Koszt produkcji kilograma borówki w polu. Rady na 2023 r.
Koszt produkcji kilograma borówki
W środku sezonu borówkowego 2021, w okresie największej podaży ceny owoców borówki wysokiej spadły do poziomu około 8 zł/kg. Było to poniżej kosztów przy dobrym plonie około 10 ton/ha! Czas zatem podliczyć, jak faktycznie wygląda koszt produkcji kilograma borówki i sama opłacalność produkcji. Wyzwanie podejmuje dr Paszko.
Borówka wysoka i borówka amerykańska w Polsce rozwijają się coraz bardziej dynamicznie. Areał tej rośliny sadowniczej w naszym kraju stale wzrasta. Według danych GUS urósł do niemal 12 tys. ha. Zbiory zaś — do 55,0 tys. ton. Z tego powodu plantatorzy borówki coraz częściej zaczynają się zastanawiać, kiedy dojdzie do dramatycznej nadpodaży i załamania rynku borówki w Polsce.
Spis treści
Czy rosnące koszty produkcji wykończą mniej wydajne plantacje borówki amerykańskiej i borówki wysokiej?
W Polsce jest jeszcze bardzo dużo plantacji zakładanych wiele lat temu. Mniej intensywnych, zarówno pod względem przygotowania gleby, jak i dobranych odmian, technik produkcji. Z badań prowadzonych wśród plantatorów borówki wynika, że najwięcej jest nadal odmiany Bluecrop. Mimo że na wielu plantacjach plonuje ona wciąż dość dobrze, to konsumenci poszukują już bardziej atrakcyjnych odmian.
Wydajność produkcji borówki
Koszt uprawy borówki i samego posadzenia na takich plantacjach jest wprawdzie dużo niższy niż na plantacjach bardziej intensywnych, ale i średnie plony również są niższe. Oczywiście, nie jest to regułą. Jednakże jeśli popatrzymy na statystycznie średnie plony borówki na poziomie 5,0 ton (dane IERiGŻ) to jednak ta wydajność naszych plantacji o czymś nam mówi.
Tymczasem, w obliczu ciągłego wzrostu cen środków produkcji, wielu plantatorów uważa, że minimalna wydajność powinna być na poziomie co najmniej 10 ton/ha. Bowiem obecnie przy takiej wydajności można liczyć na opłacalną produkcję. Na razie. Co będzie jutro tego nikt nie może przewidzieć?
Dojrzewanie borówki wysokiej
Koszty produkcji kilograma borówki amerykańskiej w uprawie bez osłon
W tabeli przedstawiam przeciętne koszty borówki wysokiej na plantacjach towarowych w uprawie polowej (gruntowej) o różnym poziomie plonowania. Wynika z nich, że koszty całkowite (łącznie z kosztami przygotowania i sprzedaży owoców) wahały się średnio od około 67 tys. zł przy plonie 5,5 t/ha do ponad 106 tys. zł/ha przy plonie 10,2 ton/ha.
Nakłady materiałów (nawozy, środki ochrony roślin, woda do nawadniania, itp.) kształtują się na poziomie od 8,5 na plantacjach tradycyjnych do niemal 13 tys. zł/ha na plantacjach bardziej intensywnych, przy wyższym plonie.
Praca ludzka w uprawie borówki
Zasadniczy wpływ na poziom kosztów ma głównie praca ludzka. Zwłaszcza wynagrodzenie za zbiór owoców, które przeciętnie stanowi około 33–38% kosztów ogółem.
Niestety, opłata za zbiór na plantacjach borówki należy do jednej z wyższych wśród jagodowych. Wynika to głównie z powodu niskiej jej wydajności. A przecież ludzie na dniówkę muszą zarobić. Stąd też stawki wahają się w zależności od gospodarstwa. Zwykle jest to 3,0–4,0 zł/kg zebranych owoców lub odpowiednia stawka godzinowa.
Owoce borówki wciąż towarem luksusowym
Owoce borówki wysokiej są bardzo wymagającym, ale i luksusowym produktem dla odbiorcy. Dlatego konieczna jest nie tylko staranna pielęgnacja, ale też i właściwe podejście, szczególnie w czasie zbioru i przygotowania owoców do sprzedaży.
Borówki deserowe powinno się zbierać bezpośrednio do pojemników detalicznych. Czyli z reguły są to niewielkie opakowania tekturowe lub z tworzywa sztucznego o pojemności od 125 gramów do maksymalnie 500 gramów.
Owoce po zbiorze
Po zbiorze owoce powinny jak najszybciej znaleźć się w chłodni, gdzie zostaną schłodzone. Z tego względu znaczący udział mają też koszty sortowania, pakowania i sprzedaży, które stanowią 22–27% kosztów ogólnych. Pozostałe koszty związane z pielęgnacją plantacji, tzn. cięciem, ochroną przed chorobami i szkodnikami, zwalczaniem chwastów, nawadnianiem to kwoty rzędu od 18,0 do 28,0 tys. zł/ha, w zależności od typu plantacji.
Przeciętny koszt produkcji borówki wysokiej przy różnych plonach i typach plantacji (w tys. zł/ha)
źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych
Ile faktycznie kosztuje wyprodukowanie kilograma owoców borówki amerykańskiej?
Na koszt produkcji kilograma borówki składa się wydatek na ochronę przed ptactwem zjadającym i uszkadzającym owoce, za pomocą sokołów lub innych drapieżników
Koszt produkcji kilograma borówki zależy głównie od dwóch czynników: poziomu kosztów całkowitych i plonu owoców (wykres). Wprawdzie, na plantacjach tradycyjnych koszty ogólne są mniejsze o niemal 35% od kosztów na plantacjach bardziej intensywnych, ale przy tak dużej różnicy w plonie (5,5 i 10,2 ton/ha) koszt 1 kg borówki (12,5 zł/kg) jest i tak wyższy, niż na plantacjach bardziej intensywnych (10,4 zł/kg).
Koszt amortyzacji na plantacjach tradycyjnych
Warto podkreślić, że znaczący udział w tak dużym koszcie produkcji ma koszt amortyzacji na plantacjach tradycyjnych. Przy porównywalnym do plantacji intensywnej koszcie amortyzacji (7,6 tys. zł/ha), koszt w przeliczeniu na kilogram jest dużo wyższy (1,37 zł/kg) niż na plantacji intensywnej (0,8 zł/kg). Decyduje w dużej mierze o tym dłuższy o 2–3 lata okres inwestycyjny na plantacjach tradycyjnych i poziom kosztów, który generuje.
Koszt produkcji kilograma borówki w 2021 r. a ceny zbytu
Patrząc na koszt produkcji kilograma borówki widać, że w porównaniu do cen zbytu na różnych kanałach dystrybucji, produkcja może znajdować się na granicy opłacalności lub być opłacalna.
Trzeba też nadmienić, iż powyższe koszty dotyczą uprawy gruntowej borówki. Natomiast koszty plantacji wysoce intensywnych, np. uprawianych na zagonach lub w pojemnikach pod daszkami tudzież siatką ochronną mogą być wyższe o 2,0–3,0 zł na kilogramie w stosunku do kosztów plantacji o tym samym poziomie plonowania.
Oznacza to, że średnie koszty wyprodukowania kilograma owoców borówki na tego typu plantacjach kształtować się mogą w granicach 13,0–15,0 zł/kg. Wówczas, producent uprawiający borówkę w innowacyjnych systemach, powinien głównie wykorzystać te kanały dystrybucji, które zapewnią mu opłacalne ceny zbytu.
Wykres 1. Koszt produkcji kilograma borówki amerykańskiej w uprawie polowej/gruntowej (w zł/kg) w 2021 r., przy różnych typach plantacji i plonie owoców
źródło: opracowanie własne
Dowiedz się, jak uzyskać dotacje na siatki przeciwgradowe umożliwiające produkcję owoców deserowych wysokiej jakości: Siatki przeciwgradowe w sadach — warto o nich pomyśleć teraz, bo są dotacje
Koszt produkcji kilograma borówki w 2022 r.
Rok 2022 minął nam pod hasłem galopującej inflacji praktycznie w każdej dziedzinie produkcji. Przyczyną był atak zbrojny Rosji na Ukrainę pod koniec lutego. W efekcie pierwszą połowę ubiegłego roku zapamiętamy jako globalne przerwanie łańcuchów dostaw. Brakowało surowców do produkcji m.in. nawozów i środków ochrony roślin. Czyli za niewystarczającą ich podażą w ślad poszła podwyżka cen. Drastycznie podrożały źródła energii, w tym benzyna, olej, gaz. Szczególnie tego ostatniego wpłynęło na kilkakrotne wzrosty cen nawozów azotowych. Gdyby jeszcze tego było mało, wiele krajów UE wprowadziło przepisy blokujące sprzedaż owoców deserowych w opakowaniach niezdatnych do recyklingu. Alternatywą miały być głównie kartonowe. Jednak i w tym przypadku bardzo duży wzrost ceny celulozy odbił się na wzrastających cenach opakowań jednostkowych dla owoców jagodowych.
Wykres 2. Koszt produkcji kilograma borówki amerykańskiej w uprawie polowej/gruntowej (w zł/kg) w 2022 r., przy różnych typach plantacji i plonie owoców
źródło: badania własne
Wskazówki uprawowe na 2023 r.
Deszczowy i zimny, nawet z przymrozkami, lokalnie także z mrozem, przełom kwietnia i maja wpłynął na zahamowanie rozwoju i kwitnienie borówki. Ponadto jak informują właściciele plantacji — zapąkowanie na części odmian jest słabsze w tym roku niż zwykle. Już po zimie widzieli oni, że kwiatów będzie w 2023 r. mniej niż chociażby przed rokiem. Do tego deszczowe i dość chłodne dwie pierwsze dekady maja wpływają na małą mobilność pyłku i aktywność owadów zapylających.
Dlatego niezmiernie ważne przed nami zadanie polegające na ograniczeniu stresu roślin i poprawie oraz wzmocnieniu ich kondycji przed i po kwitnieniu. Rekomendowanym do tego celu jest biostymulator Asahi SL.
Regeneracja roślin sadowniczych, u progu walki o lepszy plon
W celu natomiast usprawnienia procesu zapylenia i uaktywnienia kiełkowania ziaren pyłku oraz wzrostu łagiewki pyłkowej przydatny będzie BM Start. Ten biostymulator poza ekstraktem z alg zawiera bor i molibden, a także magnez i siarkę. O ile dwa pierwsze pierwiastki biorą czynny udział w poprawie procesów generatywnych. To aktywność dwóch ostatnich w procesach syntezy związków pokarmowych jest nieoceniona, szczególnie w warunkach stresowych wzrostu i rozwoju roślin. W efekcie wpływają na wielkość plonu.
Stres termiczny roślin sadowniczych — ograniczymy całkowicie!
Do programu agrotechnicznego produkcji owoców borówki amerykańskiej warto włączyć preparat Calibra. Jego wyjątkowe skład i cechy wpływają na zwiększenie kalibru owoców deserowych.
Duże owoce jagodowe. Jak je wyprodukować?
Podsumowanie
Koszt produkcji kilograma borówki ciągle idzie w górę
Dostrzegając różnorodność zmian i tendencji na światowym i krajowym rynku borówki amerykańskiej, należy stwierdzić, że uprawa borówki wysokiej nadal może być atrakcyjnym wyborem dla nowych plantatorów. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z wysokich kosztów założenia plantacji i równie wysokich kosztów produkcji.
Dla utrzymania kosztów jednostkowych na sensownym poziomie średnie plony w gospodarstwach muszą być na poziomie co najmniej 10 ton/ha. A najlepiej jeszcze większe. I to wysokiej jakości owoców.
Nasycenie rynku
Niestety, sami plantatorzy zauważają, że rynek europejski powoli się nasyca borówką. Przy czym pojawia się wielu nowych dostawców, zwłaszcza z krajów trzecich, np. Peru, Argentyny.
Oznacza to, że planując nowe nasadzenia, producent będzie musiał postawić na najbardziej innowacyjne metody uprawy, osiągać wysokie plony z krzewów w pełni owocowania i zapewnić jak najwyższą jakość owoców na całym etapie od produkcji do sprzedaży.
Pozytywnym sygnałem jest też i to, że na rynku krajowym stopniowo rośnie stale też popyt na świeże borówki. Konieczne jest jednak współdziałanie producentów, by trend ten podtrzymać.
Czytaj też:
Tylko duże owoce jagodowe w plonie. Koniec z drobnicą!
Koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie — podaje dr Paszko
Koszt produkcji kilograma czereśni deserowych — wg dr. Paszko
Cena borówki amerykańskiej 5.10.2022
Rynek borówki amerykańskiej 2022
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
