Koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie. Wskazówki na 2023 r.
Wybór technologii uprawy truskawki deserowej decyduje zarówno o poziomie nakładów inwestycyjnych na założenie plantacji, jak i na późniejsze koszty bieżące uprawy. Ostatecznie wpływa też na sam koszt produkcji kilograma truskawki.
Jak faktycznie wygląda koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie?
Spis treści
Technologia kluczem do obniżenia kosztów
W uprawie truskawek deserowych coraz szybciej odchodzi się od tradycyjnych plantacji w gruncie „na płask”, na rzecz plantacji bardziej intensywnych (uprawa na zagonach, pod folią perforowaną lub włókniną, pod niskimi lub wysokimi tunelami). Przyświecają temu w zasadzie trzy cele. Podstawowym powodem jest uzyskanie wyższego plonu owoców, który obniżyłby koszt produkcji kilograma truskawek.
Wyższa jakość owoców
Znaczenie ma także zapewnienie wyższej jakości owoców. Ponadto dla plantatorów ważne jest elastyczne sterowanie terminem podaży truskawek na rynek. Tym bardziej, że obecnie ceny truskawek na rynkach hurtowych często się zmieniają. Często trudno przewidzieć, ile będzie kosztować kilogram truskawek w danym momencie. Szczególnie, jeśli chodzi o polskie truskawki.
Paradoksalnie, koszty produkcji, które z każdą nowszą technologią są przecież wyższe od poprzedniej, odgrywają nieco mniejszą rolę decyzyjną. Walka tak naprawdę idzie o plon i jakość owoców. Cena? Na nią producent oczywiście ma wpływ dużo mniejszy niż na koszty.
Pamiętajmy jednak, że im niższe koszty jednostkowe, tym wyższa marża pomiędzy nimi a ceną. Przyjrzyjmy się zatem, jak wygląda koszt produkcji kilograma truskawek deserowych w gruncie, w zależności od typu systemu uprawy.
Nowe technologie uprawy — czy faktycznie mogą obniżyć koszt produkcji kilograma truskawki?
Nakłady na bieżącą uprawę truskawek w różnych technologiach tylko z pozoru są podobne. Weźmy chociażby materiały. W uprawie gruntowej „na płask” lub na zagonach przeważa zwykle nawożenie posypowe. Czasami uzupełnia się je nawożeniem dolistnym.
Z kolei na zagonach pod folią perforowaną, włókniną lub niskimi tunelami oprócz nawożenia posypowego i dolistnego bywa stosowana fertygacja. Inaczej sprawa wygląda pod tunelami wysokimi. Tam fertygacja i nawożenie dolistne stanowią często podstawowy sposób dokarmiania roślin.
Ochrona roślin pod osłonami
Ochrona roślin pod osłonami (zarówno niskimi, jak i wysokimi) jest bardziej wymagająca. Z reguły wykonuje się więcej zabiegów, szczególnie przeciwko np. szarej pleśni czy przędziorkom. Jeśli chodzi o nakłady pracy, to zwłaszcza pod osłonami niskimi znacznie wyższe są nakłady na pielęgnację plantacji.
Przykładowo każdy zabieg ochrony czy pielenia wymaga zdejmowania foli perforowanej lub włókniny, ewentualnie odkrywania tunelików. Nawet jeśli dzieje się to w początkowym okresie uprawy (czasem już od marca do kwietnia, a nawet i jeszcze w maju) całość może wynieść nawet kilkanaście razy. To zaś oznacza wiele dodatkowych godzin pracy.
Zbiór owoców truskawki pod osłonami
Ile wynosi koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie?
Zbiór owoców — pod osłonami, zwłaszcza wysokimi z reguły oznacza wyższą wydajność pracy. Chociażby z uwagi na plon i lepszą ergonomię pracy. Czasem przekłada się to na niższe koszty zbioru. Jednakże jeśli płacimy za zbiór w systemie akordowym, to wtedy trudniej jest obniżać stawki za zbiór truskawek i w ten sposób zmniejszać koszty tego procesu produkcji.
Kolejny aspekt to opakowania. Przy mniej wymagających technologiach truskawki deserowe zbierane są zwykle do łubianek. Natomiast owoce spod osłon, a zwłaszcza z tuneli wysokich z reguły (chociaż nie zawsze) zbiera się do opakowań mniejszych, np. kartonowych 0,5-kg czy punetek plastikowych z pokrywką, umieszczanych w opakowaniach zbiorczych. To wszystko podraża koszty produkcji truskawek deserowych w bardziej zaawansowanych technologiach produkcji.
Okres prowadzenia plantacji
Z najważniejszych czynników zostaje jeszcze czas, czyli okres prowadzenia plantacji. Truskawki deserowe w gruncie, przy właściwej pielęgnacji i zdrowych sadzonkach można uprawiać i 3–4 lata. Truskawki na zagonach w gruncie, max. 2–3 lata, a pod folią perforowaną, niskimi lub wysokimi tunelami uważa się, że nie dłużej niż 2 lata.
W ostatnich latach rozpowszechnia się tendencja do jednorocznej tylko uprawy truskawek pod osłonami, zwłaszcza wysokimi, nawet na zagonach w gruncie. Oznacza to, że koszt całkowity produkcji będzie bardziej obciążony kosztami amortyzacji.
Fakt ten wynika z nakładów na założenie plantacji, o czym pisałem we wcześniejszym artykule. A że koszty przy technologiach nowoczesnych są dość wysokie, to i koszty w przeliczeniu na kilogram truskawek będą znacznie wyższe. Chyba, że trafią się odpowiednio obfite plony.
Wykres 1. Najważniejsze elementy różnicujące koszty produkcji przy różnych technologiach uprawy truskawki deserowej w gruncie (opracowanie własne)
Jaki jest faktyczny koszt produkcji kilograma truskawki deserowej?
Przeciętne koszty produkcji truskawek deserowych w gruncie na założenie plantacji w różnych systemach uprawy i przy różnych plonach (około 10, 15 i 20 ton/ha) przedstawiono na wykresie 2, przy w miarę aktualnych cenach środków produkcji.
Niższe koszty ponoszono w uprawie gruntowej „na płask”, (od 54 do 67 tys. zł/ha), przede wszystkim z uwagi na niższe koszty amortyzacji plantacji (niższe nakłady inwestycyjne) oraz niższe koszty nawożenia i ochrony.
Przy tym systemie uprawy przyjęto, że statystycznie trudniej uzyskać średnie plony w całym okresie uprawy na poziomie powyżej 15 ton z hektara. Dlatego poziom kosztów przedstawiono w układzie 10 i 15 ton/ha. Wyższe koszty truskawek uprawianych w gruncie na zagonach (od 75 do 89 tys. zł/ha), wynikały z wyższych nakładów na ochronę, pielęgnację i zbiór owoców.
Jeszcze wyższe koszty (od 101 do 118 tys. zł/ha) truskawek uprawianych na zagonach w gruncie, ale okrywanych folią perforowaną (włókniną) lub pod niskimi tunelami były skutkiem dodatkowych kosztów amortyzacji tych osłon oraz krótszego okresu amortyzacji plantacji (2 lata).
Wykres 2. Poziom kosztów produkcji przy różnych systemach uprawy truskawki deserowej w gruncie (na 1 ha)
Koszt produkcji kilograma truskawek deserowych w systemie gruntowym 2021
Koszt produkcji kilograma truskawki deserowej, przy różnych systemach uprawy truskawek w gruncie oraz plonach wahały się od 4,39 zł/kg (w gruncie „na płask”, plon 15 ton/ha) do 6,84 zł/kg (w gruncie na zagonach, folia perforowana, 15 ton/ha). W systemie uprawy gruntowej „na płask”, mimo niższych kosztów ogólnych produkcji, koszty jednostkowe były wysokie z uwagi na niższe plony owoców (5,34 zł/kg przy 10 tonach z hektara i 4,39 zł/kg przy 15 tonach z hektara).
Koszty przy 15 tonach w systemie
Dość niskie są koszty przy 15 tonach w tym systemie. Jednakże czy w terminie tradycyjnego ich zbioru w gruncie da się uzyskać tak korzystne warunki w cenie detalicznej, by wygenerować dochód ponad koszty?
W systemie uprawy zagonowej w gruncie (bez osłon), koszty jednostkowe są niższe niż w gruncie „na płask” (4,41 i 4,95 zł/kg, wyk. 3), ze względu na podwyższone plony. Co ważne nie są one jednak specjalnie niższe od poprzedniego systemu. To m.in. z powodu wyższych kosztów ogólnych (więcej sadzonek na hektar, droższe sadzonki, wyższy koszt amortyzacji plantacji).
Uprawa gruntowa na zagonach
Najwyższe koszty w przeliczeniu na kilogram truskawek są w uprawie gruntowej na zagonach, ale pod różnego rodzaju osłonami. Wahają się one od 5,7 do 6,84 zł/kg i zależą od sposobu przyspieszania oraz plonu owoców. Niemniej koszty te przekraczają granicę 5,5 zł/kg. Stąd wyższe też są oczekiwania odnośnie do średniej ceny za owoce. Te z uwagi na ich wcześniejsze dojrzewanie powinny być dużo droższe.
Wykres 3. Koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie w 2021 r. przy różnych technologiach produkcji i plonach (opracowanie własne)
Koszt produkcji kilograma truskawek w 2022 r.
Koszty produkcji truskawek w różnych systemach uprawy wzrosły w 2022 r. w porównaniu do 2021 r. Podwyżki dotyczyły praktycznie wszystkich składowych wpływających na ostateczną cenę. Mianowicie, mieliśmy do czynienia w 2022 r. z historycznie dużym wzrostem cen środków produkcji. Bardzo podrożały nawozy. Nieco mniej środki ochrony roślin. Do tego doliczyć trzeba koszty opakowań, coraz powszechniej wykorzystywanych — kartonowych. Także ten materiał podrożał prawie dwukrotnie w 2022 r. Podkreślić trzeba również wzrost stawki godzinowej za robociznę.
Tradycyjnie, najwyższe koszty produkcji kilograma truskawek są w uprawie gruntowej na zagonach okrywanych różnego rodzajami osłonami.
Wykres 4. Koszt produkcji kilograma truskawki deserowej w gruncie w 2021 r. przy różnych technologiach produkcji i plonach (opracowanie własne)
Jakość owoców truskawki — na pierwszym planie w 2023 r.
Klient w 2023 r. przede wszystkim będzie zwracał uwagę na jakość owoców truskawki, jeśli będzie musiał sporo za nie zapłacić. Tak znaczny bowiem wzrost kosztów produkcji z pewnością przełoży się na ostateczną cenę kilograma truskawki.
Z tego też względu weźmy pod uwagę możliwość wyprodukowania dobrej jakości trwałych w obrocie truskawkek, mimo znacznych problemów pogodowych, z którymi borykają się obecnie plantatorzy. Duże skoki temperatury dnia i nocy wiosną 2023 spowodowały stres roślin i zahamowanie wzrostu oraz rozwoju. W celu zminimalizowania efektów tego zjawiska u roślin, zalecamy opryskanie truskawki biostymulatorem wzrostu i plonowania. Asahi SL szczególnie pozytywnie wpłynie na uaktywnienie się roślin i wyrównanie kwitnienia. Do tego będzie stymulował rozrastanie się zawiązków owoców. W efekcie — uzyskamy duże owoce bez względu na odmianę.
Opłacalność produkcji truskawek w gruncie a koszty produkcji
Planując uprawę truskawek deserowych w gruncie, należy pamiętać, że w zależności od systemu uprawy trzeba będzie ponieść zarówno znaczne nakłady inwestycyjne na założenie plantacji, jak i na bieżącą uprawę plantacji.
Wiadomo, że im wyższy poziom plonów, tym niższe koszty jednostkowe. Jednakże przy wzroście plonów z reguły spada też i jakość owoców oraz rośnie odsetek owoców do przetwórstwa. Przy obecnych cenach truskawek planowanie uprawy nie jest łatwe.
Na podstawie powyższych kalkulacji wydaje się, że absolutnie minimalny poziom plonów, który „trzyma” koszty jednostkowe na przyzwoitym poziomie to 15 ton/ha owoców deserowych. Jednak prawdopodobny dalszy wzrost cen środków produkcji (nawozy, środki ochrony, robocizna) podwyższy ten pułap na minimum 20 ton/ha lub nawet więcej. Szczególnie w systemach przyspieszających dojrzewanie.
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
