Preparaty mlekozastępcze dla cieląt

Niedawno pisaliśmy o odchowie cieląt. Zwracaliśmy uwagę na koncepcję programowania żywieniowego. Alternatywą dla klasycznego odchowu są preparaty mlekozastępcze dla cieląt i program przyspieszonego wzrostu.

Preparaty mlekozastępcze dla cieląt – ważna jest jakość

Dobre rezultaty daje stosowanie odpowiednich jakościowo preparatów mlekozastępczych. Co zatem stanowi o ich jakości? Naturalnie w pierwszej kolejności ich skład recepturowy, niestety związany z ceną. Uwagę należy tu zwrócić przede wszystkim na źródła białka. W tańszych produktach deklarowana i faktyczna jego ilość jest często podobna do tej

Preparaty mlekozastępcze dla cieląt

W tym czasie bardzo ważne jest równoczesne udostępnienie stałego dostępu do wody, ale podawanej w wiadrze bez smoczka lub w korytku ustawianym na podłożu.

występującej w droższych preparatach (ok. 22% białka ogólnego). Istotne jest jednak, za pomocą czego taki poziom zostaje osiągnięty: czy pochodzi z tanich źródeł roślinnych (np. białko soi) czy z pochodnych białek zwierzęcych (np. suszona serwatka, kazeina). Oczywista sprawa to skład aminokwasowy i wartość biologiczna białka zwierzęcego, znacznie lepszego w zakresie pokrywania potrzeb cielęcia na aminokwasy egzogenne.

Pozytywny wpływ preparatów mlekozastępczych dla cieląt

Pamiętać też należy, że preparaty mlekozastępcze wędrują przez rynienkę przełykową bezpośrednio do trawieńca, a potem jelit cienkich. Są źródłem tych cennych związków odżywczych, analogicznie jak u zwierząt monogastrycznych. Drugą rzeczą jest fakt, że białka mleka obecne w preparatach są także nośnikami różnych substancji bioaktywnych (np. laktoferyny, laktoperoksydazy, swoistych peptydów). Mają niedoceniany dotąd, a zbawienny, wpływ na rozwój jelit.  Powodują zwiększenie powierzchni sekrecyjnej i chłonnej oraz umięśnienia odpowiedzialnego za perystaltykę. Innymi związkami bioaktywnymi, o które mogą być wzbogacone preparaty mlekozastępcze z korzyścią dla zdrowia cielęcia, są: pre-, pro- i synbiotyki, maślan sodu czy immunoglobuliny.

Kolejną istotną sprawą jest poziom tłuszczu. Za optimum uznaje się obecnie ok. 18%, przy czym koncepcja ich natłuszczania (zwiększania koncentracji energii), ze względu na kłopoty z trawieniem u młodych cieląt i występowanie biegunek, jest błędna. Warto zauważyć, że dawniej poglądy dotyczące zawartości białka i tłuszczu w preparatach mlekozastępczych były nieco inne – za idealny uznawano udział obu składników po 20%.

Jak przygotować preparat mlekozastępczy dla cieląt?

Kolejną istotną sprawą jest poziom tłuszczu. Za optimum uznaje się obecnie ok. 18%, przy czym koncepcja ich natłuszczania (zwiększania koncentracji energii), ze względu na kłopoty z trawieniem u młodych cieląt i występowanie biegunek, jest błędna.

O jakości preparatu decyduje także sposób jego przygotowania. Powinien być zawsze podawany w temperaturze 40–42°C, dobrze wymieszany z wodą. Ta ostatnia cecha wydaje się być łatwa do spełnienia. Jednak tkwią tu różnego rodzaju zagrożenia. Po pierwsze sam sposób wymieszania: zasada jest prosta. Zawsze wsypuje się sypki proszek do wody w czasie mieszania, nie odwrotnie, gdyż sprzyja to tworzeniu się zbrylonych, nierozpuszczonych grud. Po drugie, często między procesem mieszania a momentem zadania pójła mija sporo czasu, w którym niejednokrotnie przebywa ono w różnych temperaturach (ulega ochłodzeniu, potem jest powtórnie podgrzewane). Sprzyja to wtórnemu rozwarstwianiu się i tworzeniu zmiennych pod względem składu frakcji. Firmy produkujące dobrej jakości preparaty mlekozastępcze wiele wysiłku wkładają w takie spreparowanie i dobranie jego składników, aby ograniczyć ten negatywny proces.

Preparaty mlekozastępcze

Czy stosujesz preparaty mlekozastępcze?

   
Pokaż wyniki

Częste podejście hodowców w procesie produkcji preparatu

Z praktyki wiadomo, że mało hodowców bierze pod uwagę stabilność uzyskanej mieszaniny pójła. Efektem tego jest podawanie cielęciu niejednorodnej, a więc niezbilansowanej pod względem odżywczym zawiesiny. Bardzo istotne jest także restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny dotyczących sprzętu, z którym pójło ma kontakt – mieszalników, rurociągów, wiader etc. Ciepły płynny preparat mlekozastępczy dla cieląt stanowi bowiem idealną pożywkę dla rozwoju mikroorganizmów, kiedy ich ilość startowa, pochodząca z brudnego sprzętu, jest duża. Naturalnie podawanie preparatu powinno odbywać się z wiader ze smoczkami, zawieszonych co najmniej 30 cm nad podłożem (w takiej pozycji przy ssaniu rynienka przełykowa ulega zamknięciu).

Z praktyki wiadomo, że mało hodowców bierze pod uwagę stabilność uzyskanej mieszaniny pójła.

Co poza preparatem mlekozastępczym?

Przez cały okres odpajania (od 4 dnia życia) cielę powinno mieć wolny, stały dostęp do treściwych pasz stałych. Zalecenia sugerują stosowanie w tym okresie całych ziaren kukurydzy lub gniecionych innych zbóż. Powinny stanowić źródła skrobi fermentującej w rozwijającym się żwaczu do kwasu propionowego i masłowego, stymulujących rozwój brodawek żwaczowych. Bardzo dobre efekty dają też specjalnie spreparowane mieszanki typu starter w formie ekstrudowanych płatków (musli) z dodatkiem komponentów poprawiających smakowitość (np. melasy). Pobierane w dużej ilości takie startery dostarczają odpowiednio zbilansowane składniki pokarmowych. Ale też drażnią ściany żwacza, przyśpieszając rozwój mięśniówki jego ścian.

W tym czasie bardzo ważne jest równoczesne udostępnienie stałego dostępu do wody, ale podawanej w wiadrze bez smoczka lub w korytku ustawianym na podłożu. Tu odwrotnie, jak to jest w przypadku preparatu mlekozastępczego, chodzi o to, aby woda dostała się do żwacza, gdyż procesy trawienne i fermentacyjne mogą w nim zachodzić jedynie w środowisku płynnym – przy piciu wody w ten sposób rynienka przełykowa jest otwarta i woda trafia w miejsce docelowe.

Utrzymywanie cieląt

Z odpowiednio dobranym programem żywieniowym cieląt współgrać powinno ich utrzymanie. Najnowsze trendy w tym zakresie sugerują 2-tygodniowy odchów cieląt w indywidualnych wolnostojących na powietrzu lub ewentualnie pod wiatą budkach z wybiegami ścielonymi słomą, z zawieszonymi wiadrami ze smoczkami, karmnikami ze starterem i z wiadrami z wodą (patrz rys. 2).

Budka przeznaczona jest dla cieląt

Budka do indywidualnego odchowu cieląt w czasie pierwszych 2 tygodni życia.

Indywidualne utrzymanie pozwala na precyzyjną kontrolę stanu zwierząt. Zapobiega też, częstym w pierwszym okresie życia przy utrzymaniu grupowym, obsysaniu innych osobników. Konstrukcja i materiały stosowane w tego rodzaju urządzeniach powodują, że cielęta bez żadnych dodatkowych zabiegów znoszą zarówno okresy mrozów, jak i upałów. Po 2 tygodniach cielęta są łączone w równowiekowe grupy po kilka sztuk utrzymywanych w kojcach grupowych. To pozwala im na wykształcenie zachowań socjalnych, niezbędnych w późniejszym funkcjonowaniu krów w stadzie.

Program przyspieszonego wzrostu

Według najnowszych opinii naukowych optymalnym systemem odchowu cieląt z przeznaczeniem na późniejsze zdrowe, płodne i wysokowydajne krowy, jest system tzw. programu przyspieszonego wzrostu (patrz tab. 1). Bazuje na zwiększeniu spożycia preparatu mlekozastępczego głównie w pierwszych 30 dniach (7–8 l mieszanki zawierającej w 1 l ok. 150 g preparatu). Trzeba podkreślić, że program ten stoi w opozycji do preferowanego jeszcze niedawno odchowu ograniczonego. Opiera się na oszczędnym żywieniu w pierwszych 2 miesiącach życia i założeniu możliwości późniejszego kompensacyjnego nadrobienia wzrostu i rozwoju organizmu.

Założenie to, wraz z odkryciem, wspomnianego na wstępie, tzw. modelowania metabolicznego, które jest możliwe tylko w początkowym okresie życia, okazało się błędne. Kompensacja ma miejsce, ale dotyczy w głównej mierze masy ciała, która wzrasta przede wszystkim na drodze otłuszczenia. Nie ma jednak możliwości nabrania w późniejszym wieku odpowiednich zdolności metabolicznych przez tkanki tak ważnych organów jak serce, płuca, jelita, czy wymię. Po pierwszych 8–10 tygodniach życia drugiej szansy na to organizm już nie otrzymuje. Prowadzony prawidłowo program przyspieszonego wzrostu pozwala uzyskać parametry podane w tab. 2.

Porównanie programów żywieniowych dla cieląt

Preparaty mlekozastępcze dla cieląt można stosować m.in. w programie żywienia ograniczonego i programie przyspieszonego wzrostu.

Program przyspieszonego wzrostu

Badacze amerykańscy (Pollard i Drakley, 2002; Drakley i wsp., 2007) sugerują, że program żywienia przyspieszonego może być jeszcze bardziej zintensyfikowany: trwać 42 dni, przy stałym dostępie do startera i skarmianiu preparatu mlekozastępczego w ilości w 1 tygodniu życia równej 2% masy ciała, a od 2 do 5 tygodnia wynoszącej 2,5% masy ciała. Gwarantuje to uzyskanie w pierwszym okresie dziennego przyrostu na poziomie 800 g, a w drugim – 1200 g. Bez względu na zastosowaną intensywność odchowu, siano pojawia się w diecie cieląt dopiero po zakończeniu odpajania preparatu mlekozastępczego.

Materiał pochodzi z czasopisma „Trouw i My”

Czy artykuł był przydatny?

Kliknij na gwiazdkę, by zagłosować

Ocena 5 / 5. Liczba głosów 1

Na razie brak głosów. Możesz być pierwszy!

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *