Opryskiwacz, a sprawność techniczna

„Zabiegi ochrony roślin należy wykonywać sprawnym technicznie sprzętem, w sposób, który nie stwarza zagrożenia dla środowiska” – zdanie to wyjęto prosto z polskich przepisów, ale takie stwierdzenie dyktuje także zdrowy rozsądek. Tylko opryskiwacz sprawny technicznie i właściwie skalibrowany może posłużyć do prawidłowego wykonania zabiegu ochrony roślin.

Prawidłowe wykonanie zabiegu jest z kolei niezbędne dla uzyskania wysokiej skuteczności, z zachowaniem bezpieczeństwa chronionej uprawy oraz środowiska.

Rodzi się jednak pytanie: jaki sprzęt uznajemy za sprawny technicznie? W myśl przepisów opryskiwacz sprawny technicznie to albo opryskiwacz fabrycznie nowy, albo posiadający ważne badania techniczne oraz właściwie skalibrowany.

Nowy opryskiwacz uważany jest za sprawny przez 5 lat od nabycia.

Opryskiwacz prawidłowo skalibrowany

Kalibracja może zostać wykonana w gospodarstwie i wówczas rolnik wykonuje ją samodzielnie. Nie ma obowiązku wożenia sprzętu do stacji diagnostycznych w celu jego kalibracji. Chociaż oczywiście nie ma także zakazu. Zasady przeprowadzania kalibracji są tematem szkoleń dla wykonujących zabiegi ochrony roślin. Przeprowadzenie kalibracji zapewnia, że rośliny zostaną równomiernie pokryte cieczą roboczą. To w dużym stopniu wpływa na skuteczność zabiegu chemicznego. Właściwie skalibrowany opryskiwacz zapewni, że zużyjemy tyle środka, ile potrzeba, a nie za mało (może wówczas wystąpić mniejsza skuteczność) ani za dużo (co jest bolesne dla kieszeni rolnika, a w przypadku herbicydów może sprzyjać fitotoksyczności).

Jeżeli rozpylacze opryskiwacza są zatkane albo z innych względów nie działają sprawnie, może to doprowadzić do nierównomiernego pokrycia chronionej uprawy środkiem ochrony roślin, skutkiem czego będzie nadmierne opryskanie części uprawy i jednocześnie brak lub niewystarczająca ochrona innych roślin. Kalibrację warto zatem prowadzić we własnym interesie, a nie tylko ze względu na przepisy.

Foto: Tadeusz Śmigielski

Przepisy i terminy

Nowy opryskiwacz uważany jest za sprawny przez 5 lat od nabycia. Jest to zmiana na korzyść dla rolników w stosunku do przepisów wcześniejszych, które uznawały nowy opryskiwacz za sprawny przez 3 lata od nabycia. Oczywiście „nowy” oznacza tutaj „fabrycznie nowy”, a nie „nowy w gospodarstwie, kupiony okazyjnie od sąsiada, który używał go wcześniej przez 6 lat”. Po upływie 5 lat od zakupu należy wykonać badania techniczne, które muszą być powtarzane co 3 lata.

Badania techniczne opryskiwaczy wykonywane są na koszt właściciela w stacjach kontroli opryskiwaczy. Stacje do wykonywania kontroli opryskiwaczy upoważnia Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa, po sprawdzeniu, czy dysponują odpowiednim sprzętem oraz personelem.

Wykaz stacji w danym województwie publikowany jest na stronach Inspekcji. Można również uzyskać informacje o najbliższych stacjach, dzwoniąc do Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

W większości województw jest takich placówek kilkadziesiąt, a niektóre z nich oferują nawet możliwość badania u klienta.

Badanie techniczne

Koszt badania różni się w zależności od rodzaju opryskiwacza (np. długości belki) i wynosi zazwyczaj 100–200 zł. Jeżeli badanie zamawiamy z dojazdem na miejsce, koszt będzie prawdopodobnie nieco wyższy. Niektóre gminy dofinansowują ponadto badania sprawności opryskiwaczy rolnikom mieszkającym na ich terenie, a wtedy koszt ulegnie obniżeniu.

Pytanie o sprawność opryskiwacza jest żelaznym pytaniem, którego możemy spodziewać się w razie kontroli Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w gospodarstwie. Co w przypadku takiej kontroli musimy okazać w odniesieniu do opryskiwacza?:

1. Nowy opryskiwacz – należy okazać dowód zakupu opryskiwacza, czyli fakturę. Opryskiwacz jest uznawany za sprawny przez 5 lat od daty podanej na fakturze.
2. Opryskiwacz używany – należy okazać aktualne świadectwo sprawności technicznej wydane przez stację kontroli opryskiwaczy znajdującej się na liście Wojewódzkiego Inspektora Roślin i Nasiennictwa. Świadectwo jest ważne przez 3 lata.
3. Kalibracja. Prowadzenie kalibracji przez rolnika jest obowiązkowe, niezależnie od tego, czy opryskiwacz jest stary czy nowy. Przepisy nie wymagają wprost pisemnego prowadzenia i przechowywania zapisów z kalibracji. Jednak jeżeli wykonujący kalibrację rolnik prowadzi zapisy i używa w tym celu specjalnego zeszytu, to rozsądniej będzie zapisy te pozostawić, np. dla własnej informacji i w razie potrzeby okazać kontrolującemu inspektorowi.

Badania techniczne opryskiwaczy wykonywane są na koszt właściciela w stacjach kontroli opryskiwaczy.

Będą nowe przepisy?

Warto zasygnalizować, że przewidywane jest rozszerzenie listy sprzętu poddawanego obowiązkowym badaniom technicznym. Intencją ustawodawcy jest, aby każdy sprzęt używany do aplikacji środków ochrony roślin był poddawany badaniom, nawet jeżeli nazwa „opryskiwacz” do niego nie pasuje. Nowe przepisy obejmą m.in. różnego typu urządzenia stosowane w kolejnictwie, zaprawiarki do nasion oraz samobieżny lub ciągnikowy sprzęt przeznaczony do aplikacji środków ochrony roślin w formie granulatu.

Wprowadzono także pojęcie „opryskiwaczy szklarniowych”, czyli instalacji przeznaczonych do stosowania środków ochrony roślin w formie oprysku lub zamgławiania w szklarniach i tunelach foliowych. Instalacje te także będą poddawane badaniom technicznym. Zasady i terminy będą podobne jak dla klasycznych opryskiwaczy, czyli pierwsze badanie w ciągu 5 lat od zakupu fabrycznie nowego sprzętu, a następnie co 3 lata. Przepisy te są już przygotowane, a ich wejścia w życie można spodziewać się w najbliższych miesiącach.

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.