Obszary z roślinami miododajnymi a pszczelarski wątek wydajności

fot. Katarzyna Kupczak

Obszary z roślinami miododajnymi to ekoschemat budzący wiele emocji wśród rolników. Dlaczego? Sprawdźmy, jakie problemy zauważają producenci i jeszcze raz wyjaśnijmy wątpliwe kwestie dotyczące wydajności miodowej.

Komentarze użytkowników naszego portalu odnośnie do zagadnienia „obszary z roślinami miododajnymi” sprawiły, że wracamy do tematu, wyjaśniając wątpliwości i odpowiadając na zarzuty.

Obszary z roślinami miododajnymi — ekoschemat

Obszary z roślinami miododajnymi to tereny, które utworzono przez wysianie mieszanki składającej się co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych. Jednak co ważne, mieszanka obejmuje gatunki roślin miododajnych z wykazów wskazanych przez ARiMR. W tym co najmniej jeden gatunek roślin miododajnych z gatunków nieprodukcyjnych (ARiMR — wykaz 1). Gatunki o charakterze produkcyjnym (ARiMR — wykaz 2) nie mogą natomiast dominować w tej mieszance. Przyjrzyjmy się uważnie raz jeszcze tym gatunkom i ich wydajności miodowej, nektarowej i pyłkowej. Pojęcia te bowiem nie dla wszystkich są jasne.

Nie tylko obszary z roślinami miododajnymi

Praktyki rolnicze w ramach wszystkich ekoschematów związane są z wdrażaniem działań korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt. Działania te ponadto wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości.

Realizują wszystkie cele środowiskowe i klimatyczne WPR dotyczące łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności — czytamy w komunikatach MRiRW dotyczących ekoschematów.

Ochrona bioróżnorodności a obszary z roślinami miododajnymi

Nadrzędnym celem ekoschematu obszary z roślinami miododajnymi jest zachęcenie rolników do tworzenia terenów z gatunkami miododajnymi. Obszary takie stanowią bowiem pożytek dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających. Pastwiska dla tych owadów z założenia mają być długotrwałe, różnorodne i bezpieczne. Działanie takie przyczynia się z kolei do ochrony różnorodności biologicznej. Jest to korzyść niefinansowa dla środowiska.

Więcej na temat zagadnienia, czytaj: Ekoschemat rośliny miododajne.

Stawki dopłaty do roślin miododajnych

Szacowana stawka płatności podstawowej w ramach ekoschematu obszary z roślinami miododajnymi wynosi ok. 269,21 EUR/ha (ok. 1200 zł/ha — w zależności od kursu euro). Taką korzyść finansową, jako płatność może zatem uzyskać rolnik.

Czy jest to stawka atrakcyjna dla rolnika?
W tej kwestii decyzję podejmuje producent, znający specyfikę własnego gospodarstwa, jakość gleb, rodzaj prowadzonej produkcji i uprawiane gatunki.

Czy opłaca się rolnikowi zrezygnować z 1 ha uprawy pszenicy, rzepaku lub kukurydzy na rzecz obsiania tego terenu mieszanką miododajną?
Ekoschemat nie jest obligatoryjny, a decyzja podejmowana subiektywnie. Jednemu się opłaca, innemu nie. A może właśnie na słabych glebach wysianie mieszanki gatunków o wysokiej wydajności miodowej (bądź pyłkowej) i pozyskiwanie produktów pszczelich (miodu, pyłku, a nawet propolisu) będzie opłacało się bardziej niż uprawa np. pszenicy? Coraz więcej osób spoza grona pszczelarzy zainteresowanych jest także nową formą apiterapii polegającą na kuracji wziewnej, relaksacji oraz wyciszeniu czy ukojeniu/leczeniu nerwów.

Wydajność roślin miododajnych, czyli lekcja z botaniki pszczelarskiej

Decydując się na wybór mieszanki roślin miododajnych, warto zaznajomić się z podstawowymi pojęciami botaniki pszczelarskiej. Sprawdźmy zatem o jakie pojęcia chodzi i jak brzmią ich definicje.

• Wydajność nektarowa — ilość nektaru wytwarzana przez roślinę określonego gatunku lub zespołu roślin na jednostce powierzchni w ciągu okresu kwitnienia. Pojęcie to stosowane było dawniej. Ponieważ jest ono mało precyzyjne (z powodu dużych wahań koncentracji cukrów w nektarze), zastąpiono je pojęciem wydajności miodowej.
• Wydajność miodowa — ilość surowca miodowego w postaci nektaru (po przeliczeniu na roztwór zawierający 80% cukrów), jaką zdolna jest dostarczyć roślina nektarodajna w okresie swojego kwitnienia z powierzchni 1 ha zwartego łanu, przy przeciętnie dobrych warunkach pogody (do tego pojęcia odnoszę się w swoich materiałach).
• Wydajność pyłkowa — masa pyłku w kilogramach, jakiej dostarcza roślina pyłkodajna w ciągu okresu kwitnienia z 1 ha dobrze zwartego łanu (podaje się ją również w odniesieniu do 1 drzewa, jednostki długości szpaleru, liczby kwiatów albo kwiatostanów).

Wydajność miodowa, czyli dlaczego nie „przekroczyłam granicy absurdu”

Pisząc w artykule „Ekoschemat rośliny miododajne” o wydajności miodowej lub pyłkowej, korzystałam z danych, które znaleźć można w literaturze pszczelarskiej.

Poniżej prezentuję zdjęcie z tablic dotyczących wydajności miodowej gatunków.

Wydajność miodowa wybranych gatunków roślin (źródło: Pszczelnictwo, red. J. Prabucki, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998)

Wydajność miodowa wybranych gatunków roślin (źródło: Pszczelnictwo, red. J. Prabucki, Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998)

Pamiętać trzeba, że wartość wydajności miodowej nie jest taka sama jak wartość surowca miodowego. Istnieją bowiem czynniki wpływające na co najmniej 30% zmniejszenie tej wartości. Brane pod uwagę są m.in. owady odżywiające się nektarem oraz szkodniki, czy niekorzystne warunki atmosferyczne. Warto zatem zawsze obliczyć jakie korzyści daje dane pastwisko pszczele. Aby to zrobić, trzeba wiedzieć jaką wydajność miodową ma dany gatunek czy zbiorowisko roślin.

Absurdalne kwestionowanie bezdyskusyjnego

Zastanawiając się nad wysiewem gatunków na obszary z roślinami miododajnymi, decyzje ograniczone są do 38 gatunków nieprodukcyjnych (wykaz 1) i 12 gatunków produkcyjnych (wykaz 2). Pisałam już o nich wcześniej. Lista narzucona jest odgórnie, więc kwestionowanie gatunków widniejących na wykazach jest daremne, a może nawet absurdalne. Bowiem jeśli rolnik chce skorzystać z tego ekoschematu, musi posiłkować się gatunkami określonymi w wykazach. Może z tej listy, zawierającej łącznie 50 gatunków uda się stworzyć odpowiednią mieszankę? A jeśli nie? Wtedy może warto skorzystać z innego ekoschematu.

Czytaj również: Politycy dla AgroFakt.pl: Trwa wojna żywnościowa!

Źródła: Tworząc ten materiał, jak i poprzedni „Ekoschemat rośliny miododajne” korzystałam z literatury fachowej — opracowań naukowych i popularnonaukowych oraz wiedzy własnej. Osobom zainteresowanym udostępnię bibliografię.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!