/ha 10264,09
 
Koszty bezpośrednie razem zł/dt 24,33
Nadwyżka bezpośrednia zł/dt 34,21

Mazowiecki ODR

Wyszczególnienie Jedn. Ilość Cena j. Wartość
RAZEM WARTOŚĆ PRODUKCJI 11400,00
Produkcja główna: ziemniak jadalny I sort dt 250,00 40,00 10000,00
Produkcja uboczna: ziemniak jadalny II sort dt 70,00 20,00 1400,00
RAZEM KOSZTY BEZPOŚREDNIE 4647,95
RAZEM KOSZTY POŚREDNIE 3867,20
RAZEM KOSZTY OGÓŁEM 8515,15
Koszt produkcji 1 dt 26,61
Dochód z działalności bez dopłat 2884,86
Dopłaty do produkcji 1031,38
Dochód z działalności 3916,24
Wskaźnik opłacalności % 145,99%

W czym leży problem?

Kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka, opiera się na wielu czynnikach charakterystycznych dla danego regionu. Prezentowane powyżej obliczenia a zwłaszcza ich wyniki różnią sie wobec tego od siebie dość znacznie. Warto jednak zauważyć, że w kalkulacjach znaczącą rolę odgrywają dopłaty UE a w niektórych obliczeniach decydują nawet o opłacalności uprawy. Niestety nie jest to jedyny problem plantatorów. Zmniejszająca się powierzchnia upraw ziemniaka spowodowana jest niższym zapotrzebowaniem na ten produkt i to zarówno na rynku konsumentów jak i w sposobie karmienia trzody chlewnej.  Skarmianie świń ziemniakami i śrutą ze względu na czasochłonność odchodzi do lamusa mimo, że tak wyprodukowane mięso ma lepsze walory smakowe. Na rynek wprowadzane są odmiany, przeznaczone pod względem właściwości do zastosowania w konkretnych potrawach czy produktach spożywczych, co może być szansą dla rolników. Nie bez znaczenia jest również rozważna polityka rolna zabezpieczająca rodzimą produkcję. Jak widać kalkulacja kosztów uprawy ziemniaka nie jest jedynym czynnikiem decydującym o popularności tej produkcji.

 

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 5 / 5. Liczba głosów 7

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *