Parch srebrzysty ziemniaków – skąd się bierze?
Parch srebrzysty ziemniaków to powszechna choroba. Widoczne na umytych ziemniakach plamy zniechęcają do kupna oraz przetwórstwa. Podpowiadamy jak przeciwdziałać i leczyć.
Pokrótce – znaczenie tej choroby wzrasta w związku z myciem i paczkowaniem ziemniaków oraz użytkowaniem bulw na chipsy i frytki. Charakterystyczne, srebrzyste objawy na skórce widoczne są zwłaszcza w czasie przechowywania.
Spis treści
Skąd bierze się parch srebrzysty ziemniaka?
Patogenem wywołującym parch srebrzysty ziemniaka jest Helminthosporium solani, który należy do grzybów niedoskonałych z klasy strzępczaków. W Polsce tę chorobę bulw ziemniaka znamyjest zaledwie od 30 lat, podczas gdy w innych krajach Europy wzmiankowano o niej już w XIX wieku. Źródłem zakażenia są przede wszystkim sadzeniaki, choć patogen może przezimować także w glebie. Zarodniki konidialne pochodzące z bulw matecznych infekują bulwy potomne przez przetchlinki. Dzieje się tak już na początku tuberyzacji. Infekcje łatwiej zachodzą, gdy sadzeniak ma większe rozmiary, gdyż bezpośrednio styka się z młodymi bulwami. Na skórce tworzą się najpierw mikroskleroty z których wyrastają trzonki konidialne. Ryzyko szybkiego rozwoju choroby znacznie wzrasta, gdy przed zbiorem padał deszcz, a bulwy przechowywano w temperaturze powyżej 20°C i wysokiej wilgotności.
Objawy parcha na przechowywanych bulwach
Na porażonych bulwach widoczne są najpierw owalne, nieco nieregularne beżowe lub jasnobrunatne plamy. Jasnobrunatne plamy można też zaobserwować na stolonach. Podobne występują na bulwach ziemniaka w przypadku antraknozy, jednakże w tym przypadku są one słabo odgraniczone od zdrowej tkanki i pokryte sklerotami. W dalszym etapie przechowywania skórka bulw rozwarstwia się. Powstają puste przestrzenie wypełnione powietrzem, co z kolei nadaje jej srebrzyste zabarwienie, a następnie się łuszczy. Przy większej wilgotności, zwłaszcza pod koniec przechowywania bulw, tworzy się brunatnoczarny, delikatny nalot trzonków i zarodników konidialnych. Odmiany o czerwonym zabarwieniu skórki stają się matowe, tracą barwę. Silnie porażone bulwy ziemniaka odwadniają się i kurczą, skórka jest silnie pomarszczona. Nie nadają się na materiał rozmnożeniowy, gdyż kiełki są słabe, a ich wzrost powolny.
Porażone bulwy tracą walory jakościowe niezbędne w produkcji chipsów i frytek, gdyż łatwo ciemnieją i mają gorzkawy smak. Uszkodzona skórka ziemniaka jest też dobrą bramą wejściową dla innych patogenów. Na umytych ziemniakach objawy choroby są łatwe do zauważenia, co zmniejsza ich atrakcyjność w handlu i przetwórstwie.
Parch srebrzysty ziemniaków – zapobieganie
Parch srebrzysty ziemniaków można ograniczyć. W tym celu szczególnie istotne jest skupienie się na jakości sadzeniaków, pozbawionych zewnętrznych cech chorobowych. Stopień porażenia bulw patogenem jest wyraźnie mniejszy, gdy plantator stosuje zaprawy fungicydowe przeciw rizoktoniozie. Tylko nieliczne odmiany ziemniaka wykazują mniejszą podatność na parcha srebrzystego, np. Vivana, Ignacy.
Nie powinno się przechowywać ziemniaków w temperaturze ponad 3-5°C oraz w wysokiej wilgotności względnej powietrza (powyżej 90%). Zbiór ziemniaków nie powinien przebiegać w niskiej temperaturze (poniżej 10°C) oraz w warunkach dużej wilgotności lub w czasie opadów deszczu. Nie powinno się opóźniać terminu zbioru. Aby nie doprowadzić do sytuacji, w której parch srebrzysty ziemniaka będie mógł się rozwinąć, należy też ziemniaki uprawiać z co najmniej 4-5 letnią przerwą w płodozmianie.
W produkcji sadzeniaków zarejestrowany przeciw parchowi srebrzystemu jest środek zawierający jako substancję czynną imazalil (związek z grupy imidazoli). Zabieg zaprawiania należy wykonać jednorazowo, zapobiegawczo lub interwencyjnie po zaobserwowaniu pierwszych objawów chorób, maksymalnie w ciągu 5-10 dni po zbiorze ziemniaków z pola, ale przed umieszczeniem ich w przechowalni.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
