Pomoc dla gospodarstw rolnych. Co planuje ministerstwo rolnictwa?

fot. Pixabay

Jaką wizję polskiego rolnictwa ma minister Jan Krzysztof Ardanowski? Pomoc dla gospodarstw rolnych – będzie przewidziana tylko dla tych małych czy również dużych? Komisja Europejska przedstawiła pakiet legislacyjny dotyczący reformy Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Aktualnie w resorcie rolnictwa trwają prace nad nowym okresem programowania na lata 2021 – 2027.

Ostatnio pisaliśmy o tym ile środków z PROW na lata 2014-2020 już wykorzystaliśmy. Do 16 sierpnia 2020 roku zakontraktowano ponad 42,4 mld zł, do rozdysponowania pozostało jeszcze około 16,8 mld zł. Zgodnie z zasadą N+3 na wydanie tych pieniędzy mamy czas do końca 2023 roku.

Z drugiej strony – w resorcie rolnictwa trwają obecnie prace nad nowym okresem programowania na lata 2021 – 2027. Przypomnijmy, że Komisja Europejska przedstawiła w czerwcu 2018 roku pakiet legislacyjny dotyczący reformy Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Co to wszystko będzie oznaczało dla rolników? Aby odpowiedzieć na to pytanie, postanowiliśmy dowiedzieć się, jakie plany ma ministerstwo rolnictwa. Pomoc dla gospodarstw rolnych będzie przeznaczona dla tych małych czy może również dla dużych?

Wizja polskiej wsi 

Jak poinformowało AgroFakt ministerstwo rolnictwa, resort zgodnie z obowiązującą Strategią zrównoważonego rozwoju wsi rolnictwa i rybactwa 2030 dąży do realizacji wizji polskiej wsi 2050, w której podstawą ustroju rolnego są gospodarstwa rodzinne rozwijające się w sposób zrównoważony i odpowiedzialny, wykorzystujące nowoczesne technologie.

– Zgodnie z wizją opisaną w ww. strategii dąży się do zapewnienia zwiększenia się wkładu małych i średnich gospodarstw rolnych, które stanowią znakomitą większość gospodarstw, w zapewnienie zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Jest bardzo istotne aby zwiększyć w Polsce liczbę silnych ekonomicznie gospodarstw rolnych, związanych z rynkiem i zapewniających dochód parytetowy – podaje ministerstwo rolnictwa.

Wsparcie pieniędzmi publicznymi kierowane ma być więc do gospodarstw, które mają potencjał do rozwoju, ale nie posiadają wystarczającej ilości własnego kapitału.

Pomoc dla gospodarstw rolnych

Resort rolnictwa zapewnia, że obecnie wdrażany Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 został ukierunkowany na pomoc gospodarstwom o różnej wielkości ekonomicznej.

– Pomoc inwestycyjna udzielana w ramach instrumentu wsparcia „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” jest skierowana do gospodarstw zaliczanych do grupy gospodarstw małych, średnich i dużych, wielkość ekonomiczna gospodarstw potencjalnych beneficjentów może wynosić bowiem od 13 tys. euro do 200 tys. euro, a w tzw. obszarze a, dotyczącym wsparcia rozwoju produkcji prosiąt, nawet do 250 tys. euro – informuje resort rolnictwa.

Wsparcie dla dużych czy dla małych?

Zgodnie z klasami wielkości ekonomicznej gospodarstw rolnych używanymi w typologii Unii Europejskiej za duże gospodarstwa uznaje się gospodarstwa o wielkości ekonomicznej od 100 tys. euro, za średnio-duże natomiast uznaje się gospodarstwa od 50 tys. do 100 tys. euro.

– Trzeba brać pod uwagę również tendencję w Unii Europejskiej, która mówi wprost, że bardzo dużym gospodarstwom nie należy pomagać. Może to jest wbrew oczekiwaniom dzierżawców czy właścicieli gospodarstw, które mają kilkaset hektarów czy kilka tysięcy hektarów. Ale właśnie polityka UE mówi, że to są przedsiębiorstwa, które mają sobie radzić same bez żadnej pomocy. Przykre to może być dla tych rolników, ale ja również podzielam to zdanie UE, że duże gospodarstwa są przedsiębiorstwami, które mają sobie radzić same. A wspierać należy mniejsze – i to nie są żadne gospodarstwa socjalne. Chodzi o to, żeby jak najwięcej małych gospodarstw, które mają po kilkanaście czy kilkadziesiąt hektarów mogło się utrzymać – mówi w rozmowie z AgroFakt minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski.

Pomoc dla gospodarstw rolnych. Przeczytaj więcej informacji!

Gospodarstwa elementem rozwoju lokalnego

Zdaniem ministra Ardanowskiego takie podejście jest ważne nie tylko ze względu na produkcję rolniczą. Jak podkreśla, żywność jest najważniejszym wytworem wsi. Jednak chodzi również o to, żeby te gospodarstwa stanowiły silny element rozwoju lokalnego.

– Dlatego, że ci ludzie będą na wsi żyli, będą zajmowali się swoimi gospodarstwami produkując i sprzedając na rynek lokalny.  Stąd też ułatwienia związane z rolniczym handlem detalicznym, bezpośrednią sprzedażą, możliwość uruchamiania małych ubojni w gospodarstwach. Wszystko po to, żeby ci mniejsi mieli również możliwość sprzedaży przede wszystkim na rynku lokalnym. Dzięki temu, że oni mają dochody, również i usługi w tych miejscowościach funkcjonują, rodzą się dzieci, jest rozwój, jest życie. W przeciwnym wypadku to jedyną alternatywą będzie przenoszenie się do dużych miast, co samo w sobie nastręcza ogromną ilość problemów. Miasta nie chcą się rozwijać i powiększać terytorialnie. Dlatego polityka  wobec rolnictwa musi być skorelowana z polityką rozwoju obszarów wiejskich i tworzenia zachęt, żeby ludzi chcieli na wsi pozostać – uważa minister Jan Krzysztof Ardanowski.

Zrównoważony rozwój

Pomoc dla gospodarstw rolnych – czego mogą spodziewać się w najbliższym czasie rolnicy?

fot. pixabay

Ministerstwo rolnictwa przekonuje, że stawiając na zrównoważony rozwój chce rozwinąć długoterminową konkurencyjność polskiego rolnictwa. W jaki sposób? Jak podaje resort konieczna będzie ekologizacja rolnictwa zgodnie z oczekiwaniami konsumentów, poprawa dobrostanu zwierząt, specjalizacja w produkcji jakościowej, dająca także wyższe dochody rolnikom oraz wzmocnienie pozycji rolników na rynku w łańcuchach żywnościowych.

Nową ścieżką rozwoju zarówno dużych jak i małych gospodarstw ma być postępująca cyfryzacja  i automatyzacja, a nawet robotyzacja rolnictwa. Warunkiem skoku rozwojowego ma być szybkie uzyskiwanie odpowiedniej wiedzy. Aktualnie w MRiRW trwają prace nad poprawą transferu wiedzy z sektora nauki do rolnika – przekazuje resort rolnictwa.

Głód ziemi

Ważnym elementem rozwoju gospodarstw wydaje się konieczność inwestowania w ziemię. Natomiast na „głód ziemi” skarżą się m.in. rolnicy z Wielkopolski – czy brak możliwości powiększenia gospodarstw nie utrudnia rolnikom rozwoju?

– Musimy na to patrzeć realnie. Na znacznym terenie Polski nie ma ziemi, która mogłaby być przeznaczana na powiększanie gospodarstw. Chyba, że rolnik rezygnuje z produkcji, wtedy sąsiedzi chętnie jego ziemię kupią. To są procesy naturalne, na które nie ma powodu żeby wpływać, je przyspieszać, wymuszać, czy też stosować jakieś administracyjne nakazy czy zakazy. Ziemia państwowa cieszy się u rolników dużym zainteresowaniem. Każdy jej kawałek rolnicy chcieliby za bardzo symboliczne pieniądze wydzierżawić czy kupić. Tej ziemi państwowej jest bardzo mało. Ona jest tylko w niektórych regionach Polski, trochę na Dolnym Śląsku, trochę w Lubuskiem czy w Zachodniopomorskiem. A największe zapotrzebowanie na ziemię, na powiększanie gospodarstw obserwujemy natomiast w Polsce wschodniej, południowo-wschodniej i południowej – ocenia minister Ardanowski.

Powiększanie nie gwarantuje sukcesu?

Według ministra rolnictwa mitem powtarzanym przez lata jest to, że szansą na przetrwanie w rolnictwie jest ciągłe powiększanie.

– Ludzie się zadłużają, kupują ziemię po nierealnych cenach, te pieniądze nigdy się nie zwrócą. Dość powiedzieć, że w regionie, w którym ja mieszkam czyli w woj. kujawsko-pomorskim są transakcje, podczas których rolnicy kupują ziemie po 100, 120 czy też 130 tys. za hektar. To są ceny absurdalnie wysokie, które nigdy z gospodarstwa się nie spłacą. Te gospodarstwa, które chcą się tak dynamicznie rozwijać w sensie powiększania swojej powierzchni najczęściej popadają później w kłopoty finansowe. Zdarza się, że nabierają kredytów, zadłużają się na maszyny -nie tędy droga. My oferujemy tym dużym gospodarstwom możliwość partycypowania w dużym rynku sprzedaży dla przetwórców, eksportu. W tym celu uruchamiamy dwa państwowe porty zbożowe w Gdyni i w Świnoujściu. Żywność czy też surowce rolnicze produkowane w tych dużych gospodarstwach służą najczęściej do dużego przetwórstwa i eksportu – zauważa szef resortu rolnictwa.

Pomoc dla gospodarstw rolnych

Zdaniem ministra rolnictwa mali rolnicy powinni postawić na specyficzną, często niszową działalnością i sprzedawać produkty bezpośrednio na rynku. To ma im pomóc w osiągnięciu dobrych dochodów. Nie chodzi o to, żeby sprzedawać do pośredników. Tylko żeby samemu sprzedawać do konsumentów końcowych poprzez sprzedaż bezpośrednią np. na festynach, w gospodarstwie – mówi minister.

– Ustawa, którą wprowadziłem o rolniczym handlu detalicznym pozwala sprzedawać do restauracji, jadłodajni, sklepu, gospodarstw agroturystycznych. Jest możliwość zamawiania i sprzedaży wysyłkowej. Coraz więcej w ten sposób żywności jest sprzedawanej. Przede wszystkim żywność ekologiczna. Uruchomiliśmy w całej Polsce specjalny internetowy portal polskiebazary.pl i jest to miejsce wymiany ofert. Rolnicy mówią co mają do sprzedania a konsumenci szukają tego co im potrzeba. Warto z tego korzystać, bo wyeliminowanie pośrednika i marży to korzyść zarówno dla rolnika i konsumenta. Więc szansa jest zarówno dla dużych jak i dla małych gospodarstw – uważa minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski.

Reforma WPR

Jaka pomoc dla gospodarstw rolnych jest planowana w kolejnych latach? Aktualnie w resorcie rolnictwa trwają prace nad nowym okresem programowania na lata 2021 – 2027. Przypomnijmy, że Komisja Europejska przedstawiła w czerwcu 2018 roku pakiet legislacyjny dotyczący reformy Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Warto zaznaczyć, że nie są to jeszcze przepisy ostateczne – negocjacje w sprawie reformy nadal trwają. Pakiet obejmuje trzy rozporządzenia bazowe określające podstawowe cele i zasady funkcjonowania WPR w latach 2021-2027.

Podstawę dla planowania wsparcia stanowi rozporządzenie w sprawie planów strategicznych WPR –  trzy ogólne cele to:

• wspieranie inteligentnego, odpornego i zróżnicowanego sektora rolnictwa przy zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego;
• zwiększenie troski o środowisko oraz intensyfikacja działań w dziedzinie klimatu. Po to, aby przyczynić się do realizacji unijnych celów związanych ze środowiskiem i klimatem;
• umacnianie struktury społeczno-ekonomicznej obszarów wiejskich.

Cele szczegółowe

Wyznaczono również 9 celów szczegółowych:

1. a)         wspieranie godziwych dochodów gospodarstw rolnych i odporności w całej Unii (w celu wzmocnienia bezpieczeństwa żywnościowego);
2. b)         zwiększenie zorientowania na rynek i konkurencyjności, w tym większe     ukierunkowanie na badania naukowe, technologię i cyfryzację;
3. c)         poprawa pozycji rolników w łańcuchu wartości;
4. d)        przyczynianie się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, a także do zrównoważonej produkcji energii;
5. e)         wspieranie zrównoważonego rozwoju i wydajnego gospodarowania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba i powietrze;
6. f)         przyczynianie się do ochrony różnorodności biologicznej, wzmacnianie usług ekosystemowych oraz ochrona siedlisk i krajobrazu;
7. g)         przyciąganie młodych rolników i ułatwianie rozwoju działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;
8. h)         promowanie zatrudnienia, wzrostu, włączenia społecznego i rozwoju lokalnego na obszarach wiejskich, w tym biogospodarki i zrównoważonego leśnictwa;
9. i)          poprawa reakcji rolnictwa UE na potrzeby społeczne dotyczące żywności i zdrowia. W tym bezpiecznej, bogatej w składniki odżywcze i zrównoważonej żywności, jak też dobrostanu zwierząt.

Natomiast celami przekrojowymi Wspólnej Polityki Rolnej dla okresu 2021-2027 są klimat, środowisko i cyfryzacja.

Plan Strategiczny

Zgodnie z proponowanymi przepisami państwa członkowskie w oparciu o analizy SWOT dla 9 celów szczegółowych identyfikują potrzeby i określają interwencje, które będą realizować. Mają to robić w oparciu o szeroki katalog możliwych interwencji zaproponowany w przepisach projektu rozporządzenia w sprawie planów strategicznych WPR. Ministerstwo rolnictwa rozpoczęło prace analityczne zmierzające do przygotowania planu strategicznego WPR na lata 2021-2027 w roku 2019.

– W styczniu 2020 roku opracowano diagnozę sektora rolno-spożywczego oraz obszarów wiejskich w Polsce oraz analizy SWOT dla 9 celów szczegółowych. Trwają prace nad przygotowaniem SWOT w zakresie Transferu wiedzy i cyfryzacji. Materiały te w lutym i marcu 2020 r. podlegały konsultacjom w ramach międzyresortowego Zespołu wspierającego przygotowanie Planu Strategicznego WPR, z udziałem partnerów społecznych i ekonomicznych. W kwietniu 2020 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało ww. materiały do KE. Aktualnie trwa proces przygotowania nowej wersji dokumentów w oparciu o uwagi Zespołu oraz służb KE. Od kwietnia 2020 r. prowadzone są prace w grupach tematycznych. Ich celem jest skonsultowanie wstępnie zidentyfikowanych potrzeb i propozycji interwencji – podaje resort rolnictwa.

Ważnym elementem nowej unijnej polityki jest strategia „Od pola do stołu”, która wyznacza ambitne cele środowiskowe i klimatyczne dla sektora rolno-spożywczego. Komisja Europejska zaprezentowała ją w maju 2020 roku.

Źródło: MRiRW/ AgroFakt

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!