Pasożyty zewnętrzne świń i ich zwalczanie

Pasożyt jest organizmem żyjącym w ścisłym związku z innym organizmem na jego koszt. Choroby, z jakimi muszą sobie radzić właściciele zwierząt, są często wywołane przez pasożyty zewnętrzne, bytujące na gospodarzu. Pasożyty zewnętrzne świń przenoszą drobnoustroje chorobotwórcze bądź są żywicielami pośrednimi dla innych pasożytów. Wśród chorób wywołanych przez pasożyty zewnętrzne możemy wyróżnić te wywołane przez owady oraz roztocze.

Pasożyty zewnętrzne świń – Wszawica 

Zwalczanie inwazji pasożytów powinno być zabiegiem kompleksowym, obejmującym stosowanie zarówno środków farmakologicznych dla zwierząt, jak i stosowanie repelentów w chlewniach.

Inwazja ta wywołana jest przez wesz świńską. Pasożytuje na skórze okolicy nasady uszu, karku, boków ciała i wewnętrznej stronie ud. Najczęściej wszawica występuje u zwierząt przebywających w złych warunkach zoohigienicznych oraz źle żywionych. Nasilenie inwazji obserwuje się często w okresie jesienno-zimowym. Przy silnej wszawicy można stwierdzić ubytki szczeciny, zrogowacenie naskórka oraz rany i strupy powstałe w wyniku mechanicznych urazów.

Zwierzęta zaatakowane przez wszy pobierają mniejsze ilości paszy, co wraz z utratą krwi wpływa ujemnie na stan zdrowia i ich użytkowość. Na inwazję pasożytów bardziej wrażliwe są prosięta, u których oprócz miejscowych zmian skórnych może wystąpić niedokrwistość, zahamowanie w rozwoju, a nawet charłactwo. Wszy świńskie są także wektorami bakterii włoskowca różycy. W celu zwalczania wszawicy stosuje się preparaty chemiczne do użytku zewnętrznego i wewnętrznego. Pasożyty zewnętrzne świń, w tym wszy świńskie, mogą doprowadzić do znacznych strat biznesowych w produkcji trzody.

Najbardziej sprzyjający dla rozwoju much jest okres letni, jednak w ogrzewanych budynkach, a zwłaszcza w porodówkach, mogą rozmnażać się przez cały rok.

Pasożyty zewnętrzne świń – Muszyca

Ta choroba wywoływana jest przez postacie dojrzałe i larwy much różnych gatunków. Najbardziej sprzyjający dla ich rozwoju jest okres letni, jednak w ogrzewanych budynkach, a zwłaszcza w porodówkach, mogą rozmnażać się przez cały rok. W chlewniach muchy najczęściej składają jaja w odchodach zwierząt. Zapobieganie inwazji polega na regularnej pielęgnacji zwierząt i utrzymywaniu właściwych warunków zoohigienicznych pomieszczeń.

Poza tym muchy i ich larwy mogą działać drażniąco na skórę i błony śluzowe oraz przenosić drobnoustroje chorobotwórcze, mogące wywołać choroby zakaźne zarówno u zwierząt, jak i u ludzi. Stosowanie nie tylko preparatów chemicznych, ale także wybór metod opartych na zintegrowanej metodzie z metodą chemiczną w znacznym stopniu zmniejszają intensywność inwazji muszycy w chlewniach.

Pchła ludzka pasożytuje zarówno na ludziach, jak i na świniach.

Pchła ludzka

Pasożytuje zarówno na ludziach, jak i na świniach, żywi się krwią, którą pobiera bezpośrednio z naczyń krwionośnych. Dla wielu świń ukłucie przez pchłę jest niegroźne, jednak u bardziej wrażliwych osobników mogą pojawić się zmiany skórne. Obrzęk wywołany ugryzieniem przez pchłę jest regularny – pojawia się czerwona, bardzo swędząca opuchlizna. Częste ukłucia przez pchły mogą powodować nadwrażliwość skóry oraz działać stresogennie.

Świerzb

Ta choroba wywoływana jest przez świerzbowiec drążący świński. Są to małe, owalne roztocze. Zarażenie następuje przez kontakt bezpośredni ze zwierzęciem chorym. Zarażone maciory są źródłem inwazji dla ssących kilkudniowych prosiąt. Istotną rolę w szerzeniu się choroby odgrywa również zarażony knur ze względu na kontakt z samicami. Przenoszenie pasożyta może nastąpić także za pośrednictwem przedmiotów mających kontakt ze zwierzętami chorymi oraz po wprowadzeniu do pomieszczeń, w których przebywały osobniki zarażone.

Rozwojowi inwazji sprzyjają złe warunki zoohigieniczne oraz niepełnowartościowe żywienie. W leczeniu najczęściej stosuje się preparaty zawierające w swym składzie iwermektynę, doramektynę i moksydektynę. Można także stosować opryskiwanie zwierząt oraz kąpiele prosiąt.

Nużyca

Występujące u świń inwazje pasożytnicze powodują straty ekonomiczne.

Wywołana jest przez nużeńca świńskiego. Inwazja pasożytów rozprzestrzenia się przez bezpośredni kontakt, ma zwykle charakter przewlekły i dotyczy ograniczonych partii skóry, a ponieważ nie powoduje świądu, przebiega subklinicznie. Pierwsze zmiany pojawiają się na ryju, w okolicy oczu, po bokach szyi, szczególnie poniżej uszu, skąd rozprzestrzeniać się mogą na skórę podbrzusza, przyśrodkową stronę ud i fałd pachwinowych.

Na dotkniętych inwazją miejscach skóry obserwuje się guzki wielkości od ziarna prosa do ziarna grochu, będące powiększonymi pod wpływem obecności licznych pasożytów gruczołami łojowymi. W przypadkach wtórnej infekcji guzków tworzą się krosty, a nawet ropnie. Przy dłużej trwającej inwazji obserwuje się również zgrubienie i stwardnienie skóry. W leczeniu nużycy świń zalecane są te same preparaty co w przypadku leczenia świerzbu.

Kleszcze same w sobie są bardzo dokuczliwymi pasożytami.

Kleszcz pospolity

Miejsca, w których najczęściej można znaleźć kleszcze, to głowa, szyja, dolna część klatki piersiowej. Kleszcze same w sobie są bardzo dokuczliwymi pasożytami. Jednak największe niebezpieczeństwo, jakie niosą za sobą to fakt, że przenoszą wiele chorób:

• kleszczowe zapalenie mózgu,
• boreliozę,
• tularemię,
• ehrlichiozę,
• babezjozę,
• dur powrotny.

Te same gatunki kleszczy mogą również przenosić pierwotniaki lub bakterie powodujące zachorowania zwierząt.

Pasożyty żyją kosztem gospodarza, wywołując przy tym m.in. obciążenie oraz osłabienie systemu immunologicznego.

Występujące u świń inwazje pasożytnicze powodują straty ekonomiczne wynikające z mniejszego spożycia paszy, gorszego jej przyswajania, obniżonej wydajności zwierząt, uszkodzenia tkanek oraz zmniejszenia przyrostów masy ciała. Zwalczanie inwazji pasożytów powinno być zabiegiem kompleksowym, obejmującym stosowanie zarówno środków farmakologicznych dla zwierząt, jak i stosowanie repelentów w chlewniach. W zależności od systemu utrzymania zwierząt ich zwalczanie jest zróżnicowane.

W dodatku profilaktyka i diagnostyka przeciwpasożytnicza jest prostsza do przeprowadzenia w budynkach inwentarskich, w których zwierzęta nie mają możliwości korzystania z wybiegów.

Należy również pamiętać, że pasożyty żyją kosztem gospodarza, wywołując przy tym m.in. obciążenie oraz osłabienie systemu immunologicznego, zatruwając żywiciela toksycznymi produktami własnej przemiany materii. Producent najczęściej nie zauważa problemów związanych z chorobami pasożytniczymi, a diagnostyka należy w naszym kraju jeszcze do rzadkości.