Koszty produkcji gruszek. Jak uzyskać wysoką jakość owoców w 2023 r.?

Coraz większe zainteresowanie uprawą gruszek wynika chociażby z wyższych i bardziej stabilnych cen zbytu w ostatnich kilkunastu latach w porównaniu do jabłek. Z danych IERiGŻ wynika, że w ostatnich 10 latach powierzchnia uprawy gruszek w Polsce zmniejszyła się niemal dwukrotnie (z 11,7 tys. ha w 2011 r. do 5,5 tys. ha w 2021), zbiory zaś tylko nieznacznie. Niemniej były lata (np. 2016, 2018) ze znacznie wyższymi plonami niż średnia w tym okresie. Jak zatem wyglądają koszty uprawy sadu gruszowego?

Na koszt uprawy sadu gruszowego składa się wiele czynników.

Reklama

Średni plon i cena zbytu gruszek

Optymizmem jeśli chodzi o uprawy gruszek, mogą napawać średni plon i cena zbytu. Średnie plony w ostatnim dziesięcioleciu wzrosły z 5,4 ton do 11,0 ton (średnia z lat 2018–2021), co oznacza, że przy spadku areału uprawy, likwidowano głównie ekstensywne sady, a w ich miejsce powstawały tylko nowoczesne, intensywne sady gruszowe.

Drugi czynnik, czyli cena zbytu jest bardzo atrakcyjna dla producenta. Tak ze względu na jej wysoki poziom (średnio 2,5 zł/kg), jak i stabilność, na co wskazuje współczynnik zmienności (wykres 1). W latach 2011–2021 wynosił on tylko 13%, (przy czym w latach 2016–2021 — 16%).

 

Koszty uprawy sadu gruszowego

Wykres 1. Rynek gruszek w Polsce w latach 2011–2021 (źródło: Rynek owoców i warzyw. IERiGŻ-PIB, nr 47–59).

Produkcja gruszek w Polsce rośnie, co bardzo niepokoi Zachód

Koszty uprawy sadu gruszowego

Na koszty uprawy sadu gruszowego składa się wiele elementów. W przypadku grusz istotne znaczenie ma wybór systemu uprawy, ponieważ koszty produkcji będą obciążone kosztami amortyzacji sadu. Na to wszystko, oprócz nakładów na posadzenie sadu składają się też nakłady na konstrukcję rusztowania. Te cenowo w zależności od wyboru systemu mogą się bardzo różnić.

Na wykresie 2 przedstawiono koszty produkcji gruszek, przy 3 różnych systemach uprawy. Są to koszty bez nakładów na przechowywanie i sortowanie owoców.

  • Z wyliczeń wynika, że w kosztach bezpośrednich najwięcej trzeba było zapłacić za środki ochrony roślin (insektycydy, fungicydy, herbicydy, biostymulatory, itp.) oraz pracę ludzką (pielęgnacja sadu i zbiór owoców). To stanowiło średnio około 36% kosztów ogółem.
  • W kosztach pracy wysokie nakłady ponoszono na formowanie i cięcie koron. Im bardziej intensywny system tym niestety i wyższe koszty.
  • Warto zwrócić też uwagę na wyższe koszty nawożenia przy systemach mikado i świeczniku w porównaniu do korony jednoprzewodnikowej (wrzeciono). Jest to niezbędne, bowiem tylko odpowiednie nakłady na nawożenie posypowe, dolistne i fertygację są w stanie zapewnić wysokiej jakości plon gruszek przy bardziej intensywnych systemach uprawy.

Wysokie koszty ochrony

Z kolei stosunkowo wysokie koszty ochrony to skutek intensywnych zabiegów przeciwko najgroźniejszym patogenom i szkodnikom gruszy (zaraza ogniowa, rak bakteryjny, miodówka).

Koszty pośrednie rzeczywiste i szacunkowe (a jest to duża grupa, która obejmuje różne nakłady, np. remonty maszyn, budynków, urządzeń, rusztowania, koszty zatrudnienia pracowników administracyjnych, porządkowych, koszty energii, innych mediów, promocji i reklam, koszty szkoleń, podatek rolny, od nieruchomości, odsetki od kredytów, ubezpieczenia KRUS, majątkowe, składki członkowskie, czy inne obciążenia) w porównaniu do jabłoni są nieco niższe. Powodem tego jest zwykle mniejszy udział sadów gruszowych w strukturze sadów w gospodarstwach w skali kraju. To przekłada się na mniejsze obciążenie kosztami ogólnymi tej działalności.

Koszty uprawy sadu gruszowego

Wykres 2. Koszty uprawy intensywnego sadu gruszowego w 2021 r. (w tys. zł/ha), przy różnych systemach uprawy i plonie ogólnym (bez kosztów przechowywania i sortowania)

Z kolei tak wysokie koszty amortyzacji przy gruszach wynikają z ogromnych nakładów na założenie sadu, ale też konieczność stosowania w większości przypadków instalacji antyprzymrozkowych. Grusza jest dużo bardziej wrażliwa niż jabłoń. Ogółem, niższe koszty ponoszono w uprawie gruszy w systemie korony wrzecionowej (z jednym przewodnikiem — 49,2 tys. zł/ha), niż w systemach wieloprzewodnikowych mikado (4 przewodniki) — 65,1 tys. zł/ha, czy świecznik (2 przewodniki) — 57,3 tys. zł/ha.

Koszt produkcji kilograma gruszek w 2021 r.

koszty uprawy sadu gruszowego - zawiązki owoców gruszy

Koszty produkcji kilograma gruszek zależą od plonu z hektara, a na to ma wpływ system prowadzenia drzew w sadzie

Koszt produkcji kilograma gruszek jest uzależniony przede wszystkim od plonu z hektara sadu. Nawet przy tym samym systemie uprawy, w zależności od sezonu plony mogą się różnić bardzo wyraźnie. Niemniej przyjęte wartości średnich plonów z hektara odzwierciedlają realne możliwości uzyskiwania takich wartości w warunkach naszego klimatu. Zdecydowanie wyższe plony będą przy systemach wieloprzewodnikowych (mikado, świecznik, itp.) niż przy klasycznej jednoprzewodnikowej koronie wrzecionowej. W takim typie sadu przy plonach na poziomie około 30 ton/ha, przeciętny koszt wyprodukowania kilograma gruszek to około 1,62 zł (a, jest to koszt bez przechowywania i sortowania, wyk. 3). To oznacza, że w latach normalnego urodzaju i niższych cen może być zagrożeniem dla opłacalnej produkcji.

Natomiast przy systemach mikado i świecznik (2 przewodniki) plony powyżej 40 i 50 ton/ha warunkują dochodowość tej uprawy. Koszty są niższe i wynoszą odpowiednio 1,32 i 1,24 zł/kg. Do nich oczywiście należy doliczyć jeszcze koszty przechowywania i sortowania, ale w zależności od tego, czy jest to robione w gospodarstwie, w grupie, czy na wynajem, koszty te mogą się znacznie różnić.

Koszty uprawy sadu gruszowego

Wykres 3. Koszty produkcji kilograma gruszek w intensywnym sadzie gruszowym w 2021 r. (w zł/kg), przy plonie ogólnym 55,2 ton/ha (bez kosztów przechowywania i sortowania)

Koszt produkcji kilograma gruszek w 2022 r.

W 2022 r. mieliśmy do czynienia ze znaczącym wzrostem kosztów nawożenia, ochrony oraz pracy ciągnika ze względu na wzrost cen nawozów, środków ochrony roślin i oleju napędowego. W kosztach pośrednich widoczny wzrost wynika z wyższych podatków, cen ubezpieczeń, prądu, paliwa, pracy ludzkiej. Ten ostatni czynnik jest związany z rosnącymi stawkami za godzinę pracy oraz zwiększającymi się kosztami utrzymania pracowników sezonowych (wyżywienie, zakwaterowanie, ubezpieczenie).

Koszt produkcji kilograma gruszek w 2022 - wykres

Wykres 4. Koszty produkcji kilograma gruszek w intensywnym sadzie gruszowym w 2022 r. (w zł/kg), bez kosztów przechowywania i sortowania

Jakie będą koszty produkcji kilograma gruszek w 2023 r.?

W 2023 r., ze względu na pewien spadek cen nawozów, niewielki środków ochrony roślin, koszty produkcji mogą tylko nieznacznie wzrosnąć w stosunku do 2022 r. Wiele jednak będzie zależało od dalszych wzrost kosztów robocizny. Przy czym dzisiaj trudno je oszacować.

O opłacalności produkcji zadecyduje w dużej mierze jakość. A o tę trzeba koniecznie zadbać. Wszystko bowiem na to wskazuje, że jeśli tylko pogoda pozwoli, polskie gruszki będą poszukiwane w Europie. Niestety powódź, która zniszczyła wiele sadów gruszowych na południu kontynentu odbije się na wielkości tegorocznej produkcji w UE.

Warto więc popracować nad jakością już od końca kwitnienia grusz. Przymrozki, następnie chłody i deszcze nieco osłabiły kondycję grusz. Aby ją wzmocnić, sięgnijmy po biostymulator Asahi SL. Poprzez jego działanie, m.in. zwiększamy aktywność enzymów antyutleniających. To skutkuje obniżeniem stresu oksydacyjnego i ograniczeniem tempa procesów starzenia oraz rozpadu komórek. Tolerancję na stres abiotyczny zwiększy także BM Start. Jednak głównym jego zadaniem jest odżywianie i stymulowanie podziałów komórkowych w roślinie. Co przyczynia się do intensywnego wzrostu i rozwoju wiążących się owoców.

Regeneracja roślin sadowniczych, u progu walki o lepszy plon

Jakie sady będą się opłacać? 

Przy obecnych, wysokich cenach dobrej jakości gruszek na sortowanie na poziomie 3,0–3,5 zł/kg, przy kosztach, które poniesiono w sadzie jeszcze w 2021 r., w zasadzie plon na poziomie 25–30 ton zapewni przyzwoitą dochodowość. Jednak ceny te są wynikiem niższej podaży, która była efektem słabszych zbiorów w 2021 r. we Włoszech, Belgii, Holandii czy Francji. Przy normalnych zbiorach w Europie cena prawdopodobnie będzie zbliżona do średniej wieloletniej. Stąd i plony, które będą gwarantowały opłacalność, muszą być wyższe, na poziomie 40–50 ton/ha, by zapewnić rentowność.

Tym bardziej że w 2022 r. znacząco wzrosną ceny środków do produkcji w porównaniu do ubiegłego roku. To oznaczać będzie dalszy wzrost kosztów produkcji. Wydaje się, że tylko te sady, w których będzie można uzyskać co najmniej 40–50 ton gruszek/ha, będą dochodowe. Wynika to z faktu, iż tylko w nich koszty produkcji kilograma gruszek będą „sensownie” niższe od ceny zbytu.


Czytaj też:
Cena gruszek 2022
Koszty założenia sadu gruszowego. Kiedy się zwrócą?
Miodówka gruszowa plamista 2022 — niebezpieczna sytuacja w sadach!
Potrzeby pokarmowe gruszy — pełnowartościowe nawozy AVALON
Koszt produkcji jabłek deserowych. Dr Paszko przedstawia kalkulację
Bezstresowa uprawa roślin sadowniczych

Google NewsObserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *