Programy pomocowe kulą u nogi polskich rolników?

fot. Tomasz Kuźdub / agroFakt.pl

Drastyczny wzrost cen nawozów i pasz oraz spadek opłacalności produkcji zmusza rolników do ograniczenia produkcji. To oczywiście niepokojące zjawisko, ale programy pomocowe, z których korzystają ich beneficjenci mogą w szczególnych okolicznościach doprowadzić do upadku gospodarstwa. Podpisanie umowy z ARiMR zobowiązuje bowiem do jej realizacji lub zwrotu otrzymanej pomocy.

Wielu rolników znalazło się obecnie w trudnej sytuacji. Gospodarze borykają się ze wzrostem środków do produkcji rolnej. Podrożały w szczególności nawozy oraz pasze. Spadek opłacalności produkcji to bardzo zła informacja, umów bowiem dotrzymywać trzeba. Czy wypełnienie obowiązków wynikających z programów pomocowych to obecnie problem dla gospodarzy?

O ten aspekt postanowili zapytać MRiRW posłowie Koalicji Obywatelskiej. Zwrócili się do MRiRW z interpelacją w sprawie realizowania przez rolników programów pomocowych. Dotyczy to PROW 2014-2020 i innych działań w ramach umów zawartych z ARiMR.  Dorota Niedziela i Kazimierz Plocke zapytali MRiRW m.in. o to ilu z rolników/przedsiębiorców rolnych ma problemy z wypełnianiem warunków umów zawartych z ARiMR? Na jaką kwotę opiewają te problematyczne umowy? Czy w ostatnim okresie problemy z realizacją ww. umów narastają i jakich sektorów dotyczą w szczególności?

PROW – programy pomocowe w liczbach

Na zadane przez posłów pytania odpowiedział Ryszard Bartosik, Sekretarz Stanu w MRiRW. Wiceminister podkreśla, że uzyskanie pomocy na określony cel wiąże się z określonymi zobowiązaniami. Otóż w ramach realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 ARiMR podpisała:

• 2 852 umowy na Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000;
• 4 018 umów na Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych;
• 39 965 umów na działanie Modernizacja gospodarstw rolnych, w tym obszary: A – 231 umów, B – 1 884 umowy, C – 509 umów, D – 37 026 umów, E – 315 umów;
• 5 062 umowy w poddziałaniu 5.1 Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze.

Programy pomocowe UE – rozwiązane

Jak informuje Ryszard Bartosik w ramach poddziałania 4.1 Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych rozwiązano po płatności 70 umów na kwotę ok. 7 mln zł (na ponad 46 tys. podpisanych umów). Natomiast po realizacji płatności w poddziałaniu 5.1 rozwiązano 2 umowy na kwotę ok. 48 tys. zł (na ponad 5 tys. umów).

Z informacji podanych przez Ryszarda Bartosika wynika, że problemy z wywiązywaniem się z zawartych umów ma na razie stosunkowo niewielu rolników. Na razie, bo jak wiemy programy są wieloletnie a sytuacja ekonomiczna rolników zmienia się w zastraszająco szybkim tempie. Według zapewnień urzędnika MRiRW monitoruje na bieżąco sprawy umów i problemy z nimi związane.

Czy można uniknąć sankcji?

Ponadto Ryszard Bartosik stwierdza m.in. że: beneficjent, któremu wypłacono wsparcie ze środków publicznych jest zobowiązany korzystać z inwestycji zgodnie z przeznaczeniem. Powinien prowadzić produkcję, której służyła realizacja operacji w okresie 5 lat od wypłacenia mu płatności końcowej. Programy pomocowe to zobowiązanie na kilka lat.

Jeżeli beneficjent nie będzie spełniał tych zobowiązań, kwoty nienależnie wypłacone w odniesieniu do takiej operacji są odzyskiwane przez państwo członkowskie. Wysokość kwot jest proporcjonalna do okresu, w którym nie spełniono wymogów. Bez wątpienia trzeba pamiętać, że obowiązujące regulacje już przewidują odstępstwa od tych zasad. Mowa tu o „sile wyższej” i „nadzwyczajnych okolicznościach.”

Siła wyższa

Wymienione niżej przypadki dotyczą sytuacji, w której można ubiegać się o odstąpienie od zawartej umowy. Należą tu:

• śmierć beneficjenta;
• długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu;
• poważna klęska żywiołowa powodująca duże szkody w gospodarstwie rolnym;
• zniszczenie w wyniku wypadku budynków inwentarskich w gospodarstwie rolnym;
• choroba epizootyczna lub choroba roślin dotykająca, odpowiednio, cały inwentarz żywy. Dotyczy to też uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw;
• wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w momencie zawierania umowy o przyznaniu pomocy.

Przypadki siły wyższej zgłasza się właściwemu organowi wraz z odpowiednimi dowodami wymaganymi przez właściwy organ. Powinno się to zrobić w ciągu 15 dni roboczych. Czas zgłoszenia liczy się od dnia, w którym beneficjent lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać tej czynności. Programy pomocowe nie zawsze dadzą się zrealizować.

Programy pomocowe – podsumowanie

W świetle przytoczonych danych przez Ryszarda Bartosika – Sekretarza Stanu w MRiRW, można odnieść wrażenie, że interpelacje posłów są przedwczesne. Jednak nadal nie wiadomo co dalej z kryzysem na rynku nawozów. Pamiętając jednak o dynamicznie zmieniającej się sytuacji ekonomicznej gospodarstw warto wiedzieć, jak postąpić, aby nie doprowadzić gospodarstwa do bankructwa. W przypadku okoliczności niepozwalających osiągnąć założonych celów w zawartej umowie, trzeba po prostu kontaktować się z ARiMR.

Czytaj również: Program modernizacja gospodarstw rolnych – ile wniosków złożyli rolnicy?

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!