Produkcja rozsady kapusty – jak to robić dobrze?

fot. Canva

Kapusta, którą uprawiamy w Polsce pochodzi głównie z rozsady, ale także z siewu bezpośredniego. Podpowiadamy, jak postępować, jeśli chcemy, aby produkcja rozsady kapusty przebiegała prawidłowo.

Warzywa kapustne z gospodarczego punktu widzenia stanowią jedną z najważniejszych grup roślin warzywnych w Polsce. Obejmują ok. 40% powierzchni zajętej pod uprawę warzyw i ponad 50% masy produkowanych warzyw. Kapusta głowiasta biała (Brassica oleracea L. var. Capitata f. alba) jest rośliną dwuletnią.

Specyfika kapusty głowiastej

Kapusta, którą uprawiamy w Polsce pochodzi głównie z rozsady

W pierwszym roku uprawy kapusta tworzy główkę, stanowiącą część użytkową. Jest ona skróconym pędem z dużymi liśćmi. W drugim roku wegetacji roślina wydaje pędy nasienne. Nasiona w polu kiełkują, zależnie od temperatury, po 4–10 dniach. Najniższa temperatura kiełkowania wynosi 6ºC, a optymalna 16–20ºC. Uprawiana jest głównie z rozsady, ale także z siewu bezpośredniego do gruntu, w szczególności odmiany późne.

Dobór odmian do uprawy

Odmiany kapusty głowiastej różnią się długością okresu wegetacji, dlatego również produkcja rozsady powinna to uwzględniać. Kapustę zatem dzielimy na odmiany:

• wczesne (55–70 dni) — przeznaczone głównie do uprawy przyśpieszonej pod osłonami lub wczesnej uprawy w polu, wykazujące dużą tolerancję na spadek temperatur i odporność na wybijanie w pędy kwiatostanowe, tworzą nieduże i luźne główki nadające się tylko do bezpośredniej konsumpcji;
• średnio wczesne (80–110 dni) — wiążą głowy większe, bez skłonności do pękania, z przeznaczeniem na świeży rynek oraz dla przetwórstwa, np. jako komponent surówek oraz do krótkotrwałego kiszenia;
• średnio późne (115–130 dni) — nie nadają się do przechowywania, przeznaczone są na świeży rynek i do przetwórstwa, głównie kiszenia;
• późne (135–165 dni) — tworzą twarde, zbite i dobrze przechowujące się głowy, nadające się do kiszenia bezpośrednio po zbiorze, a także po przechowaniu.

Produkcja rozsady kapusty – terminy i metody

Duże zróżnicowanie odmian kapusty białej pod względem wczesności umożliwia uprawę przyspieszoną po pierwsze w tunelach, po drugie pod osłonami z folii perforowanej i włóknin. A także w późniejszych terminach w otwartym gruncie. W zależności od odmiany i terminu uprawy, kapustę można sadzić od marca do końca czerwca. Najwcześniej sadzi się rozsadę do tuneli foliowych, do gruntu — w początku kwietnia. W celu przyspieszenia zbioru o ok. 2 tygodnie, rozsadę po posadzeniu należy okryć w/w folią lub włókniną. Od odmiany, terminu uprawy i przeznaczenia, zależy rozstaw, w jakim sadzi się kapustę, przy czym odmiany wczesne sadzi się gęściej niż odmiany późne.

Terminy uprawy kapusty głowiastej w polu

Produkcja rozsady – rozsadnik czy wielodoniczki?

Rozsadę w wielodoniczkach/multiplatach do najwcześniejszych terminów sadzenia, produkuje się w ogrzewanych szklarniach lub tunelach foliowych. Zaś do późniejszych terminów przygotowuje się rozsadę „rwaną” w gruncie — w tunelu nieogrzewanym lub na rozsadniku w polu.

Produkcja rozsady w wielodoniczkach

Ostatnia metoda, obecnie jest mniej popularna, na rzecz upraw w wielodoniczkach. Przed wysadzeniem na miejsce stałe rozsadę należy zahartować, czyli przez okres 7–10 dni stopniowo obniżać temperaturę i ograniczać podlewanie. Należy pamiętać, że młode rośliny przy niskich temperaturach są wrażliwe na jarowizację, czego wynikiem jest przedwczesne wytworzenie pędów kwiatostanowych. Przed sadzeniem rozsada powinna być podlana. Prawidłowo wyprodukowana rozsada powinna być krępa, zielona, nie zdrewniała, mieć 4–6 liści, 10–18 cm wysokości i średnicę u podstawy łodygi 3–5 mm. Produkcja rozsady kapusty wczesnej trwa około 8 tygodni, a późnej już tylko około 4 tygodni.

Produkcja na rozsadniku

Pod rozsadnik powinna być corocznie przeznaczona inna część pola. Gleba w polu/tunelu powinna być starannie przygotowana i nawieziona, a w tunelu — dodatkowo odkażona termicznie lub chemicznie. Taka produkcja rozsady kapusty jest najtańsza, ale kłopotliwa.  Bowiem problemem jest brak możliwości zapewnienia optymalnych warunków kiełkowania, wschodów i rozwoju roślin (przecież nie mamy władzy nad warunkami pogodowymi) oraz niebezpieczeństwo uszkodzenia rozsady przez szkodniki (śmietka kapuściana, pchełki). Konieczne jest systematyczne nawadnianie, szczególnie w okresie suszy oraz odchwaszczanie. Dla zapewnienia rozsady na powierzchnię 1 ha trzeba założyć rozsadnik na powierzchni 100–150 m² i wysiać 150–200 g nasion.

Produkcja w wielodoniczkach (multiplatach)

Podłoże do napełniania palet powinno być lekkie, o dobrej strukturze, dobrze chłonąć wodę, wolne od patogenów, zawierać składniki pokarmowe. Jego pH powinno mieścić się w granicach 6,5–7,0. Takie wymogi spełniają gotowe specjalistyczne substraty do produkcji rozsady.

Produkcja rozsady kapusty w multiplatach — etapy:

• napełnienie multiplatów substratem;
• wysiew zaprawionych nasion, pojedynczo do każdej komory w tacy, przysypanie, podlanie;
• ustawienie tac na podkładkach izolujących je od podłoża. Zapewnia to swobodny przepływ powietrza pod tacą. To z kolei zapobiega wyrastaniu korzeni na zewnątrz oraz eliminuje choroby odglebowe. Tace można ustawiać także na stołach przykrytych tzw. matami podsiąkowymi. Te bowiem m.in. utrzymują równomiernie wilgoć, docieplają system korzeniowy i utrzymują zdrowotność młodych roślin.

Młode rośliny, po uformowaniu pierwszego liścia powinno się 2–3 razy dokarmiać dostępnymi nawozami wieloskładnikowymi wg. zaleceń producenta. Można stosować także samą saletrę wapniową w stężeniu 0,5–0,7%.