MARS: Średnie plony zbóż 2023 i rzepaku w Polsce

1 sierpnia 2023, dr inż. Joanna Klepacz-Baniak

fot. Tomasz Kuźdub

Jakie są prognozowane średnie plony zbóż i rzepaku w Polsce? MARS, unijna jednostka monitorująca uprawy, podała najnowsze szacunki. Jakich zatem zbiorów możemy spodziewać się w tym roku?

Prognozowane średnie plony zbóż i rzepaku podaje comiesięcznie MARS (unijna jednostka monitorująca uprawy) w swoim biuletynie. Oprócz aktualnych szacunków zwraca też uwagę na stan upraw i warunki pogodowe wpływające na wzrost i rozwój roślin. Sprawdźmy zatem jakie są najnowsze, lipcowe przewidywania dotyczące zbiorów wg MARS.

Spis treści

Reklama

Średnie plony zbóż — gorsze czy lepsze?

W stosunku do prognoz wydanych przez MARS w minionym miesiącu lipcowe szacunki plonów są gorsze dla pszenicy, kukurydzy i pszenżyta. Natomiast lepsze zbiory oczekiwane są dla jęczmienia ozimego i jarego łącznie. Z kolei od czerwca nie zmieniły się prognozy średnich plonów żyta i rzepaku. Średnie plony zbóż będą gorsze niż rok temu (za wyjątkiem kukurydzy). Natomiast w stosunku do średniej pięcioletniej prognozowane są zwyżki plonów.

Prognozowane wartości plonów

Poniżej prezentujemy prognozowane średnie plony zbóż i rzepaku w lipcu br. (w czerwcu br.) oraz ich wartości sprzed roku i w ujęciu średniej pięcioletniej:

pszenica miękka — 5,04 t/ha (5,18 t/ha),
- - - w 2022 r. — 5,34 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 4,84 t/ha;
pszenżyto — 4,26 t/ha (4,32 t/ha),
- - - w 2022 r. — 4,51 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 3,98 t/ha;
jęczmień ozimy i jary (łącznie) — 4,13 t/ha (4,09 t/ha),
- - - w 2022 r. — 4,43 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 3,83 t/ha;
żyto — 3,38 t/ha (3,38 t/ha),
- - - w 2022 r. — 3,58 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 3,07;
kukurydza na ziarno — 6,88 t/ha (7,05 t/ha),
- - - w 2022 r. — 6,98 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 6,79 t/ha;
rzepak i rzepik — 3,23 t/ha (3,23 t/ha),
- - - w 2022 r. — 3,38 t/ha,
    - średnia 5-letnia — 3,05 t/ha.

Pogoda a średnie plony zbóż

Deficyt wody na większości obszaru Polski, szczególnie zaś w jej centralnej i północno-wschodniej części w czerwcu i na początku lipca odcisnął piętno na uprawach. W trzeciej dekadzie czerwca i pierwszej dekadzie lipca temperatura była wyższa niż średnia wieloletnia w tym okresie. Wartość opadów zaś kształtowała się poniżej przeciętnej. Tylko trzecia dekada czerwca była bardziej deszczowa niż zwykle na zachodzie i południu. Wilgotność gleby była również na krytycznie niskim poziomie. Jednak burze i ulewy w drugiej dekadzie lipca nieznacznie polepszyły wilgotność wierzchnich warstw gleby.

Eksperci MARS twierdzą, że susza na większości obszaru Polski w połączeniu z ponadprzeciętną temperaturą wpłynęły negatywnie na stan zbóż ozimych. Dlatego prognozy odnośnie do średnich plonów zbóż i rzepaku są niższe niż w poprzednich rekordowych latach, ale wciąż powyżej średniej z 5 lat.

Średnie plony zbóż w UE

Warto jeszcze przyjrzeć się całościowo sytuacji w UE. Obecnie prognoza plonów dla większości upraw jest na poziomie lub nieco powyżej średniej pięcioletniej. W skali UE średnie plony zbóż (z wyłączeniem jęczmienia ozimego) z lipcowych szacunków są niższe od oczekiwanych miesiąc wcześniej. Powodem takich prognoz jest pogoda. Zatem w większości Europy panowała (i panuje) susza, która negatywnie wpływa na stan upraw. Natomiast w Bułgarii, Rumunii, Słowenii, Chorwacji i na Węgrzech intensywne opady nie tylko opóźniły zbiory, ale wpłynęły także na jakość plonów. Podobnie jest w północnych rejonach Niemiec. Tam udało się w czerwcu i na początku lipca zebrać jęczmień. Tymczasem rzepaki tylko w niewielkiej części zostały zebrane, podczas gdy pszenica w całości pozostaje na polach. Jednak stan zarówno pozostających na polach rzepaków, jak i pszenic jest bardzo zły. Po pierwsze deszcze utrudniają wjazd maszyn w pole. Po wtóre — stwarzają sprzyjające warunki do porażenia łuszczyn i kłosów grzybami czerniowymi.