Normy żywienia świń – zalecane dawki pokarmowe
Efektywność produkcji trzody chlewnej wyraża się w ilości spożytej paszy na 1 kg masy ciała. Dużą zaletą świń jest wszystkożerność, dzięki temu w żywieniu można wykorzystywać szereg pasz takich jak ziarna zbóż, uboczne produkty przemysłu spożywczego czy też pasze przemysłowe. Jakie zatem są normy żywienia świń?
Przewód pokarmowy świń dojrzewa powoli, a pełny rozwój osiąga w wieku około 5 – 6 miesięcy. Z tego powodu ważne jest odpowiednie zbilansowanie pasz i dostosowanie ich składu do poszczególnych grup wiekowych.
Spis treści
Normy żywienia dla świń
Przede wszystkim ważnym aspektem jest postać podawanej paszy. Zabiegi takie jak śrutowanie, gniecenie czy granulowanie zwiększają strawność, pozwalają na wzbogacenie mieszanki o komponenty mniej lubiane przez zwierzęta, ułatwiają zadawanie paszy oraz poprawiają smakowitość pasz. Świnie posiadają również upodobania kolorystyczne. Zwierzęta chętniej pobierają paszę i więcej czasu spędzają przy karmnikach koloru niebieskiego, co może mieć znaczący wpływ na przyrosty dobowe.
Żywienie loch – masa ciała i potencjał wzrostowy
W Normach Żywienia Świń zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe dla loszek jest podzielone ze względu na masę ciała na trzy okresy żywienia:
- 30-60 kg,
- 60-90 kg,
- oraz >90 kg
Ponadto ze względu na potencjał wzrostowy loszek: duży (ok. 850 g/dzień) i mały (ok. 700 g/ dzień). Zawartość energii metabolicznej w mieszance waha się w granicach 12,4 MJ/kg dla okresu >90 kg do 13,2 MJ/kg dla okresu 30–60 kg, a zawartość białka ogólnego od 14% dla okresu >90 kg do 17% dla okresu 30–60 kg. Zaleca się w nich intensywne żywienie loszek do uzyskania 50–60 kg masy ciała, następnie w drugim (60–90 kg) i trzecim okresie wzrostu (>90 kg) żywienie umiarkowane. Po pokryciu potrzeby pokarmowe loszek pierwiastek i loch wieloródek są zbliżone.
Normy żywienia świń: lochy luźne, w ciąży i karmiące
Żywienie loch w każdym okresie fizjologicznym (luźność, ciąża, laktacja) powinno być ze sobą bardzo mocno powiązane. Podczas ciąży występuje u loch proces anabolizmu ciążowego, czyli gromadzenia rezerw składników pokarmowych, które z kolei wykorzystywane są podczas karmienia prosiąt – katabolizm laktacyjny.
Żywienie loch przed kryciem
Lochy przygotowywane do pokrycia karmi się metodą podkarmiania (ang. Flushing). Metoda ta polega przede wszystkim na znacznym zwiększeniu energii w dawce na 2–3 dni przed planowanym kryciem. Proces ten bardzo korzystnie oddziałuje na liczebność miotu, gdyż możliwe jest zapłodnienie większej liczby jaj. Dodatkowo ważnym dodatkiem jest β-karoten, który stymuluje owulacje i pozytywnie wpływa na zagnieżdżenie się zarodków w rogach macicy. Po porodzie zaczyna się zwiększać ilość paszy lochom karmiącym do:
- 5,8 kg dla pierwiastek,
- 6 kg dla loch w drugiej laktacji
- 6,2 kg dla loch w trzeciej i wyższej laktacji.
Żywienie loch karmiących
Skład mieszanki paszowej dla loch karmiących w Normach Żywienia Świń został podany dla 28-dniowej laktacji (okres odchowu) i 11 prosiąt w miocie, przy uwzględnieniu masy ciała prosiąt od 6,5 do 7,5 kg pod koniec odchowu, w zależności od kolejnego miotu. Normy żywieniowe świń dla wyżej wymienionej grupy określają również różną ilość dziennego pobrania paszy dla loch z uwzględnieniem kolejności miotu. Lochy do 90. dnia ciąży powinny pobrać:
- pierwiastki 2,7 kg/dzień/sztukę,
- lochy z drugim i trzecim miotem 2,9 kg/dzień/sztukę,
- lochy z 4 i wyższym miotem 3 kg paszy/dzień/sztukę.
![Normy żywienia świń: lochy]()
Normy żywienia świń określają optymalne dawki pokarmowe. Pozwala to na zwiększenie efektywności tuczu i jakość mięsa wieprzowego
Żywienie loch prośnych
Od 91 do 105 dnia dzienna dawka dla loch prośnych się zwiększa: lochy pierwiastki 2,8 kg/dzień/sztukę, lochy z drugim i trzecim miotem 3 kg/dzień/sztukę, lochy z czwartym i wyższym miotem 3,2 kg paszy/dzień/sztukę.
Od 105 dnia ciąży zaleca się stosowanie paszy dla loch karmiących o zawartości 12,5 MJ EM/ kg oraz 15,8% białka ogólnego w ilości: 2,7 kg/dzień/sztukę dla loch pierwiastek, 2,8 kg/dzień/sztukę dla loch z drugim i trzecim miotem, 2,9 kg/dzień/sztukę dla loch z czwartym i wyższym miotem.
Normy żywienia knurów
Normy żywienia knurów powinny być dostosowane indywidualnie do każdego knura. Decyduje o tym głównie liczba kryć. Knur nie może być zatuczony w okresie spoczynku ani wychudzony podczas okresu intensywnych kryć. Bowiem żywienie bezpośrednio wpływa na jakość nasienia produkowanego przez knury. Ważną rolę w dawkach dla tej grupy zwierząt odgrywa wapń i fosfor. Rozpłodniki oddające skoki czy to na lochy, czy na fantomy muszą mieć odpowiednio silny kościec, aby uniknąć urazów kończyn.
Normy żywienia knurów powinny być dostosowane indywidualnie do każdego knura. Decyduje o tym głównie liczba kryć. Knur nie może być zatuczony w okresie spoczynku ani wychudzony podczas okresu intensywnych kryć.
Normy żywienia świń: prosięta
Prosięta w pierwszych tygodniach życia karmione są najpierw siarą, a następnie mlekiem pochodzącym od lochy. Ich przyrosty są zdeterminowane przede wszystkim ilością mleka produkowaną przez matkę oraz jego spożyciem przez prosięta. Aby zapewnić prosiętom odpowiedni wzrost i rozwój układu pokarmowego, należy je podkarmiać już od pierwszego tygodnia życia. W żywieniu prosiąt należy zwrócić szczególną uwagę na pasze, które powinny charakteryzować się dużą strawnością. Newralgicznym punktem w życiu prosiąt jest odsadzenie od lochy. Zmiana systemu z płynnego (mleko) na pasze stałe powoduje wystąpienie biegunek. Warto w tym okresie stosować dawki wilgotne, które zwiększą pobranie paszy.
Prestartery dla prosiąt
Niezwykle istotne jest jak najwcześniejsze rozpoczęcie dokarmiania prosiąt prestarterami. Najlepiej od 5 do 7 dnia po urodzeniu. Ma ono na celu:
- przyuczenie prosiąt do samodzielnego pobierania pokarmu;
- przyspieszenie rozwoju przewodu pokarmowego prosiąt;
- stymulację procesów trawiennych i związanego z nimi wykorzystania paszy.
Ponadto zabieg ten ma duże znaczenie w licznych miotach, w których mleczność lochy może być niewystarczająca. Im więcej paszy stałej prosięta pobierają w okresie przedodsadzeniowym, tym zahamowanie wzrostu prosiąt po odsadzeniu jest mniejsze, a jego skutki w postaci gorszych wyników produkcyjnych, mniej odczuwalne dla producenta.
Prosię przyzwyczajone do pobierania paszy stałej lepiej ją wykorzystuje, skracając tym samym okres ujemnego bilansu energetycznego.
Ile dawać paszy dla prosiąt?
Mieszanka prestarter dla prosiąt do 10 kg masy ciała powinna zawierać 14,5 MJ EM/kg i 20,5% białka ogólnego. Początkowo należy podawać mieszankę w małych ilościach (tak, aby była jak najszybciej zjedzona), uwzględniając, iż prosięta w tym okresie wyjadają dziennie 10–50 g/szt./dzień, trzykrotnie w ciągu dnia, następnie ilość mieszanki prestarter dostosowywać ilości zużytej paszy pamiętając o bieżącym usuwaniu resztek, które mogą powodować zaburzenia pokarmowe.
Dawki pokarmowe dla świń: warchlaki
Dawki pokarmowe dla warchlaków powinny odznaczać się dużą ilością energii, natomiast białko nie powinno być w ilości większej niż 18%. Zaleca się wykorzystanie takich pasz jak pszenica, jęczmień, poekstrakcyjna śruta sojowa czy olej sojowy. Dodatek oleju korzystnie wpływa na wartość energetyczną paszy oraz jej smakowitość. Ważne jest odpowiednie zbilansowanie mikroelementów, a dodatek fitazy może zwiększyć poziom ich wykorzystania.
Normy żywienia świń mówią, że tuczniki, niezależnie od systemu utrzymania, muszą mieć stały dostęp do paszy
Normy żywienia świń: tuczniki
Ważnym elementem żywienia tuczników jest zapewnienie odpowiedniej liczby karmników, aby uniknąć różnicowania się zwierząt. W żywieniu wyróżnia się następujące okresy: starter, grower i finiszer. Różnią się one od siebie głównie poziomem białka i energii. Wykorzystuje się dwa sposoby zadawania pasz – na sucho i na mokro. Żywienie na sucho polega przede wszystkim na zadawaniu pełnoporcjowych mieszanek do koryt bądź autokarmników.
Żywienie tuczników na mokro
W żywieniu na mokro do rozcieńczenia paszy stosuje się wodę bądź odpady przemysłu (głównie mleczarskiego), np. serwatkę. System ten wymaga od obsługi chlewni dużej dbałości o higienę urządzeń do zadawania paszy, aby ograniczać rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych.
Wszystkie zwierzęta w chlewni powinny mieć stały dostęp do wody, ponieważ odgrywa ona znaczącą rolę we wszystkich procesach życiowych.
Optymalne dawki dla świń to lepsze wyniki
Normy żywienia świń to podstawowy czynnik w żywieniu trzody chlewnej, który wpływa na efektywność tuczu (wielkość przyrostów dobowych masy ciała, wykorzystanie paszy na 1 kg przyrostu masy ciała), a także ilość oraz jakość pozyskiwanego mięsa wieprzowego (procentowa zawartość mięsa w tuszy, grubość słoniny, smakowitość mięsa, wady mięsa).
