Koszty pośrednie w gospodarstwie rolnym

fot. Tadeusz Śmigielski

Jak policzyć koszty pośrednie w gospodarstwie rolnym , aby wyprodukowane towary były rzetelnie wycenione i korzystnie sprzedane? Jak sprawdzić, czy zostały uwzględnione w obliczeniach koszty nie mające bezpośredniego wpływu na daną produkcję? Na te i inne pytania odpowiedzi udziela Kornel Pabiszczak z Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

Koszty pośrednie  w gospodarstwie rolnym

Trzeba pamiętać, że kalkulacje to zupełnie coś innego niż rachunkowość – mówi Kornel Pabiszczak, ekonomista z WIR. – Ocena opłacalności produkcji ma za zadanie porównanie wartości w poszczególnych okresach. To informacja o zmianach, które nastąpiły w pewnym przedziale czasu. To jest również swoistego rodzaju sygnał o sytuacji ekonomicznej gospodarstwa.

Jeśli nie lubisz cyferek nie czytaj, ale…

Oczywiście nie musi to Cię interesować, ale w swoim dobrze pojętym interesie spójrz na wyliczenia specjalistów z Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Przede wszystkim, jeśli nie liczysz kosztów ogólnogospodarczych, to najprawdopodobniej nie wiesz, co to takiego. Jeśli jednak wiesz i nie liczysz, to po prostu nie masz właściwego obrazu opłacalności produkcji którą prowadzisz. Dlatego tak czy owak tracisz swoje ciężko zarobione pieniądze.

Co wchodzi w skład kosztów pośrednich w gospodarstwie rolnym?

Po pierwsze w strukturze kosztów pośrednich znajdują się koszty ogólnogospodarcze (omówione poniżej), po drugie są to wszelkiego rodzaju podatki, po trzecie amortyzacje i w końcu wszystkie koszty związane z czynnikami zewnętrznymi. Do kosztów związanych z czynnikami zewnętrznymi przypisujemy czynsze i dzierżawy, koszty pracy najemnej, ale również odsetki.

Koszty ogólnogospodarcze

Wiemy, że koszty bezpośrednie wpływają w sposób oczywisty na produkcję i są one stosunkowo łatwe do policzenia, ponieważ muszą w sposób bezpośredni wiązać się z produkcją. Zgodnie z przyjętą metodyką w polskim FADN można je bez żadnej wątpliwości zaliczyć do określonej działalności produkcyjnej i ich wielkość ma proporcjonalny związek ze skalą produkcji. Są to dla przykładu koszty związane z zakupem nasion, pasz, usług i środków weterynaryjnych, inseminacją zwierząt, koszty związane z zakupem nawozów itd.

Jednak w gospodarstwie występują również wspomniane już koszty pośrednie, a wśród nich główną pozycję zajmują koszty ogólnogospodarcze.

Zasadniczo można przyjąć, że koszty ogólnogospodarcze stanowią tą część kosztów pośrednich w gospodarstwie rolnym, którą trudno przyporządkować do konkretnych działów produkcyjnych gospodarstwa rolnego.

Czytaj również informacje zawarte w materiale.

Jakie koszty należą do kosztów ogólnogospodarczych?

Koszty ogólnogospodarcze to grupa kosztów pośrednich. Zaliczamy do niej między innymi wydatki związane z energią elektryczną, paliwami i smarami, opałem, usługami produkcyjnymi, remontami, ale również konserwacją oraz przeglądem maszyn i urządzeń. Ponadto są to również koszty ponoszonych ubezpieczeń komunikacyjnych oraz majątkowych, wspomniane już koszty czynników zewnętrznych i amortyzacji.

Przykład kosztorysowania

Obliczenia dotyczą gospodarstwa produkującego trzodę chlewną i posiadającego 15 ha użytków rolnych.

Obliczenia wykonane przez Kornela Pabiszczaka z Wielkopolskiej Izby  Rolniczej, koszty pośrednie w gospodarstwie rolnym

Przy kalkulacji kosztów ogólnogospodarczych zalecana jest szczególna uwaga, ponieważ te koszty mają niemały wpływ na ogólny wynik ekonomiczny.

Pozostałe koszty, które trzeba uwzględnić

Przy ocenie kosztów występujących w gospodarstwie trudno nie ująć wydatków związanych z energią elektryczną, ubezpieczeniem, składkami KRUS i innymi. Jeśli sporządzasz wykaz tego typu kosztów w swoim gospodarstwie, to poniższa tabela jak najbardziej jest pomocna.

Najważniejsze jest jednak to, aby zastanowić się i wychwycić rzeczywiste koszty ogólnogospodarcze występujące w swoim gospodarstwie.

Jak wynika z powyższych obliczeń koszty ogólnogospodarcze wpływają na opłacalność produkcji. Ponadto wykazane koszty ogólnogospodarcze obciążają każdą jednostkę wyprodukowanego „towaru” w gospodarstwie. Po pierwsze – należy ujmować te koszty przy sporządzaniu kalkulacji opłacalności, po drugie – im większa jest produkcja, tym mniejszy procent kosztów pośrednich wpływa na jej wartość.