Odstępstwo rolne i opłata licencyjna – kto i komu płaci?
Posiadanie własnego materiału siewnego nie zawsze oznacza, że można go legalnie wysiewać. Reprodukowanie odmian, które objęte są wyłącznym prawem hodowcy wymaga uiszczenia opłaty – tzw. odstępstwa rolnego.
Przed wyjaśnieniem kwestii odstępstwa rolnego warto najpierw zdefiniować opłatę licencyjną. Na podstawie jej wysokości ustalana jest bowiem stawka za odstępstwo rolne.
Opłatę licencyjną uiszcza licencjobiorca, np. firma nasienna, która zawarła z hodowcą umowę licencyjną na reprodukcję materiału siewnego danej odmiany i czerpanie z tego korzyści. Stawka tej opłaty jest ustalana przez hodowcę indywidualnie dla każdej odmiany na dany rok.
– Rolnik, który wysiewa na swoich gruntach odmianę chronioną wyłącznym prawem, zebraną w posiadanym gospodarstwie, korzysta z przywileju tzw. odstępstwa rolnego – tłumaczy Izabela Rogasik-Kurzawa z Agencji Nasiennej w Lesznie. – Odstępstwo rolne zezwala na siew ze zbioru bez konieczności uzyskania pisemnej zgody hodowcy, pod warunkiem uiszczenia opłaty w wysokości 50% stawki opłaty licencyjnej za każdy kg nasion wysianych ze zbioru. Siew ze zbioru bez uiszczenia tej opłaty narusza wyłączne prawo hodowcy.
Rolnicy, którzy korzystają z przywileju odstępstwa rolnego mają obowiązek uiścić opłatę dla właściciela odmiany w ciągu 30 dni od dnia, w którym nasiona zostały wysiane. Obecnie swoim uprawom powinni więc przyjrzeć się rolnicy wysiewający w późnym terminie oziminy. Warto sprawdzić, czy wysiana odmiana jest chroniona wyłącznym prawem hodowcy, a jeśli tak – należy uiścić opłatę.
– Należy podkreślić, że opłaty licencyjne i za odstępstwo rolne są podstawowym źródłem finansowania hodowli roślin rolniczych – wyjaśnia Izabela Rogasik-Kurzawa. – Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że działalność hodowli jest kosztowna – wyhodowanie nowej odmiany wymaga inwestycji rzędu kilku milionów zł i jest bardzo czasochłonne. Odmiany, z których już korzystają rolnicy, dzięki opłatom odnawiają fundusze hodowlane, co z kolei pozwala na odkrywanie kolejnych, jeszcze lepszych odmian.
