Kalkulacja uprawy rzepaku – jak obliczyć koszty?

Kalkulacja uprawy rzepaku to nie kosmos! Coraz częściej spotyka się rolników, którzy planują swoją produkcję z kalkulatorem w ręku. Sukces finansowy zależy dzisiaj od planowania, przewidywania i ograniczania kosztów. Profesjonalnie zajmuje się tym wiele instytucji a jedną z nich jest Wielkopolska Izba Rolnicza.

kalkulacja uprawy rzepaku

Logo WIR

Jak oni to liczą?

Wielkopolska Izba Rolnicza prowadzi kalkulacje kosztów produkcji podstawowych upraw rolniczych, wśród których znajduje się również kalkulacja uprawy rzepaku. Obliczenia prowadzone są na podstawie notowań cen płodów rolnych oraz użytych środków do produkcji rolnej. Przedstawiona kalkulacja rzepaku bierze pod uwagę koszty, które ponosi gospodarstwo na uprawę rzepaku. Jak podaje WIR na swojej stronie internetowej, została uwzględniona również amortyzacja wyliczona wg rzeczywistych cen urządzeń i stopy amortyzacji uwzględniającej realny okres wykorzystania maszyn w indywidualnym gospodarstwie rolnym. Amortyzację budynków inwentarskich i ich wyposażenia obliczono wg opracowań Instytutu Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa. Kalkulacja uprawy rzepaku obejmuje także koszty ogólnogospodarcze. Koszty pośrednie dotyczą przeciętnego gospodarstwa w woj. wielkopolskim.

Kalkulacja uprawy rzepaku wg WIR

Nakład

Wartość w zł

Materiał siewny

400,00

Nawożenie

1300,89

Ochrona roślin

508,70

Usługi

370,38

Praca ciągnika

637,84

Podatek

173,20

Ubezpieczenie uprawy

128,14

OC rolników

3,90

Koszty ogólnogospodarcze (z amortyzacją)

1036,44

Koszt pracy ludzkiej

450,00

Suma kosztów

5008,95

Suma przychodów

6874,23

Wynik finansowy

1865,28

Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa

373,4 %

Założenia kalkulacji

  • nawożenie: Saletra amonowa, Polifoska 6-20-30, Ca/Mg co 4 lata;
  • ochronę roślin: Butisan Star Max 500 SE, Fury 100 EW, Mospilan 20 SP,Brasifun 250 EC, Roundup Strong 540 SL;
  • Usługi: kombajn, wapnowanie;
  • Praca ciągnika: uprawa ścierniska, wysiew nawozów (3x), orka siewna, bronowanie, oprysk herbicydem, uprawa przedsiewna, siew, oprysk insektycydami (2x), transport zewnętrzny,
  • Suma przychodów obejmuje produkt główny, ryczałtowy zwrot VAT oraz dopłaty bezpośrednie.
kalkulacja uprawy rzepaku

Kontrola roślin pozwala ograniczyć koszty uprawy (fot. T. śmigielski)

Dwa łyki ekonomiki

Niezrozumiałe pojęcia zniechęcają na ogół do zainteresowania się tematem. Podajemy kilka definicji przybliżających znaczenie używanych pojęć przy sporządzaniu kalkulacji.
Nadwyżka bezpośrednia to roczna wartość produkcji uzyskana z 1 hektara uprawy pomniejszona o koszty bezpośrednie poniesione na wytworzenie tej produkcji.
Wartość produkcji określonej działalności – suma wartości produktów głównych i ubocznych znajdujących się w obrocie rynkowym, określona jest według cen sprzedaży. Do wartości produkcji doliczone są np. dotacje do produktów, JPO, UPO i inne. Odejmowane są natomiast różnego rodzaju straty. Wartość produkcji zawiera zryczałtowany zwrot podatku VAT na poziomie 7%.
Koszty bezpośrednie –  można je przypisać do określonej działalności, mają związek ze skalą produkcji i bezpośredni wpływ na jej rozmiar. Do kosztów bezpośrednich zaliczono: materiał siewny, nawozy mineralne, organiczne itp.
Dochód rolniczy netto – jest nadwyżką bezpośrednią pomniejszoną o koszty pośrednie.
Koszty pośrednie produkcji roślinnej obejmują usługi, pracę maszyn własnych, koszty utrzymania budynków, podatki i ubezpieczenia, pozostałe koszty i pracę najemną.

kalkulacja uprawy rzepaku

Zadbana plantacja gwarantuje sukces ekonomiczny (fot. T Śmigielski)

Kalkulacja uprawy rzepaku – jak liczą doradcy ODR?

Jeszcze raz potwierdza się powiedzenie: co kraj, to obyczaj. W bardzo różny sposób obliczają doradcy opłacalność upraw, w tym również rzepaku ozimego, podając różne nazewnictwo w swoich kalkulacjach. Ujednolicenie obliczeń, używanie jasno sformułowanych terminów na pewno bardziej zachęciłoby rolników do sporządzania własnych kalkulacji. Nawet przy porównaniu obliczeń w różnych ośrodkach łatwiej byłoby dokonać analizy wyników i odnieść je do własnego gospodarstwa.

PODR

W Pomorskim ODR kalkulacja uprawy rzepaku zawiera oprócz przykładowo użytych nawozów ilość czystego składnika N, P, K, Ca. Koszty bezpośrednie przy założonym plonie 42,5 dt wyliczono na 2481,44 zł podając dodatkowo, że stanowi to 52,4 % udziału. Nadwyżka bezpośrednia została wyliczona na kwotę 4318,56 zł, koszty pośrednie na 2255,59 zł, co stanowi 47,6 %. Dochód rolniczy osiągnął wysokość 2062,97 zł, koszt produkcji 1 dt wyniósł 111,46 zł a wskaźnik opłacalności przy założonym plonie – 30%.

MODR

Mazowiecki ODR podaje w swojej kalkulacji tylko wartość czystych składników N,P,K za to szczegółowo wymienia użyte środki ochrony roślin. Koszty pośrednie przy założonym plonie 30 dt/ha zostały oszacowane na 1889,66 zł a koszty ogółem na 3617,04 zł. Mazowieccy doradcy koszt produkcji 1 dt wyliczyli na 120,57 zł a dochód z działalności z dopłatami na 2131,30 zł.

kalkulacja uprawy rzepaku

Jeśli to „robota” pchełki, to wzrosną koszty uprawy rzepaku (fot. T. Śmigielski)

Po co komu kalkulacje?

-Kalkulacja to opracowanie teoretyczne, które ma stanowić materiał poglądowy dla ewentualnych plantatorów – informuje Daniel Roszak, kierownik działu ekonomicznego Pomorskiego ODR. – Rolnicy powinni przeanalizować, jakie pozycje kosztów bierzemy pod uwagę i uwzględnić je przy swoich obliczeniach. Przy okazji różnych imprez, w których bierzemy udział lub które sami organizujemy, udostępniamy nasze kalkulacje zainteresowanym rolnikom. Tłumaczymy im, że sporządzając kalkulacje muszą opierać się na praktyce swojego gospodarstwa, tj. brać pod uwagę koszty  związane ze swoim ciągnikiem, swoimi maszynami, narzędziami itp. Prowadzenie kalkulacji przez rolników niestety nie jest powszechne. Rolnicy podchodzą do obliczania kosztów bardzo ogólnie nie zdając sobie sprawy z ważności obliczeń, w oparciu o które powinno planować się produkcję. To kalkulacje wskazują, gdzie jest przerost kosztów, gdzie trzeba zainwestować a gdzie je obniżyć lub zmienić profil produkcji. W gospodarstwach objętych FADN rolnicy po przeanalizowaniu kalkulacji przeszli na VAT zauważając opłacalność tego kroku. Chyba warto liczyć!

kalkulacja uprawy rzepaku

Kalkulacje pozwalają podjąć decyzję o wyborze kierunku produkcji (fot. T. Śmigielski)

Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa

Ciekawy wskaźnik, pn. Zdolność odtworzenia majątku gospodarstwa wprowadzili autorzy kalkulacji rolniczych funkcjonujących w ramach Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Wartość wskaźnika wskazuje, czy i w jakim stopniu gospodarstwo może inwestować lub też na ile została „przejedzona” amortyzacja. Do obliczeń wykorzystuje się następujący wzór:
ZOM=100 (WF/A x 100)
gdzie:

  • ZOM – zdolność odtworzenia majątku;
  • WF – wynik finansowy;
  • A – amortyzacja – proces zużycia środków trwałych związany z upływem czasu

– Gdy wynik finansowy = 0, wtedy wartość wskaźnika ZOM równa się 100, co oznacza możliwość takiego prowadzenia inwestycji, który zapewnia odtworzenie zużywania się majątku gospodarstwa. Gdy wynik finansowy jest dodatni (WF > 0), wiemy, ile procent ponad 100 możemy odtworzyć, czyli przy danych warunkach zainwestować, sprawić, że gospodarstwo może powiększyć swój areał lub rozwinąć się technologicznie. Najgorsza sytuacja jest wtedy, gdy wynik finansowy jest ujemny (WF < 0) – wtedy następuje już „przejadanie” majątku gospodarstwa – twierdzą autorzy wskaźnika.

WIR i jego wirtualne gospodarstwo

Czy kalkulacje sporządzane przez np. Wielkopolską Izbę Rolniczą są rozważaniami czysto teoretycznymi? – Nie, wręcz przeciwnie – argumentuje Kornel Pabiszczak z działu ekonomii i marketingu WIR. – Na potrzeby wszystkich kalkulacji stworzyliśmy wirtualne gospodarstwo o przeciętnej wielkości charakterystycznej dla Wielkopolski. Dla gospodarstwa określiliśmy wyposażenie w sprzęt rolniczy, z jakich usług korzysta, itp. jak w realnym gospodarstwie, aby nasze obliczenia miały uzasadnienie ekonomiczne. Na tej podstawie wyliczamy takie koszty, jak amortyzacja czy koszty ogólnogospodarcze, które są „ukryte” w tle, ale mają wpływ na kondycję gospodarstwa. Natomiast koszty bezpośrednie pochodzą z naszych własnych notowań, które robimy w cyklu miesięcznym z punktów skupu czy punktów sprzedaży w naszym województwie. Kalkulacja ma przede wszystkim pokazać, jakie pojawiają się koszty i jaki mają wpływ na kondycję ekonomiczną gospodarstwa.

Wniosek nasuwa się sam: trzeba kalkulować, aby móc inwestować!

 

 

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 4.5 / 5. Liczba głosów 2

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *