Korona osiowa w sadzie. Jak powinno się ją prowadzić?
Korona osiowa jest podobna do wrzecionowej. Przy czym formowanie jest łatwiejsze, a warunkiem jej utrzymania w sadzie owocującym jest cięcie odnawiające. Na czym dokładnie polega prowadzenie drzewa w takiej formie?
Korona osiowa jest polecana dla drzew jabłoni szczepionych na podkładce słabo rosnącej, sadzonych co 1–1,5 m w rzędzie i co 3,5 m między rzędami. Ten typ sprawdza się w sadach gęstych, intensywnych (1904–2857 drzew na ha).
Spis treści
Korona osiowa
Jest to typ korony przewodnikowej. W odróżnieniu od typowej korony wrzecionowej korona osiowa składa się z krótkiego 0,5-m pnia, który przechodzi w długi, silny i mocny przewodnik.
Przewodnik korony osiowej jest prowadzony do 3–4 m, a na nim są gęsto osadzone drobne gałązki owoconośne, w wieku 1–3 lat. Pędów starszych nie ma, ponieważ systematycznie usuwa się je podczas cięcia odnawiającego. Preferowana długość pędów wynosi 30–60 cm. Swoim kształtem korona osiowa przypomina kolumnę o takiej samej szerokości na całym odcinku przewodnika. Nie ma żadnych konarów. Jej jedyną trwałą częścią jest przewodnik.
Koronę osiową poleca się dla jabłoni, zwłaszcza dla odmian owocujących na pędach jednorocznych: Katia, Jester, Gala, Idared, Szampion, Jonagold. Jest natomiast mało przydatna dla odmian: Red Delicous, Red Boskoop, Melrose i Alwa.
Planując koronę osiową, jabłonie na podkładkach półkarłowych (P14, M26) sadzi się w odstępach co 1,5 m, a na podkładce karłowej M 9, na bardzo dobrej glebie nawet co 0,5 m.
Formowanie korony osiowej
Przy planowaniu korony osiowej, trzeba uważnie zamawiać i kupować materiał szkółkarski. Drzewka powinny być wyrośnięte (wysokości 1,5 m) i dobrze rozgałęzione. Pędy boczne muszą wyrastać poziomo, pod szerokim kątem rozwidleń w stosunku do przewodnika. Słabe drzewka nie nadają się do formowania korony osiowej. Zaleca się, aby drzewka były wysoko okulizowane (miejsce okulizacji 15–20 cm nad ziemią). Drzewka wysoko okulizowane powinny być prowadzone przy podporach: palikach lub tyczkach.
Formowanie i prowadzenie korony osiowej jest łatwiejsze niż korony wrzecionowej, ponieważ prowadzi się ją tak, aby naturalne cechy wzrostu i owocowania nie były zakłócone i zgodne ze specyfiką odmiany.
Gdy korona osiowa jest formowana:
- nie odgina się pędów do pozycji poziomej;
- nigdy nie skraca się przewodnika;
- nie przycina się pędów bocznych po posadzeniu;
- usuwa się natomiast pędy nisko wyrastające poniżej wysokości pnia oraz silne pędy konkurujące, wyrastające pod ostrym kątem.
Drzewka niecięte po posadzeniu tworzą głównie pędy krótkie, które pokrywają się pąkami kwiatowymi. Trzeba jednak zapewnić drzewom bardzo dobre warunki — regularnie nawadniać i ściółkować. Pod koniec maja należy obejrzeć wierzchołki posadzonych drzewek i wyłamać 2 lub 3 młode przyrosty przy przedłużeniu przewodnika.
Prowadzenie korony osiowej
W 2. i 3. roku praktycznie nie robi się cięcia. Pęd przedłużający przewodnik pozostaje nadal niecięty. Warto jednak skontrolować wiosną
Korona osiowa nie wymaga cięcia w pierwszych latach istnienia sadu
korony i wyciąć mocne, tworzące ostre kąty rozwidleń pędy konkurujące z przewodnikiem oraz wyłamać roczne 15–20-cm przyrosty w górnej części przewodnika.
Możliwe owocowanie młodego drzewa, ale z regulacją wielkości plonu
W 2. roku po posadzeniu drzewa mogą już zakwitnąć i zaowocować. Plon nie powinien być jednak większy niż 2–3 kg z drzewa. Dlatego nadmiar zawiązków musimy usunąć.
W 3. roku oprócz wiosennego usuwania pędów konkurujących z przewodnikiem (pionowych wilków) prowadzi się także cięcie letnie. Dokładnie polega ono na usuwaniu zbędnych, silnych tegorocznych przyrostów zasłaniających owoce. W przypadku odmian owocujących na pędach jednorocznych wiosną 3. roku zaczyna się cięcie odnawiające. U odmiany Golden Delicious gałązki owocujące mogą być wycinane już po 2. roku.
Korona osiowa i cięcie odnawiające
U odmian owocujących na starszych krótkopędach, od 4. roku w koronie osiowej co roku wykonuje się cięcie odnawiające. Oparto je na dwóch fazach rozwojowych gałęzi owocującej:
- wzrostu i formowania pąków kwiatowych;
- intensywnego owocowania i zanikającego owocowania. W koronie osiowej utrzymuje się pędy owoconośne tylko przez dwie pierwsze fazy rozwojowe.
Cięcie to polega na usuwaniu gałązek starszych niż 3-letnie. Wydały one już obfity plon i obniżyły się ku dołowi pod ciężarem owoców. Gałęzie te usuwa się na kilkucentymetrowe czopy (1–3 cm). Jeśli na 3-letniej gałęzi wciąż są krótkopędy, można wyciąć 2/3 starszych gałęzi, a 1/3 krótkich pędów pokrytych pąkami kwiatowymi zostawić. Zazwyczaj co roku wycina się jednorazowo 2 lub 3 starsze gałęzie. Oprócz odnawiania gałęzi należy regulować zagęszczenie pędów na przewodniku. Jeżeli drzewa mają 3 m wysokości, to wystarczy zostawić około 30 pędów tegorocznych, najlepiej od długości 30–60 cm.
Co po wycięciu starszych gałęzi w koronie osiowej?
Po wycięciu starszej gałęzi, z pozostawionego czopu wyrasta kilka pędów. Należy je przerzedzić, wycinając te najsilniejsze, rosnące pionowo i zostawiając pędy słabsze, krótsze, rosnące poziomo lub łukowato. Jeżeli drzewa rosną bardzo blisko siebie, dwuletnie pędy owoconośne można skrócić nad pąkiem kwiatowym. Zatem oto schemat cięcia odnawiającego.
- W szczytowej części korony usuwa się pędy konkurujące z przewodnikiem.
- Usuwa się pędy starsze niż 3-letnie na czop.
- Pozostawia się pędy 2-, 3-letnie, ale długie skraca się nad pąkiem kwiatowym.
- Na całym przewodniku przerzedza się nadmiar pędów rocznych, usuwając silne, pionowo rosnące.
Takie cięcie zmniejsza rozpiętość korony i ułatwia utrzymanie drzew w małej rozstawie. Korona osiowa jest takiej samej szerokości w dolnej części i w górnej.
Aby poprawić jej nasłonecznienie, można dodatkowo wykonać cięcie letnie, które pozwala odsłonić owoce i zwiększyć ich wybarwienie.
Korona osiowa jest łatwa do formowania i prowadzenia. Cięcie odnawiające też nie jest trudne i pozwala na systematyczne usuwanie pędów starszych niż 3-letnie. Połączenie korony osiowej z cięciem odnawiającym umożliwia prowadzenie intensywnych, gęstych sadów, w których drzewa nie rosną zbyt silnie, wcześnie zaczynają owocować i plonują nie tylko obficie, ale i regularnie.
Korona Hytec
Korona Hytec, czyli szyszkowa jest koroną łączącą cechy korony wrzecionowej i osiowej. Pochodzi z sadów amerykańskich i czasami spotyka się ją w polskich. Do jej uformowania wykorzystuje się drzewka rozgałęzione, okulizowane na podkładkach karłowych i półkarłowych, sadzone w rozstawie 3,5–4,0 × 1,25–1,75 m. Drzewka prowadzi się w formie korony wrzecionowej i przy podporach, ale co roku przewodnik jest wycięty i zastępowany pędem bocznym przywiązywanym do palika.
Po osiągnięciu 3 m korona przypomina szyszkę. Gałęzie w górnej części korony wymienia się po 3 latach jak w koronie osiowej. Dolna część drzewa jest prowadzona jak w przypadku wysmukłego wrzeciona i wypełnia przestrzeń między drzewami w rzędzie.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
