Pękanie owoców czereśni – obfite opady deszczu utrudniają sytuację. Jak minimalizować uszkodzenia?
Obfite opady deszczu powodujące pękanie owoców czereśni to poważny problem sadowników w sezonie 2020. Spękane czereśnie tracą wartość handlową, ponadto uszkodzenia potęgują problem gnicia owoców, dlatego ważne jest poznanie mechanizmów i czynników powodujących spękania. Sprawdź jak zapobiec pękaniu czereśni!
Co powoduje pękanie owoców czereśni? Owoce czereśni są dość wrażliwe na pękanie, co stanowi główny problem ograniczający opłacalność produkcji. Wśród czynników wpływających na pękanie owoców czereśni wyróżnia się charakterystykę owoców (podatność uprawianych odmian) oraz kształt owoców, który również ma znaczenie. Odmiany o większym wgłębieniu szypułki, gromadzą w tych miejscach wodę, która jest wchłaniana przez skórkę. Istotne jest również pobieranie wody przez korzenie, wilgotność oraz temperatura, która odgrywa bardzo dużą rolę w nasileniu pękania owoców. Najczęściej wraz ze wzrostem temperatury w zakresie 10 – 40℃, liniowo wzrasta nasilenie powstawania uszkodzeń. Jednak głównym, najbardziej dotkliwym czynnikiem są obfite opady deszczu.
Spis treści
Mechanizm powstawania spękań
Woda transportowana jest do owocu poprzez szypułkę oraz skórkę na drodze osmozy. Zależnie od odmiany, po około 3-4 tygodniach od kwitnienia, zahamowany jest przyrost skórki owoców na grubość. Skórka nie przyrasta, natomiast owoce intensywnie zwiększają swoją objętość, co sprawia, że skórka staje się coraz cieńsza i delikatniejsza. Podczas dojrzewania owoców, na powierzchni skórki powstają niewidoczne gołym okiem mikropęknięcia kutykuli, która stanowi tłuszczowo-woskową warstwę zabezpieczającą owoc. Mikrouszkodzenia kutykuli ułatwiają szybsze wnikanie wody do owoców zwiększając ich podatność na pękanie. Badania udowodniły, że większa ilość wody pobierana jest przez skórkę owoców niż przez szypułkę.
Pękanie owoców czereśni
Są trzy typy pękania owoców czereśni. Rodzaj pęknięcia w dużej mierze zależy od czynnika etiologicznego i kształtu owocu. Pierwszy typ spękań to okrągłe lub półokrągłe uszkodzenia otaczające szypułkę. Kolejny rodzaj, to podobne do pierwszych, drobne pęknięcia na wierzchołku owoców.
Boczne pękanie owoców czereśni
Ostatni typ, to bardzo częste i głębokie pęknięcia boczne. Są one następstwem obfitych opadów deszczu i pobierania dużej ilości wody przez korzenie, które „pompują” wodę do owoców rozrywając ich skórkę. Pęknięcia boczne są najbardziej szkodliwe „fizycznie” dla owoców oraz ekonomicznie, ponieważ nie zabliźniają się i łatwo zasiedlaną je patogeny.
Jak zapobiec pękaniu owoców?
Dobór odpowiednich odmian może ograniczyć uszkodzenia owoców. Odmiany o większych owocach mają większą tendencję do pękania, niż odmiany o średnich i małych owocach. Podobna zależność dotyczy odmian o owocach słodszych, ponieważ szybciej chłoną wodę z otoczenia. Znaczenie ma również stopień dojrzałości owoców, im bliżej dojrzałości zbiorczej tym wyższa wrażliwość owoców na pękanie. Odmiany mniej wrażliwe na pękanie, rekomendowane przez IO w Skierniewicach to między innymi ‘Karina’, ‘Merton’, ‘Pola’, ‘Sam’, ‘Sylvia’, ‘Vanda’.
Przeczytaj również o tegorocznych cenach owoców czereśni
Osłony przeciwdeszczowe
Najlepsze efekty, w zapobieganiu pękania owoców, można uzyskać stosując osłony przeciwdeszczowe. Stosowanie konstrukcji z osłonami jest coraz bardziej powszechne w naszym kraju. W latach z intensywnymi opadami można w ten sposób uratować od 20 – 60 % więcej owoców niż w sadach odkrytych. Niesie to jednak możliwość podwyższenia temperatury i wilgotności w sadzie dlatego należy zwrócić uwagę na zwiększone ryzyko wystąpienia chorób grzybowych. Przy podejmowaniu decyzji o instalacji osłon ważna jest lokalizacja plantacji. Ponieważ na terenach, gdzie regularnie występują silne wiatry istnieje prawdopodobieństwo zrywania osłon.
Opryskiwanie wapniem
Wapń jest ważnym składnikiem ścian komórkowych roślin, więc pozytywnie wpływa na strukturę tkanki, wytrzymałość i elastyczność skórki owoców. Ponadto korzystnie wpływa na przechowywanie i trwałość owoców. Wapń bezpośrednio zmniejsza ilość wody pobieranej przez skórkę owocu. Zabiegi należy wykonywać 0,5% chlorkiem wapnia (CaCl) trzykrotnie co 7 dni rozpoczynając 3 tygodnie przed planowanym zbiorem. Nie należy przekraczać zalecanego stężenia ze względu na ryzyko poparzenia liści. Czereśnie można chronić chlorkiem wapnia również tuż przed i w trakcie deszczu – daje to dobre rezultaty, ograniczając pękanie owoców czereśni. Oprysk należy przerwać wraz z ustaniem deszczu.
Pękanie owoców czereśni pod kontrolą
Dobre wyniki w ochronie przed pękaniem owoców czereśni przynoszą zabiegi antytranspirantami. Preparaty mające na celu ograniczenie transpiracji. Pokrywają roślinę warstwą substancji, która jednocześnie chroni skórkę owocu przed czynnikami zewnętrznymi.
Gnicie uszkodzonych owoców czereśni
Ponadto sprawdzonym sposobem na wzmacnianie i uelastycznianie skórki jest stosowanie preparatów zawierających lecytynę, co ogranicza pękanie owoców czereśni.
Osuszanie plantacji
Osuszanie drzew można przeprowadzić na kilka sposobów. Jednym z nich jest opryskiwanie adiutantami – środkami zwilżającymi po ustaniu opadów. Skraca to czas wysychania owoców z 2 godzin do nawet 20 minut. Opryskiwanie adiutantami przed deszczem może jednak zwiększyć ryzyko pękania. Innym sposobem jest przejazd przez sad z dmuchawą sadowniczą i strącenie kropel wody silnym strumieniem powietrza.
