Praca w rolnictwie: kto, gdzie i jakich kształci fachowców

W Polsce potrzebni są wykształceni specjaliści, którzy stawią czoła rozwijającym się w niesamowitym  tempie dziedzinom nauki związanym z rolnictwem. Praca w rolnictwie wymaga nowoczesnych kadr. Tylko one są w stanie zapewnić właściwą pozycję gospodarstw na rynkach agrarnych.

Obserwowany od wielu lat proces koncentracji ziemi a przez to powiększanie się obszarów gospodarstw wymusza zatrudnienie wielu fachowców coraz węższych specjalizacji.

Nie każdy rolnik musi być właścicielem gospodarstwa

Dominujące w kraju gospodarstwa rodzinne bez poprawy swojej produktywności i sprawności mogą zostać wyeliminowane z coraz bardziej wymagającego rynku rolniczego. Do rezygnacji z mało efektywnego gospodarowania zachęcają również niektóre programy unijne. Należy do nich, np. Poddziałanie 6.5 „Płatność na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi”. Do słabo radzących sobie rolników kierowane było Poddziałanie 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”.

Praktyki zagraniczne (fot. ZS w Brzostku)

Nie ma ziemi, ale ma wykształcenie

Wielu młodych mieszkańców wsi zdecydowało się podjąć naukę w szkołach kształcących kadry dla rolnictwa. Przyczyn tego wyboru było wiele. Jedni decydowali się na taki zawód z powodu bliskości szkoły a dla innych praca w rolnictwie od dzieciństwa jest codziennością i znają ją od podszewki. Niektórzy chcieli przejąć gospodarstwo po rodzicach.

Różne zawirowania losu spowodowały, że na wsi zostali specjaliści, których wiedza i umiejętności nie zostały racjonalnie wykorzystane. Wykonują oni często prace zupełnie niezwiązane z rolnictwem pomimo, że są to solidnie wykształceni fachowcy z dużą praktyką, w bardzo wielu przypadkach w nowoczesnych gospodarstwach zachodniej Europy.

Postępujący proces zmniejszania liczby gospodarstw małych jest jednocześnie szansą dla wykształconych rolników na podjęcie zatrudnienia w tworzących się „przedsiębiorstwach rolnych” cierpiących na deficyt wykształconej kadry. Wyłowienie takich fachowców jest rolą managera rolnictwa zarządzającego taką firmą. Również właściciele wielohektarowych gospodarstw zmuszeni są do korzystania z pracowników najemnych. Sami nie mogąc sprostać coraz bardziej wymagającemu rynkowi rolnemu.

Gdzie te fachowe kadry?

Szkół kształcących specjalistów w branży rolniczej w kraju nie brakuje. W zależności od zapotrzebowania, pracowników można poszukiwać począwszy od uczestników kwalifikacyjnych kursów zawodowych, a skończywszy na absolwentach studiów wyższych czy podyplomowych. Szkoły o kierunkach rolniczych kończy kilka tysięcy absolwentów rocznie, a przecież nie każdy obejmuje własne gospodarstwo rolne. Właśnie do tych fachowców trzeba kierować oferty zatrudnienia, bo to oni są gwarancją rzetelnego wykonania postawionych przed nimi zadań.

Kurs spawacza (fot. ZS w Brzostku)

Zawodowcy z dyplomem

Chętni do pracy w rolnictwie, to przede wszystkim absolwenci kursów, szkół branżowych, techników, szkół policealnych oraz studiów wyższych. Każda z tych placówek kształci fachowców różnych specjalności, którzy są w stanie podołać szybko zmieniającym się wymaganiom rynków rolnych. Atutem posiadaczy dyplomów kierunków rolniczych jest to, że bardzo często w trakcie nauki nabywają dodatkowych uprawnień przydatnych w zawodzie oraz odbywają praktyki zawodowe.

Zajęcia praktyczne w chlewni (fot. ZSCKR w Studzieńcu)

Zawód: rolnik praktyk po Kwalifikacyjnym Kursie Zawodowym

Zawodowców po takim kursie jest wielu. Bardzo często są to osoby, które oprócz konkretnej specjalności zdobytej na KKZ posiadają inne wykształcenie, również studia. W tej grupie można znaleźć specjalistów wszystkich zawodów z Wykazu tytułów kwalifikacyjnych w zawodach przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej, które podaje MRiRW. Zawody wymienione w rozporządzeniu można podzielić na grupy związane z uprawą roli, hodowlą, ogrodnictwem i zawodami technicznymi. Poszukujący fachowców do pracy powinni rozglądać się wśród absolwentów KKZ, które organizuje większość szkół rolniczych we wszystkich województwach. Zapobiegliwsi pracodawcy zapraszają „kursantów” na praktyki do swoich gospodarstw pozyskując w ten sposób poszukiwanych pracowników.

Zabiegi agrotechniczne na polu (fot. ZSCKR Mokrzeszów)

Uprawa

Praca w rolnictwie znajdzie się zawsze, ale żeby ją wykonywać trzeba mieć określone kwalifikacje. I tak można wybrać kurs, który owocuje uzyskaniem następujących tytułów kwalifikacyjnych:

• rolnik: a) wykwalifikowany rolnik, b) mistrz rolnik;
• rolnik upraw polowych: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• rolnik łąkarz: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• rolnik chmielarz a) wykwalifikowany, b) mistrz.

Hodowla

Podobnie wyglądają dyplomy potwierdzające stopnie kwalifikacji w hodowli:

• rolnik hodowca bydła: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• rolnik hodowca trzody chlewnej: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• rolnik hodowca owiec: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• rolnik hodowca koni: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• hodowca drobiu: a)wykwalifikowany, b) mistrz.
• pszczelarz: a) wykwalifikowany, b) mistrz.

Młodzież zgłębiała tajniki rozmnażania roślin (fot. ZSR Grudziądz)

Ogrodnictwo

• ogrodnik: a) wykwalifikowany, b) mistrz;
• sadownik: a) wykwalifikowany, b) mistrz
• ogrodnik szkółkarz: a) wykwalifikowany, b) mistrz
• ogrodnik warzywnik: a) wykwalifikowany, b) mistrz
• ogrodnik upraw kwiaciarskich: a) wykwalifikowany, b) mistrz
• ogrodnik pieczarkarz: a) wykwalifikowany, b) mistrz.

Mechanizacja

• traktorzysta;
• traktorzysta kombajnista;
• rolnik obsługi maszyn rolniczych; również mistrz
• mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych; również mistrz.

Praca w rolnictwie skierowana jest też do osób o średnim zawodowym wykształceniu rolniczym. Poniżej wykaz niektórych zawodów.

Tradycyjna praca w rolnictwie

Technik rolnik, organizuje i nadzoruje prace związane z hodowlą roślin oraz chowem, pielęgnowaniem i żywieniem zwierząt gospodarskich. Tych branżystów kształci większość szkół rolniczych w kraju ale i Technikum Rolnicze w Ludowie Polskim, woj. dolnośląskie.
Technik ogrodnik, kieruje pracami związanymi z uprawą, hodowlą i produkcją roślin ogrodniczych, zakładaniem i utrzymaniem terenów zieleni. Specjalistów w tym zawodzie kształci, np. Centrum Edukacji Ogrodniczej w Szczecinie, woj. zachodniopomorskie.

Przyszli hodowcy koni przy pracy (fot. ZSRCKP w Bolesławowie

Zawody związane z hodowlą zwierząt

Technik hodowca koni planuje i organizuje wszelkie prace w gospodarstwie hodowlanym oraz uczestniczy w badaniach naukowych dotyczących hodowli koni. Hodowców koni kształci. np. ZSCKR w Nakle Śląskim, woj. śląskie.
Technik pszczelarz planuje, organizuje, nadzoruje i prowadzi prace związane z hodowlą pszczół, produkcją wosku, miodu i innych produktów pszczelarskich. Ten zawód można zdobyć, np. w ZSCKR w Bogdańczowicach, woj. opolskie.
Technik rybactwa śródlądowego organizuje, nadzoruje i wykonuje prace związane z hodowlą i produkcją ryb słodkowodnych w jeziorach, stawach, zbiornikach zaporowych i rzekach. Fachowców w tym zawodzie kształci ZSCKR w Bobowicku, woj. lubuskie.
Technik weterynarii pomaga lekarzowi weterynarii w zapobieganiu i zwalczaniu chorób zwierząt, kontroli stanu zdrowotnego i higienicznego zwierząt, wykonuje zabiegi sanitarno-weterynaryjne oraz zabiegi unasieniania zwierząt. Zawód ten jest w ofercie, min. PZS w Krzyżowicach, woj. dolnośląskie.

Szkolenie mechaników (fot. CKZiU Ludów Polski)

Techniczna praca w rolnictwie

Technik mechanizacji rolnictwa i agrotroniki posiada kwalifikacje z zakresu eksploatacji pojazdów, maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w rolnictwie oraz uprawnienia do pracy kombajnem zbożowym i prawo jazdy kat. B i C. Jego praca w rolnictwie polega na obsłudze urządzeń i systemów elektronicznych, nawigacji satelitarnej stosowanej w pojazdach, maszynach i urządzeniach rolniczych. Takich fachowców kształci, min. Zespół Szkół w Brzostku, woj. podkarpackie.
Technik inżynierii środowiska i melioracji prowadzi prace z zakresu inżynierii sanitarnej, wodnej i melioracyjnej, jak również z zakresu ochrony i rekultywacji środowiska, urządzania terenów miejskich. Specjalistów tej branży można znaleźć wśród absolwentów ZSP CKU w Przygodzicach, woj. wielkopolskie.
Technik mechanik o specjalności maszyny i urządzenia rolnicze organizuje, kontroluje i wykonuje prace wymagające użycia maszyn i urządzeń w produkcji rolniczej, diagnozuje uszkodzenia, nadzoruje, wykonuje demontaż, naprawy i montaż maszyn oraz urządzeń rolniczych. Techników o tej specjalności kształci Zespół Szkól Agrotechnicznych i Ogólnokształcących w Swarożynie, woj. pomorskie.

Efekt pracy uczniów o specjalności technik architektury krajobrazu (fot. PZS w Krzyżowicach)

Inne

Technik agrobiznesu posiada umiejętności, które umożliwiają mu prowadzenie gospodarstwa agroturystycznego, organizowania giełdy rolno-ogrodniczej, gospodarstwa produkcyjnego. Może zarządzać przedsiębiorstwem związanym z produkcją i handlem, agendą zajmującą się dystrybucją funduszy unijnych, itp. a kształci ich min. ZSCKR w Mokrzeszowie na Dolnym Śląsku.
Technik turystyki wiejskiej jest przygotowany do planowania i organizowania pobytu turystom na obszarach wiejskich, organizacji i wykonywania prac w gospodarstwie rolnym. Tacy specjaliści są absolwentami, np. ZSRCKP w Bolesławowie w woj. pomorskim.
Technik architektury krajobrazu, wykształcony, np. w ZSCKR w Zduńskiej Dąbrowie w woj. łódzkim, przygotowuje, urządza i pielęgnuje tereny zieleni. Nadzoruje również pielęgnację parków, starodrzewu, produkuje rośliny ozdobne i materiał szkółkarski.

Zajęcia na jeziorze (fot. ZSRCKP w Bolesławowie)

Studia wyższe i podyplomowe

Rolnicze kierunki studiów I i II stopnia oraz jednolite studia magisterskie, „wypuszczają” na rynek pracy świetnych fachowców gotowych stawić czoła wszystkim wyzwaniom. Są to specjaliści takich kierunków, jak: rolnictwo, ogrodnictwo, weterynaria, technika rolnicza i leśna, zootechnika, architektura krajobrazu, rybactwo. Fachowców w tych specjalnościach można znaleźć wśród absolwentów uczelni w całym kraju. Kadry dla rolnictwa kształcą, np.  Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,  Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie i wiele innych. Uczelnie organizują studia podyplomowe dla absolwentów uczelni innych kierunków niż rolnicze. Wśród wielu specjalistów można pozyskać pracowników w takich kierunkach jak ekonomika rolnictwa, organizacja lub technologia produkcji rolniczej, rachunkowość rolna, marketing artykułów rolnych czy agrobiznes.

Uczniowie kształcący się w zawodzie – technik agrobiznesu ( fot. ZSCKR Golądków)

Gdzie szukać kadr dla rolnictwa?

Pewnym źródłem informacji o osobach poszukujących pracy i firmach chcących zatrudnić pracowników są Powiatowe Urzędy Pracy. Wiele z nich posiada, tzw. Banki Kadr, w których przedsiębiorcy zakładają swoje konta zamieszczając w nich informacje o poszukiwanych pracownikach. W Internecie działają wyspecjalizowane witryny kojarzące pracodawców z osobami poszukującymi pracy.

Coraz więcej anonsów związanych z poszukiwaniem pracowników ukazuje się również na popularnych stronach internetowych z ogłoszeniami. Pracodawcom, przy poszukiwaniu fachowców, może być również pomocny Ogólnopolski system monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych ELA. Można również wziąć pod uwagę sieć szkół rolniczych w kraju i szukać pracowników wśród ich absolwentów, którzy zazwyczaj zamieszkują w niezbyt dalekiej odległości od siedziby placówek. Szkoły rolnicze w poszczególnych województwach, kształcące kadry dla rolnictwa różnych specjalności, zostały zaprezentowane na stronach agrofakt.pl.

Gdzie są te szkoły?

Zapraszamy do zapoznania się z poniższymi artykułami. Prezentują one ofertę edukacyjną większości szkół rolniczych w kraju.