Krajowe ceny zbóż w lipcu — na rynkach i w portach

25 lipca 2023, dr inż. Joanna Klepacz-Baniak

fot. Tomasz Kuźdub

Krajowe ceny zbóż w lipcu uzależnione są głównie od sytuacji politycznej na świecie. Ale nie tylko. Przeanalizujmy zatem jakie to czynniki. Sprawdźmy też, jak kształtują się ceny zbóż na rynkach i w portach.

Wycofanie się Rosji z umowy zbożowej i globalna susza odciskają coraz większe piętno na krajowe ceny zbóż w lipcu. Działania Kremla wywołują destabiliziację na rynku zbóż i w globalnym łańcuchu dostaw żywności, czego konsekwencją będzie globalny kryzys żywnościowy. Ma to bezpośrednie przełożenie na ceny zbóż na rynkach.

Spis treści

Reklama

Czynniki kształtujące krajowe ceny zbóż w lipcu

Wśród czynników kształtujących krajowe ceny zbóż w lipcu największe znaczenie mają:

sytuacja polityczna;
susza, nie tylko w Polsce, ale i na świecie, lokalnie makabryczna.

Sytuacja polityczna a rynek zbóż

Sytuacja polityczna wywołuje destabilizację na rynku cen zbóż. A ceny na giełdach silnie są od niej uzależnione. Dla przypomnienia niedawne rosyjskie ataki na terminale zbożowe wywołały na światowych giełdach natychmiastową reakcję. Ceny kontraktów na pszenicę w Chicago gwałtownie zaczęły rosnąć, najszybciej od czasu inwazji Rosji na Ukrainę. Ceny są jednak bardzo niepewne. To z kolei powoduje niestabilność rynku i zwiększenie kosztów.

Po wygaśnięciu Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej, ceny zbóż na rynkach krajowych odnotowują wzrosty przeplatane silnymi spadkami, nawet w ciągu jednego dnia. I tak, dla przykładu jak podają analitycy 20 lipca br. w krajowych punktach skupu o godzinie 11:00 za tonę rzepaku oferowano 2130–2190 zł, a w porcie 2170 zł. Już po godz. 15:00, tego samego dnia, ceny wróciły do poziomu 2030–2070 zł/t netto, czyli mniej o 90–100 zł/t. Pod koniec 29. tygodnia roku odnotowano także wzrost cen pszenicy konsumpcyjnej do poziomu 1070–1090 zł/t (o 12,5%) i kukurydzy, za którą płacono w portach 1010–1040 zł/t.

Krajowe ceny zbóż w lipcu a susza

Na sytuację polityczną nakłada się czynnik związany z klimatem i warunkami atmosferycznymi. A te w tym roku nie sprzyjają rolnictwu. Susza silnie doskwiera nie tylko polskim rolnikom, ale też producentom z UE i USA. Prognozy zbiorów pszenicy na świecie są coraz gorsze. Deficyt wody silnie wpływa na ograniczenie produkcji. Już w czerwcu IUNG informował o suszy rolniczej na naszym terytorium, której zasięg w przypadku zbóż w maju i czerwcu był największy od 2018 r. Wtedy to odnotowano spadek zbiorów w ujęciu rocznym niższy o 16 procent.

Nowe ceny pszenicy w portach

W portach przyjmowana jest w lipcu pszenica i kukurydza, pozostałe zboża będą przyjmowane dopiero w sierpniu. Są już natomiast propozycje zakupu zbóż z nowych zbiorów z dowozem do portów. Aktualne (20.07.2023) ceny i terminy dostaw są następujące:

pszenica konsumpcyjna 14% — 1120 zł/t,
- - - - 12,5% — 1090 zł/t,
      - 11,5% — 1050 zł/t, sierpień-wrzesień;
pszenżyto — 900 zł/t, sierpień–październik;
żyto — 800 zł/t, sierpień–październik;
jęczmień — 830 zł/t, 15 sierpień–15 wrzesień;
kukurydza — 900–920 zł/t, październik-listopad.

Lipcowe ceny zbóż rok do roku

Krajowe ceny zbóż w lipcu wskazują na ponad 40-procentowe spadki w stosunku do analogicznego okresu minionego roku. W przypadku pszenicy i kukurydzy ceny porównywalne są do tych sprzed dwóch lat.

Porównanie aktualnych cen z cenami w analogicznym okresie minionych lat (zrzut ekranu/MRiRW)

Krajowe ceny zbóż w lipcu — kontynuacja spadków

Ceny zbóż w Polsce kontynuują spadki także w II połowie 2023 r. Średnia cena pszenicy konsumpcyjnej w czerwcu br. była niższa o 18% niż w marcu br. i niższa o 42% w ujęciu rok do roku. W pierwszych tygodniach czerwca ceny wzrosły, jednak jak twierdzą analitycy, podwyżki nie miały trwałego charakteru.

Ceny zakupu zbóż w Polsce (zrzut ekranu Agro Nawigator)

Prognozy zbiorów zbóż na świecie

USDA oszacował, że w sezonie 2023/2024:

światowa produkcja pszenicy wzrośnie o 0,8%, ale będzie to już kolejny sezon, w którym globalne zaopatrzenie na to zboże nie zostanie pokryte. Zapasy na koniec sezonu 2023/2024 zmaleją o 1% r/r;
globalne zbiory kukurydzy wzrosną o 6,4% r/r, co jest wynikiem większej produkcji w USA, mimo gorszych ocen stanu upraw z uwagi na niedobory wody;
w UE prognozowana jest odbudowa produkcji po spadkach w sezonie 2022/2023;
zmaleć ma produkcja zbóż na Ukrainie — w przypadku pszenicy o 19%, a kukurydzy o 2%.

Czekają nas silne spadki cen

Analizy wskazują, że silne spadki cen zbóż są nieuniknione. Cena skupu pszenicy w drugim kwartale br. jest nawet o ponad 40% niższa w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego sezonu. Ale trzeba też pamiętać, że w minionym roku ceny zbóż silnie wzrosły, czego powodem była agresja Rosji na Ukrainę. Ceny zbóż porównywalne są do tych sprzed dwóch lat. Jednak w ich wartość nie została wpisana ani inflacja, ani galopujące ceny środków do produkcji — energii, paliwa oraz nakładów pracy.

Oczekujemy, że przeciętna cena skupu pszenicy w drugim kwartale 2023 będzie niższa o 41–46% rok do roku. Mimo, że poprawa światowych bilansów zbóż ogółem (w mniejszym stopniu dotycząca pszenicy) przemawia za spadkami cen, to obarczona jest ryzykiem ewentualnych konsekwencji suszy. Dodatkowo możliwość odbudowy popytu oznaczać może kurczącą się przestrzeń do dalszych spadków. Wycofanie się Rosji z umowy dotyczącej korytarza eksportowego dla ukraińskich zbóż będzie wpływać dodatnio na ceny — podsumowują prognozy cenowe analitycy banku PKO BP.

Czytaj również: Dopłaty 2023 za ekoschematy — wnioski tylko do jutra

Źródła: Agro Nawigator, Business Insider, e-WGT, MRiRW