Kwalifikowany materiał siewny zbóż ozimych – dlaczego warto go stosować?
Wybór materiału siewnego jest kluczową kwestią, przed którą co roku stają rolnicy, przygotowując się do ponownego obsiania swoich pól. Istnieje wiele dowodów potwierdzających korzyści płynące ze stosowania kwalifikowanego materiału siewnego, pochodzącego z udokumentowanego procesu i potwierdzonego certyfikatem jakości. Jednakże część rolników nadal nie jest co do niego przekonana i decyduje się na zasiewy pól nasionami własnymi lub kupionymi u innego rolnika.
Aby dowiedzieć się, jak do tego tematu podchodzą rolnicy i dlaczego decydują się na wybór kwalifikowanego materiału siewnego, przeprowadziłem cykl krótkich wywiadów. W trakcie tych wywiadów zapytałem swoich rozmówców o ich opinie dotyczące kwalifikowanego materiału siewnego. Uwzględniłem również pytania o ich wykształcenie, wielkość gospodarstwa czy rodzaj produkcji rolnej w gospodarstwie. Oto czego się dowiedziałem!
Spis treści
Dlaczego warto stosować kwalifikowany materiał siewny?
Dlaczego i czy w ogóle wykorzystywanie kwalifikowanego materiału siewnego niesie ze sobą korzyści?
Po pierwsze gwarantowana jakość
Nasiona kwalifikowane dają dostęp do najwyższej jakości ziarna, która według danych Agencji Nasiennej pozwala zwiększyć plony nawet o 15–20%. Ponadto decydując się na zakup i siew kwalifikowanego materiału siewnego, mamy pewność, że nasiona nie będą porażone chorobami przenoszonymi przez ziarno, takimi jak fuzarioza kłosów czy śnieć cuchnąca pszenicy. Jest to bardzo ważne, szczególnie dla rolników, którzy produkują zboża na cele spożywcze lub paszowe. Nie trzeba przecież nikomu przypominać, że duże porażenie tymi chorobami uniemożliwia sprzedaż i dalsze wykorzystanie zebranego plonu.
Z tą argumentacją zgadza się zdecydowana większość rolników stosujących kwalifikowany materiał siewny, z którymi rozmawiałem.
– Zawsze stosuję kwalifikowany materiał siewny, bo produkuję zboże na chleb i muszę wiedzieć, że będzie ono odpowiedniej jakości, żebym mógł je potem sprzedać. Porażenie chorobami byłoby katastroficzne w skutkach, zarówno dla mnie, jak i dla docelowych konsumentów. Nie mógłbym w ogóle sprzedać ziarna, tracąc plon, gdyż niektóre choroby sprawiają, że chleb zrobiony z takiego zboża nie jest bezpieczny do spożycia – przyznaje pan Aleksander, właściciel gospodarstwa o powierzchni ponad 70 ha w województwie mazowieckim, nastawionego na produkcję zbóż.
Po drugie profesjonalna kontrola
Kwalifikowany materiał siewny jest profesjonalnie przygotowywany. W renomowanych firmach nasiennych produkcja kwalifikatu podlega rygorystycznym wymogom. Począwszy od zbioru i transportu, gdzie kluczową kwestią jest zapewnienie czystości kombajnu oraz urządzeń towarzyszących. Dzięki temu uzyskuje się wysoką selektywność i czystość ziarna już na początku procesu produkcyjnego. Innym ważnym etapem jest czyszczenie zebranego materiału i przygotowanie go do zaprawienia. Natomiast zanim to nastąpi, należy dokonać oceny laboratoryjnej czystości. Dopiero tak przygotowane ziarno można poddać zaprawianiu przeciw chorobom glebowym i tym przenoszonym z nasionami. Dzięki temu rolnicy oszczędzają czas potrzebny do przygotowania nasion i mogą skoncentrować się na produkcji.
Dodatkowo jedynie kupując kwalifikowany materiał siewny z wiarygodnego źródła, mamy dostęp do nasion z materiału bazowego (stopień kwalifikacji B), który powstaje pod stałą kontrolą hodowcy. Dzięki temu mamy niespotykaną nigdzie indziej gwarancję jakości ziarna.
Opłacalność wysiewu kwalifikowanego materiału siewnego jest również często nieprawidłowo kalkulowana przez rolników. Stosunkowo wysoka cena zakupu może być odstraszająca, zwłaszcza dla tych, którzy wierzą w swoje możliwości samodzielnego czyszczenia i zaprawienia nasion. Jednakże wyższy koszt stosowania kwalifikowanych materiałów siewnych okazuje się mitem, gdy spojrzymy na całkowity koszt produkcji. Potwierdzają to rolnicy, którzy bacznie obserwują ceny na rynku.
– W ostatnich czasach preparaty i maszyny do zaprawy nasion robią się coraz droższe. Dlatego często kupowanie już zaprawionego materiału siewnego jest w rzeczywistości tańsze niż robienie tego samodzielnie – mówi pan Krzysztof, właściciel gospodarstwa o powierzchni 50 ha, zajmującego się produkcją roślinną w województwie mazowieckim.
Po trzecie odpowiednia odmiana
Właściwy dobór odmiany do warunków gospodarstwa jest niezwykle ważny dla każdego rolnika. Zły wybór może bowiem sprawić, że nie otrzymamy zamierzonych efektów mimo używania dobrego materiału siewnego. W efekcie narażamy się na straty. Natomiast decydując się na kwalifikowany materiał siewny, możemy dokładnie wybrać odmianę dostosowaną do naszych warunków, co zapewni nam satysfakcjonujące plony.
Gwarancja wysokiej jakości zarówno samego materiału siewnego, jak i roślin, które z niego wyrastają, jest szczególnie istotna dla rolników, dla których zboża ozime są produkcją strategiczną w gospodarstwie. Dlatego wśród tych respondentów kwalifikowane materiały siewne cieszą się dużym zainteresowaniem. Są one dość często stosowane na przeważającej części pola lub nawet całości areału.
Stosując kwalifikowany materiał siewny, mamy pewność, że nasz plon będzie najwyższej jakości.
Kto stosuje kwalifikowany materiał siewny?
Z prowadzonych przeze mnie rozmów wynika, że rolnicy, którzy co roku wysiewają kwalifikowany materiał siewny, chwalą jego wyższą jakość, przewidywalność plonów i lepszą zaprawę. Ponadto ważne jest dla nich to, że nie muszą przygotowywać materiału sami. Jaki i również to, że takie nasiona są odporne na zimno, choroby oraz dostosowuje się je do ich gleby.
Cena nasion nie jest najważniejsza
Dla rolników systematycznie korzystających z kwalifikowanego materiału siewnego cena nie jest szeroko podkreślanym aspektem decyzyjnym przy zakupie. Jeden z rolników zauważył, że rosnące ceny środków chemicznych i maszyn sprawiają, że kwalifikowany materiał siewny nie jest jego zdaniem wiele droższy, gdy policzy się własne koszty produkcji, na których się oszczędza, kupując gotowy materiał.
W grupie rolników wysiewających kwalifikat co roku widać ściśle zdefiniowane docelowe przeznaczenie zboża, które produkują. Natomiast zakup kwalifikowanego materiału siewnego daje im lepszą gwarancję, że zboże, które wyprodukują, będzie się nadawać do tego celu.
Kwalifikowany materiał siewny na rozmnożenie
Mimo że badania potwierdzają, iż kwalifikowany materiał siewny przynosi wiele korzyści, nie wszyscy rolnicy zamierzają kupować go co roku.
Druga grupa rolników kupuje kwalifikaty regularnie, lecz nie na całość areału, i podejmuje decyzję z roku na rok lub cyklicznie. Ich głównym celem jest dostęp do odmian, których potrzebują do własnego rozmnożenia.
Po pozyskaniu odmiany w następnym lub dwóch kolejnych sezonach rozmnażają ją samodzielnie. Kontynuują ten zabieg aż do momentu, gdy ich zdaniem rośliny przestają być zbliżonej jakości do oryginału. Porównują wyniki z roku na rok.
Ci rolnicy mają podobne podejście do kwalifikowanego materiału co ci, którzy kupują go co roku. Różnią się od regularnych kupujących jedynie tym, że w niektórych sezonach próbują zaoszczędzić, samodzielnie rozmnażając odmianę. W rozmowach trudno było rolnikom stwierdzić, czy wynika to ze szczerego przekonania, że jakość jest podobna, czy z oszczędności, czy może po prostu z przyzwyczajenia. Jednakże wszyscy gospodarze, którzy stosują ten sposób, wyraźnie mówili, że długotrwałe samodzielne rozmnażanie odmiany prowadzi do niższej jakości produkcyjnej, co jest dla nich bardzo niepożądane.
Kto wybiera własne nasiona?
Wśród rolników, którzy wcale nie decydują się na kwalifikowany materiał siewny lub robią to bardzo rzadko, jedynym powodem stosowania kwalifikatów jest dostęp do odmian. Wysiewają oni kwalifikat na małej powierzchni, aby przetestować odmianę i dostać do niej dostęp. Następnie w kolejnych latach korzystają z własnych nasion. Rolnicy ci również wierzą w korzyści kwalifikowanego materiału siewnego, lecz nie chcą albo nie mogą wysiewać go na większą skalę.
Jako powody moi rozmówcy podawali dobrą jakość własnych nasion, dobre właściwości gleby w ich gospodarstwie lub przeznaczenie końcowe zboża, które nie wymagało wysokiej jakości ziarna i przewidywalności produkcji. Najczęściej wskazywali, że potrzebują zboża na paszę oraz że rośliny te nie stanowią dla nich kluczowej produkcji zarobkowej.
Kwalifikowany materiał siewny – wybór wykwalifikowanych
Mimo wielu potwierdzonych korzyści stosowania kwalifikowanego materiału siewnego część rolników nadal pozostaje sceptyczna co do ich wartości i opłacalności. Jednakże wśród moich rozmówców można było zaobserwować, że ci mający wyższe wykształcenie rolnicze są przekonani, że stosowanie kwalifikatów przynosi realne korzyści. Walory kwalifikowanego materiału siewnego nie budzą wśród nich żadnych wątpliwości, ponieważ są naukowo potwierdzone. Wszakże materiał siewny podczas certyfikacji przechodzi rygorystyczny proces. W trakcie takiego procesu sprawdzana jest jego jakość i sposób produkcji mający zapewnić kupującym wysoki standard.
Jedną z korzyści materialnych, jakie niesie za sobą wybór nasion kwalifikowanych, jest możliwość skorzystania z dotacji unijnych.
Opinie rolników o kwalifikowanym materiale siewnym
Najważniejsze walory jakościowe wskazywane przez wypytywanych rolników, poza wspomnianą już odpornością na choroby, to zimotrwałość, potencjał kiełkowania i przewidywalność plonów. Dzięki tej przewidywalności rolnicy są w stanie lepiej obliczyć zyski ze swoich plonów i zaplanować działania na przyszłe sezony.
– Stosuję kwalifikowany materiał siewny, bo dzięki temu wiem, ile zbiorę plonów i ile zarobię na ich sprzedaży. W konsekwencji tego mogę spokojnie planować kolejne sezony i inwestować w rozwój swojego gospodarstwa – mówi pan Zbigniew, właściciel gospodarstwa o areale 100 ha w województwie mazowieckim, zajmującego się produkcją roślinną.
Podsumowując, trzeba podkreślić, że z prowadzonych przeze mnie rozmów z właścicielami gospodarstw rolnych mających wyższe wykształcenie rolnicze wynika, że stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego na dużym areale daje pewność uzyskania większej efektywności produkcji.
Dlaczego warto kupować kwalifikowany materiał siewny co roku?
Wśród części rolników można spotkać opinie, iż kwalifikowany materiał siewny można kupić jedynie raz na kilka lat. W ten sposób uzyskują dostęp do odmiany, a później rozmnażają ją samodzielnie. Pozornie takie rozwiązanie może się wydawać korzystne. Po co płacić co roku, skoro ma się już dostęp do nasion z poprzedniego sezonu? To przekonanie jest jednak błędne z kilku ważnych powodów, co potwierdzają moi rozmówcy.
Przygotowanie nasion
Jeśli decydujemy się na wykorzystanie własnych nasion jako materiału siewnego, musimy zaangażować się w cały proces przygotowawczy. Co więcej, metoda produkcji jest wówczas mocno uproszczona w porównaniu z procesem w specjalistycznych placówkach. Dzieje się tak, ponieważ nie wszyscy rolnicy mają sprzęt i materiały do zaprawy tak wysokiej jakości, jak firmy produkujące kwalifikowane materiały siewne. Na skutek tego końcowa jakość materiału jest często niższa.
Problemy z wyradzaniem odmiany
Planując siew w kolejnych latach z nasion z własnej produkcji, możemy narazić się na tak zwane wyradzanie odmiany. Oznacza to, że w kolejnych rozmnożeniach rośliny tracą swoje cechy odmianowe, takie jak zimotrwałość, potencjał plonowania czy odporność na choroby. Kolejnym problemem jest to, że niezwykle trudno należycie zadbać o utrzymanie czystości gatunkowej. Dzieje się tak zwłaszcza w gospodarstwach z limitowaną powierzchnią przechowywania ziarna. Może to doprowadzić do nieumyślnego wymieszania różnych gatunków. Wszystkie te czynniki mogą przyczynić się do utraty produktywności lub nawet uzyskania nasion, które nie nadadzą się do sprzedaży.
– W przeszłości kupowałem odmianę raz na kilka lat i samodzielnie ją rozmnażałem, porównując efekty z roku na rok. Z moich obserwacji wynika, że jakość odmiany spada z każdym kolejnym rozmnożeniem. Dlatego teraz w miarę możliwości kupuję kwalifikat co roku – stwierdza pan Adam, właściciel gospodarstwa zajmującego się produkcją zboża na areale 40 ha w województwie mazowieckim.
Prawo własności odmiany
Zanim zrezygnujemy z kupna kwalifikatu ze względów oszczędnościowych, warto pochylić się nad wieloma korzyściami jakie daje wybór tych nasion – dr inż. Piotr Hulanicki (Golden Seeds)
Należy też pamiętać, że odmiany podlegają prawu własności firmy, która je wyhodowała, więc samodzielne rozmnażanie jest nielegalne. Na mocy ustawy o ochronie prawnej odmian roślin z 2003 roku ten, kto „narusza wyłączne prawo do odmiany, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub karze pozbawienia wolności do roku”.
Co ważne, rolnicy mają prawo ubiegać się o dofinansowanie siewu w postaci dopłat de minimis. Dopłaty te wynoszą do 67,98 zł na 1 ha przy siewie zboża, pod warunkiem, że siejemy zboże elitarne lub właśnie kwalifikowane. Suma dopłat nie może przekraczać 20 tysięcy euro w okresie trzech lat. Według obecnego kursy wymiany wynosi to około 90 tysięcy zł. Dzięki dopłatom możemy zmniejszyć koszt własny zakupu kwalifikowanego materiału siewnego. Jest to kolejny powód, dla którego warto się zastanowić, czy nie wybrać droższych, ale lepszych jakościowo materiałów siewnych.
Podsumowanie
Jak widać, moi rozmówcy doceniają kwalifikowane materiały siewne za ich walory jakościowe, jak również przewidywalność plonów i odporność na choroby. Co więcej, rolnicy mają rosnącą świadomość długoterminowej opłacalności stosowania kwalifikowanych materiałów siewnych mimo ich stosunkowo wyższej ceny w momencie zakupu.
Jak podkreśla dr inż. Piotr Hulanicki, twórca i właściciel marki nasiennej Golden Seeds:
– Cena nasion kwalifikowanych wyprodukowanych przez renomowaną firmę nasienną zawsze będzie sprawiała wrażenie wyższej od kosztu nasion własnych. Co jest przecież naturalne i nie ma co się temu dziwić. Warto jednak w tej ocenie rozważyć szereg następstw swojej decyzji. Wybór kwalifikowanego materiału siewnego to nie tylko możliwość uzyskania dopłat czy też postępowanie w zgodzie z prawem własności hodowcy, ale głównie zwiększenie własnych możliwości produkcyjnych. Ponadto i co najważniejsze, trzeba koniecznie wziąć pod uwagę, że coraz większe ograniczenia stosowania różnych substancji aktywnych, a tym samym wyższe ceny zabiegów ochronnych, powodują, że jednym z głównych czynników wzrostu produkcji jest genetyka odmiany, jaką zachowują wyłącznie nasiona rozmnażane przez wyspecjalizowane firmy nasienne.
Dlatego warto się zastanowić, czy renomowany kwalifikowany materiał siewny nie jest najlepszym wyborem na tegoroczny sezon siewny zbóż ozimych.
Zapraszamy Państwa do śledzenia cyklu poradniczego nt. uprawy pszenicy ozimej. Partnerem cyklu jest marka Golden Seeds, renomowany producent wysokiej jakości kwalifikowanego materiału siewnego.
Przeczytaj również: Odmiana SY Landrich – jakość, zdrowotność i mrozoodporność
Jaką pszenicę wysiać w 2024 r.? Z pewnością warto wziąć pod uwagę nowości i sprawdzone odmiany z oferty Golden Seeds. Skorzystaj z eksperckiej porady i wybierz kwalifikowany materiał siewny na 2024 r. z oferty Golden Seeds. Zadzwoń teraz: 505 227 032.
Sonda: Czy kupiłeś już nasiona zbóż?
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
