Żywność na śmietnikach
W Europie około 40 mln osób ubogich w dalszym ciągu odczuwa niedobory żywności (niedożywienie). Z jednej strony głód i niedożywienie, a z drugiej nadprodukcja i marnowanie żywności. Czy jest na to sposób?
Obecne czasy zmuszają nas do zastanowienia się: i co dalej? Naszą planetę zamieszkuje już prawie 8 mld ludzi i wciąż nas przybywa. Rabunkowa gospodarka, produkcja przeróżnej żywności (rodzaje, metody) często za wszelką cenę oraz coraz większe skażenie środowiska, to podstawowe, ale nie wszystkie problemy mieszkańców Ziemi. Pozostaje coraz mniej czasu na dyskusje, dywagacje, symulację, co się stanie jak…? W zasadzie już tego czasu nie mamy. Około 1,2 mld mieszkańców Ziemi nie ma dostępu do wody pitnej. Ponadto jej zasoby i dostępność wciąż się zmniejszają. Na świecie, co roku wyrzucamy 1,3 mld ton jedzenia. Stanowi to 1/3 ilości produkowanej żywności nadającej się do spożycia. Natomiast na świecie głoduje około 1 mld ludzi, z czego 850 mln w krajach rozwijających się oraz 45 mln w krajach uprzemysłowionych. Rocznie z głodu umiera od 13 do 18 mln ludzi. W ciągu jednego dnia około 75 tys., w ciągu jednej minuty około 35 osób.
Około 1,2 mld ludzi nie ma dostępu do wody pitnej. Ponadto jej zasoby wciąż się zmniejszają
Spis treści
Niedożywienie i marnotrawstwo żywności
W Europie około 40 mln osób ubogich w dalszym ciągu odczuwa niedobory żywności (niedożywienie). Z jednej strony głód i niedożywienie, a z drugiej nadprodukcja i marnowanie żywności. Produkujemy najwięcej żywności środkami konwencjonalnymi — wszelkimi dostępnymi metodami i środkami. Gdzie tkwi prawda — przyczyna problemu? Odpowiedź jest prosta, ale nie jednoznaczna i dość złożona. Podstawowy problem tkwi w jakości żywności i w jej dystrybucji. Jedni mając w zasadzie nieograniczony do niej dostęp, wyrzucają nadwyżki do śmietników. W Europie marnuje się 89 mln ton żywności rocznie. W typowym domu Europejczyka wyrzuca się bowiem do pojemników 20–30% kupionego jedzenia, z czego 2/3 nadawałoby się jeszcze do spożycia. Brytyjczycy marnują ponad 20% kupowanego jedzenia, natomiast w USA nawet 25–40% żywności trafia na śmietnik.
Marnowanie żywności w Polsce
My Polacy marnujemy blisko 9 mln ton żywności rocznie. Linie produkcyjne, wytwarzanie, odpowiedzialne są za marnowanie blisko 6,6 mln ton produktów spożywczych. Jest to ta część żywności, która nie trzyma norm produkcyjnych gwarantujących jej jakość i trwałość, czyli tzw. odpady żywnościowe. Sami obywatele, na poziomie gospodarstwa domowego, marnują ponad 2 mln ton pożywienia rocznie. Ponadto inne, różne źródła marnotrawstwa to około 0,35 mln ton rocznie. Klasyfikuje to nas na 5. pozycji państw marnujących najwięcej jedzenia w UE za Wielką Brytanią, Niemcami, Francją i Holandią. Do wyrzucania żywności przyznaje się 39% badanych obywateli.
Dlaczego marnujemy żywność
Znacząco częściej żywność wyrzucają osoby pracujące, mieszkające w dużych miastach. Podstawową przyczyną są zazwyczaj:
- przegapienie terminu przydatności do spożycia;
- niewłaściwe jej przechowywanie;
- zakup złej jakości posiłku, produktu;
- złe rozdysponowanie żywności przy przygotowywaniu posiłków;
- nieracjonalne zakupy (brak planowania zakupów);
- brak pomysłów na wykorzystanie produktów do różnych potraw;
- mała świadomość ludzi w skali marnowania żywności;
- brak programów edukacyjnych.
W typowym domu Europejczyka wyrzuca się bowiem do pojemników 20–30% kupionego jedzenia, z czego 2/3 nadawałoby się jeszcze do spożycia. Brytyjczycy marnują ponad 20% kupowanego jedzenia, natomiast w USA nawet 25–40% żywności trafia na śmietnik.
Straty żywności a marnotrawstwo żywności
W krajach uprzemysłowionych spożywa się rocznie około 900 kg żywności rocznie na osobę, natomiast w krajach rozwijających się ta ilość jest mniejsza o połowę i wynosi około 460 kg. Największe straty żywności odnoszą się do krajów rozwijających się, gdzie głównymi przyczynami marnowania żywności jest brak wiedzy na temat właściwego przechowywania, braki w infrastrukturze, psucie się żywności i trudniejsze warunki klimatyczne. Do głównych strat żywności dochodzi przede wszystkim na etapie produkcji i przechowywania, natomiast straty są zdecydowanie mniejsze na poziomie konsumpcji. Produkcja i jej nieodpowiednie przechowywanie generują około 40% strat.
Marnotrawstwo żywności to problem krajów wysokorozwiniętych. W Europie i Ameryce Północnej przeciętny konsument wyrzuca bowiem średnio 95–115 kg rocznie zdatnego do spożycia jedzenia
Kto przoduje w tym marnotrawstwie?
Natomiast marnotrawstwo żywności to problem krajów wysokorozwiniętych, odnosi się głównie do konsumentów i sprzedawców żywności, kiedy jeszcze zdatne do spożycia produkty są wyrzucane do kosza. Średnio w Europie i Ameryce Północnej przeciętny konsument wyrzuca 95–115 kg zdatnego do spożycia jedzenia rocznie. Dla porównania w krajach Afryki Subsaharyjskiej wynosi odpowiednio 6–11 kg. Od pieczywa i warzyw po mięso i mleko – w naszych gospodarstwach domowych marnuje się więcej, niż marnują sami producenci, sprzedawcy i restauratorzy razem wzięci.
Podstawowe przyczyn marnowania żywności na Świecie
- W rolnictwie marnotrawstwo związane jest z konwencjonalnym wytwarzaniem żywności, sposobem jej uprawy, zbiorów czy przechowalnictwem. Zaniedbania skutkują tutaj wyrzuceniem wielu płodów rolnych.
- Branża spożywcza marnuje żywność na etapie przyjęcia surowca, przetwarzania, także w transporcie przez tysiące kilometrów.
- Żywność marnują również producenci żywności, dostawcy i sprzedawcy.
- Problem ten dotyczy także indywidualnych konsumentów. Zbyt duże zakupy, przegapienie terminu przydatności do spożycia oraz brak umiejętności odpowiedniego gospodarowania artykułami spożywczymi sprawiają, że żywność trafia do śmietnika.
Skutki społeczne, ekonomiczne i ekologiczne marnowania żywności
Marnowanie żywności jest problemem o istotnych skutkach społecznych. Marnotrawstwo żywności generuje zwiększoną konsumpcję, która wpływa także na wzrost cen żywności. Wyższe koszty żywności sprawiają, że ludzi nie stać na zakup pełnowartościowych produktów spożywczych. Kupowanie mniej lub gorszej jakości żywności, prowadzi do ubóstwa jakościowego spożywanych posiłków. W konsekwencji osłabia witalność i zdrowie człowieka. Marnowanie żywności jest także nieetyczne przy braku czy niedostatku tego podstawowego dobra dla wielu ludzi w Polsce i na Świecie.
Przede wszystkim ekologia
- Śmieci. W Wielkiej Brytanii wyrzuca się więcej żywności niż opakowań. Ponad 25% wyrzucanej żywności jest wciąż nierozpoczęta i w opakowaniu.
- Klimat. Energochłonna produkcja żywności, a tym bardziej jej marnowanie, przyśpiesza zmiany klimatyczne. Około 20% produkcji gazów cieplarnianych wiąże się bowiem z produkcją, przetwarzaniem, transportem i przechowywaniem żywności. Metan pochodzący z gnijącej żywności jest nawet 20-krotnie groźniejszy gazem cieplarnianym niż dwutlenek węgla.
- Woda. Marnowanie żywności – to marnowanie wody. Wyprodukowanie kilograma wyrzuconej wołowiny oznacza zmarnowanie około 5000 litrów wody użytej na jej wyprodukowanie. Trzeba pamiętać, że Polska ma jedne z najmniejszych w Europie zasobów wody.
- Energia. Wytworzenie każdego bochenka chleba, kilograma cukru czy kartonu z mlekiem oznacza odpowiednią ilości kilowatogodzin energii zużytych w procesie produkcyjnym. Wyrzucenie do śmietnika niepotrzebnej żywności oznacza nie tylko bezpośrednie straty materialne – to także bezsensowne marnotrawstwo tak potrzebnej nam wszystkim energii elektrycznej.
Freeganizm – sposób na marnotrawstwo żywności?
Obecnie w wielu krajach Europy, np. Hiszpanii, Włoszech, Austrii, Szwecji czy Niemczech, zaczęto budować bądź wyznaczać specjalne miejsca, w których ulokowane są nienaruszone produkty żywnościowe ze sklepów oraz od wyrzucających je ludzi. Żywność ta często jest zaledwie kilka dni po terminie lub na krótko przed terminem przydatnym do spożycia. W niektórych krajach mają dostęp do tego ludzie biedniejsi, którzy dzięki pomocy społecznej otrzymują taką możliwość. Ponadto od pewnego czasu zdarza się, że korzystają z tego nie tylko ludzie ubodzy, ale również o wyższym statusie społecznym, będący freeganami.
W Europie marnuje się 89 mln ton żywności rocznie. W typowym domu Europejczyka wyrzuca się bowiem do pojemników 20–30% kupionego jedzenia, z czego 2/3 nadawałoby się jeszcze do spożycia.
Co to jest freeganizm?
Freeganizm to antykonsumpcyjny styl życia, polegający na ograniczaniu udziału w konwencjonalnej ekonomii. Nazwa tego ruchu powstała w USA jako zbitka słów free – wolny, darmowy, i veganism – weganizm (jednak nie wszyscy jego członkowie są weganami czy wegetarianami). Przede wszystkim freeganie stawiają na społeczność, hojność, wolność, współpracę oraz dzielenie się. Ma to stanowić kontrast dla społeczeństwa opartego na materializmie, moralnej apatii, współzawodnictwie, konformizmie, a także zachłanności. Ruch ten i sposób życia, obejmuje zarówno poszukiwanie żywności już wyrzuconej do śmieci, ale także proszenie o nadwyżki i niepotrzebne towary, zanim zostaną one wyrzucone przez restauracje lub sprzedawców. Polscy przedstawiciele takiego stylu życia nazywają się kontenerowcami.
Czytaj również:
Potrawy wigilijne – co symbolizują i dlaczego jest ich dwanaście?
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
