Kontrola chlewni w związku z ASF. Najważniejsze punkty w trakcie kontroli.

fot. canstockphoto

Kontrola chlewni w związku z ASF – W ostatnich latach bioasekuracja na terenie Polski została zaostrzona z uwagi na pojawienie się Afrykańskiego Pomoru Świń (ASF) obejmującego świnie domowe, dziki i ich mieszańce. Choroba ta jest na tyle groźna, zakaźna i zaraźliwa, że w przypadku wystąpienia obejmuje większą część stada, przy czym śmiertelność sięga nawet 100%. Dlatego tak ważne jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakażenia w stadach.

Na wstępie wyraźnie zaznaczmy – należy pamiętać, że prawie zawsze najsłabszym ogniwem łańcucha bioasekuracyjnego są ludzie. Wszystkie osoby należy przeszkolić w zakresie obowiązujących procedur oraz nowo wprowadzanych ulepszeń systemu biozabezpieczeń. We współpracy z lekarzem weterynarii hodowca/producent powinien ustalić standardowe procedury operacyjne (SPO) oraz dopilnować, aby obsługa je znała, przestrzegała i wierzyła w ich skuteczność. Dlatego niezbędne są szkolenia oraz rozmowy z pracownikami. Ludzie w największym stopniu są odpowiedzialni za przenoszenie patogenów w obrębie gospodarstwa, dlatego tak ważne w utrzymaniu bioasekuracji jest monitoring, audyt i szkolenia.

Kontrola chlewni w związku z ASF

Najważniejsze punkty w trakcie kontroli obejmują wytyczne programu bioasekuracji przeciwdziałające rozprzestrzenianiu się ASF.

Zgodnie z wytycznymi kontroli podlegają:

• rejestr środków transportu do przewozu świń, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestr wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie,
• obsługa zwierząt przez pracowników (jedna lub kilka ferm),
• obsługa zwierząt przez osoby nie uczestniczące przez 72 godz. w polowaniach,
• osoby postronne w budynku,
• spis świń z podziałem na poszczególne grupy technologiczne,
• aktualizacja spisu świń i świadectwa zdrowia zwierząt remontowych,
• stosowanie obuwia ochronnego oraz odzieży ochronnej,
• prowadzenie uboju w gospodarstwie na własny użytek,
• tabliczki przy wejściach do budynków, w których utrzymywane są zwierzęta z napisem „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony”,
• ocena stanu mat przed wejściami do gospodarstwa i wyjściami oraz przed wejściami do budynków lub pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych budynków lub pomieszczeń,
• szerokość i długość mat i ich zgodność z przepisami,
• spełnienie wymogu utrzymania skuteczności działania płynu dezynfekcyjnego,
• egzekwowanie zakazu wykorzystywania słomy pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia,
• stosowanie się do zakazu wnoszenia i wwożenie na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie: zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego,
• ocena zabezpieczenia budynku i chlewni oraz ogrodzenia.

Ponadto do kontroli chlewni w związku z ASF należy również okazać:

• rejestr wjazdów środków transportu do gospodarstwa,
• rejestr osób wchodzących do budynków, w których utrzymywane są świnie,
• spis świń,
• dokumentację przeglądu budynku

Wszystkie wzory ww. dokumentów jak i ulotki informacyjne można znaleźć na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii – Materiały pomocnicze dla hodowców świń. Znajduje się tam również wykaz zarówno preparatów jakie należy stosować do dezynfekcji rąk oraz dopuszczonych  preparatów do dezynfekcji w chlewni.

Bioasekuracja na fermie świń

Konstrukcja budynków powinna uwzględniać ergonomię pracy, dobrostan zwierząt oraz oczywiście bioasekurację i jej wymogi. Najważniejsze, aby budynek zabezpieczyć przed wtargnięciem do środka zwierząt zagrażających biobezpieczeństwu. Okna powinny być zabezpieczone siatkami ochronnymi, uniemożliwiającymi przedostanie się owadów, ptaków czy gryzoni do chlewni.

Każde zwierzę, które dostanie się na fermę jest potencjalnym nosicielem chorób. Dlatego teren całego obiektu powinien być szczelnie ogrodzony podwójnym płotem lub siatką, o co najmniej 1,5 m wysokości na betonowej podmurówce (podmurówka stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed podkopem) lub z wykopanym krawężnikiem. Ponadto na terenie całej fermy trzody chlewnej powinien obowiązywać całkowity zakaz wprowadzania zwierząt towarzyszących (głównie psów i kotów).

Szersze informacje dot. zagadnienia „bioasekuracja na fermie świń” zawarte są artykule – Zasady bioasekuracji na fermie świń.

Deratyzacja i dezynsekcja w chlewni

Kolejnym problemem są gryzonie, które mogą zalęgnąć się w magazynach paszowych na terenie fermy. W tym przypadku ważnym zabiegiem jest wdrożenie programu monitorowania i zwalczania gryzoni. Aby zapobiec ich rozmnażaniu i gromadzeniu się, należy regularnie wycinać rozrastającą się zieleń oraz utrzymywać czystość i szczelnie zamykać magazyny i wszelkiego rodzaju silosy.

Co więcej, oprócz deratyzacji na fermie powinna być przeprowadzana okresowa dezynsekcja od kwietnia do listopada każdego roku.

Dezynfekcja powinna dotyczyć: ograniczenia rozprzestrzeniania się patogenów ze zwierzęcia na zwierzę oraz ze zwierzęcia na człowieka, eliminacji czynników zakaźnych z wnętrza budynków oraz z kół pojazdów i butów, dekontaminacji systemów zadawania wody i pasz .

Dezynfekcja pomieszczeń po cyklu produkcyjnym

Obowiązkowo po każdym zakończonym cyklu produkcyjnym należy wyczyścić i zdezynfekować pomieszczenia. Dezynfekcja jest skuteczna dopiero wtedy, gdy stosuje się ją na powierzchniach i w pomieszczeniach odpowiednio wcześniej wyczyszczonych. Problem stanowią zazwyczaj resztki materii organicznej oraz substancji tłustych. Działają one ochronnie na wszelkiego rodzaju mikroorganizmy. Tym samym zmniejszają aktywność zastosowanego preparatu, dlatego tak ważne jest wcześniejsze ich usunięcie. Zaleca się okresową zmianę preparatów, w celu niedopuszczenia do uodpornienia patogenów na dany składnik aktywny.

Księga wejść i wyjść na fermę trzody chlewnej

Dodatkowym zabezpieczeniem jest prowadzenie tzw. „księgi wejść i wyjść”, w której odnotowuje się wszystkie osoby, które weszły na teren chlewni. W księdze muszą się znaleźć data oraz dane osobowe. Jak również: cel wizyty, data ostatniego kontaktu ze zwierzętami oraz podpis osoby wchodzącej na fermę przy każdorazowej wizycie. Osoba wchodząca podpisując się w księdze deklaruje, że w ciągu ostatniej doby nie miała kontaktu ze świniami lub innym potencjalnym zagrożeniem biologicznym.

Na co jeszcze należy zwrócić uwagę w trakcie kontroli chlewni przy ASF?

Osobnym aspektem, jeśli chodzi o utrzymanie i higienę stanowi obuwie. Jedna osoba powinna posiadać dwie pary obuwia, jedną aktualnie używaną, a drugą dezynfekowaną, ponieważ dezynfekcja obuwia jest czasochłonna. Jak przy każdej dezynfekcji najpierw trzeba oczyścić mechanicznie powierzchnię. Obuwie należy wcześniej umyć, a dopiero później zdezynfekować. Plastikowe ochraniacze są praktyczne, ale mało wytrzymałe. Dlatego najlepiej stosować je przy krótkich wizytach na fermie.

Z kolei samochody wjeżdżające na teren fermy, to kolejne ogniwo bioasekuracji. Pojazdy i kierowcy stanowią jedno z największych zagrożeń bezpieczeństwa biologicznego. Przy każdym pojeździe istnieje ryzyko, że odwiedzał on również inne gospodarstwa utrzymujące trzodę chlewną o różnym statusie zdrowotnym. Dlatego najlepiej jest podzielić fermę na trzy strefy: dla transportu zwierząt wewnętrznego i zewnętrznego, dla transportu pasz i dla transportu zwierząt padłych, gdzie ten ostatni ma zakaz wjazdu na fermę.

Bioasekuracja na fermie świń dotyczy również żywienia

Higiena żywienia i pojenia to następne ogniwo w łańcuchu bioasekuracji. Najważniejszym aspektem higieny i bioasekuracji  żywienia jest, skarmianie paszami, do których nie miały dostęp gryzonie lub dzikie zwierząt. Zakazuje się również karmienie świń odpadkami gastronomicznymi oraz zlewkami kuchennymi.

Wprowadzanie nowych świń do stada

Największe ryzyko sanitarne stanowią zwierzęta nowo wprowadzone do stada, dlatego najrozsądniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie kwarantanny. Obsługą osobników przebywających na kwarantannie powinien zajmować się odrębny personel. Jeśli jest to jednak niemożliwe, osoby obsługujące stado główne zajmują się budynkiem kwarantanny pod koniec wykonywania dziennych obowiązków. Odzież i obuwie, w którym przemieszczali się w budynkach stada głównego powinny zdjąć i pozostawić w danym budynku. Z kolei w budynku kwarantanny założyć osobną odzież ochronną. Odzież ta powinna być w innych kolorach niż te do pracy w chlewni. Te same zalecenia dotyczą używanego w budynkach kwarantanny sprzętu. Budynek kwarantanny powinien też mieć oddzielny system zadawania paszy i niezależny kanał gnojowy.