Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach

Zapowiadany na stronach agrofakt.pl cykl artykułów pn. „Dziedzictwo kulturowe wsi polskiej”  rozpoczynamy od prezentacji Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. W domu rodzinnym przywódcy chłopskiego, trzykrotnego premiera RP, symbolu zgody narodowej do dnia dzisiejszego celebruje się obyczaje i święta polskiej wsi.

Muzeum Wincentego Witosa

Wnętrze starej zagrody (fot. K. Schubert)

Muzeum Wincentego Witosa

Muzeum znajduje się w rodzinnej wsi Wincentego Witosa w Wierzchosławicach w powiecie tarnowskim. Jest filią Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Obiekt składa się z dwóch części – zagród. Pierwszą zagrodą, będącą domem rodzinnym i gospodarstwem rodziców Witosa, jest tzw. „Stary Dom”. W nim przyszły premier spędził dzieciństwo i młodość. Drugą częścią stanowi „nowa zagroda”, zwana przez mieszkańców Wierzchosławic „Witosówką”, w której premier mieszkał i prowadził  działalność społeczną i polityczną.

Muzeum Wincentego Witosa

Stara zagroda (fot. K. Schubert)

Stara zagroda

Obiekt liczący około dwustu lat jest przykładem budownictwa podtarnowskiej wsi. Pod jednym dachem znajdowała się część mieszkalna, stajenka i sień, w której trzymano krowę. Konstrukcja ścian jest węgłowa, dach kryty słomą, ściany wylepione gliną od zewnątrz i wewnątrz, bielone. W domu zgromadzono przedmioty i urządzenia gospodarcze używane na wsi za życia Witosa przez wierzchosławickich chłopów.

Muzeum Wincentego Witosa

Muzeum Wincentego Witosa (fot. K. Schubert)

Nowa zagroda

Gospodarstwo Witosa, to zabudowania stanowiące przykład typowej zagrody z tego regionu z charakterystycznym rozplanowaniem budynków na działce siedliskowej. Składa się ono z budynku mieszkalnego, stajni, dużej i małej stodoły, piwnicy. Obiekty są drewniane o konstrukcji zrębowej z dwuspadowymi dachami pokrytymi dachówką. Chata jest dwutraktowa z sienią na osi środkowej, po boku której znajdują się po dwie izby. Jest to budynek powszechnie występujący w okolicznych wioskach mający cechy budownictwa ludowego z początku XX wieku.

Stare dokumenty

Dokumenty (fot. K. Schubert)

Ekspozycje muzeum

W domu Witosa można obejrzeć ekspozycje stałe, których cechą charakterystyczną jest pokazanie autentycznego wnętrza, w którym mieszkał przywódca chłopski i jego rodzina. Oryginalny wygląd i wyposażenie pokoju Witosa daje nam wyobrażenie w jakich warunkach żył i pracował wójt, prezes Stronnictwa Ludowego i premier Polski. Zgromadzono tu autentyczne umeblowanie, rzeczy osobiste i pamiątki historyczne. Szczególnie cenny jest Order Orła Białego, Wielka Gwiazda Rumuńska oraz Krzyż Grunwaldu I Klasy.

Muzeum Wincentego Witosa

Wnętrze pokoju (fot. Muzeum Wincentego Witosa)

Dokumenty i pamiątki

W Muzeum Wincentego Witosa można zobaczyć wiele dokumentów z czasów działalności lidera ruchu chłopskiego. Należą do nich między innymi paszport dyplomatyczny, legitymacja poselska, kenkarty z czasów wojny czy rękopis wstępu do pamiętników. Są tu również dokumenty związane z okresem II Wojny Światowej dotyczące córki Witosa aresztowanej przez Niemców i wywiezionej do obozu koncentracyjnego. Obejrzymy wiele darów dla byłego wójta Wierzchosławic od chłopów z całej Polski. Należą do nich laurki, makatki, ozdobne talerze oraz zasługująca na szczególną uwagę makieta „Orła Białego” z wizerunkiem orła wykonanego z szypułek piór gęsich.

Stara stodoła

Stodoła (fot. K. Schubert)

Duża stodoła

We wnętrzu tego obiektu pokazano narzędzia i sprzęty rolnicze, przy pomocy których Wincenty Witos prowadził swoje gospodarstwo o powierzchni 16 morgów (ok. 9 ha). Ciekawostką jest, że w gospodarstwie używano zarówno narzędzi rolniczych wywodzących się z minionego okresu feudalnego oraz urządzeń zaawansowanych technologicznie. Przykładem jest tu pług częściowo drewniany, któremu przeciwstawiona jest młocarnia i żarna kieratowe. Jest to dowód na wnikanie do wsi galicyjskiej wytworów postępu technicznego.

Sztandary (fot. Muzeum W. Witosa)

Mała stodoła

W „małej stodole” – spichlerzu zorganizowana została wystawa sztandarów ludowych. Niezwykle interesujące jest to, że eksponowane są tu sztandary ze wszystkich okresów organizacyjnych polskiego ruchu ludowego. Najstarszym sztandarem ze zbiorów muzeum jest otwierający wystawę sztandar Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”. Kolejne sztandary ruchu ludowego pogrupowane są wg okresów 1931 – 1939 oraz 1945 – 1949. Intrygujące są też sztandary PSL na uchodźstwie reprezentowane przez chorągwie z Holandii. Z historią eksponowanych obiektów można zapoznać się z oglądając wystawę fotograficzną towarzyszącą ekspozycji.

Muzeum Wincentego Witosa

Kaplica (fot. Muzeum Wincentego Witosa)

Kaplica Wincentego Witosa

Ostatnim obiektem Muzeum Wincentego Witosa jest miejsce wiecznego spoczynku przywódcy chłopskiego, jego rodziny oraz Stanisława Mierzwy. Stanisław Mierzwa był wykonawcą testamentu Witosa i kontynuatorem jego idei. Był postacią, która symbolizowała niezależność i samodzielność powojennego ruchu ludowego. Prześladowany i więziony w okresie stalinowskim w trudnych dla wsi czasach zachował godność obywatelską i chłopską. Uznawany za spadkobiercę idei wielkich przywódców chłopskich – Witosa, Rataja i Mikołajczyka, był dla ludowców i polityków polskiej opozycji autorytetem. W kaplicy wybudowanej w 1943 roku w czasie II Wojny Światowej znajduje się zbiór szarf i wieńców pogrzebowych pochodzących z czasów pogrzebu Witosa w 1945 roku.

W muzeum Witosa

Nauka kaligrafii (fot. Muzeum W. Witosa)

Działalność Muzeum

-Na terenie muzeum prowadzimy szeroką działalność edukacyjną – informuje Janusz Skicki, kierownik Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Organizujemy warsztaty dawnego rzemiosła pokazując dzieciom i młodzieży jak dawniej wyglądało młócenie zboża czy wypiek chleba. Mamy w muzeum salę stylizowaną na klasę w dawnej szkole wiejskiej, w której prowadzimy warsztaty z kaligrafii. Uczestnicy warsztatów zasiadają w ławach z kałamarzem i piszą gęsim piórem. Prowadzimy również warsztaty artystyczne podczas których dzieci wykonują, np. ozdoby ze słomy.

Wolność i niepodległość jest konieczna do rozwoju każdego narodu – Wincenty Witos (fot. Muzeum W. Witosa)

Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach jest tym miejscem, które warto odwiedzić nie tylko ze względu na zgromadzone tam pamiątki po wybitnym polityku i działaczu chłopskim. Każdego roku, w pierwszą niedzielę po Wszystkich Świętych, odbywają się w Wierzchosławicach Zaduszki Witosowe. Zaduszki Witosowe to uroczystość organizowana nieprzerwanie od pogrzebu Witosa. Uczestniczy w niej kilka tysięcy ludzi, w tym działaczy ludowych, polityków, przedstawicieli rządu. Na uroczystości gościmy ponad trzysta pocztów sztandarowych – mówi z dumą kierownik Muzeum Janusz Skicki. Warto również odwiedzić Muzeum 15 sierpnia. W tym dniu organizatorzy zapraszają na rocznicę Bitwy Warszawskiej 1920, aby uczcić współtwórcę „Cudu nad Wisłą” – Wincentego Witosa.

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 4.3 / 5. Liczba głosów 6

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *