Przygotowanie otoczenia sadu

Zarówno przed założeniem, jak i w trakcie prowadzenia sadu jabłoniowego warto zwrócić uwagę na jego bezpośrednie otoczenie. Jest ono ważne chociażby z punktu widzenia zachowania równowagi i różnorodności biologicznej w sadzie. Właściwe przygotowanie otoczenia sadu jest czynnością konieczną, którą powinien wykonać każdy sadownik.
Spis treści
Przygotowanie otoczenia sadu – rośliny osłonowe
Przygotowanie otoczenia sadów wiąże się z wykorzystaniem roślin osłonowych.
Dobrze jest, jeśli teren przeznaczony pod przyszły sad jabłoniowy jest lekko wzniesiony w stosunku do najbliższego otoczenia. Przed założeniem sadu warto zapoznać się z wieloletnimi danymi meteorologicznymi dotyczącymi prędkości i kierunków, z których w danym rejonie najczęściej wieje wiatr. Przygotowanie otoczenia sadów wiąże się z wykorzystaniem roślin osłonowych. Sadu nie należy szczelnie osłaniać z każdej strony gęstym szpalerem drzew, krzewów lub innymi osłonami. W rejonach, które narażone są na bardzo silne wiatry, osłony można posadzić z jednej lub maksymalnie z dwóch stron, z których wiatr wieje najczęściej. Sadzi się je na terenach narażonych na silniejsze wiatry, najczęściej od strony zachodniej oraz północno zachodniej.
Gdzie sadzić rośliny osłonowe?
Osłony sadzi się wzdłuż granicy sadu w postaci jednego lub dwóch rzędów drzew. Najlepiej wykorzystać szybko rosnące olchy, gęsto sadzone w odstępach, co 1-2 m. Tworzą one zwarty szpaler drzew i stanowią ochronę przed wiatrem. Sadzić można również lipy, które są cennymi drzewami miododajnymi. Warto uprawiać drzewa i krzewy, będące źródłem pokarmu dla ptactwa – czeremchę amerykańską, dzikie czereśnie czy też morwy. Należy unikać sadzenia głogów, świdośliw oraz jarzębin jako roślin osłonowych, ponieważ mogą być one gospodarzami dla sprawcy zarazy ogniowej – bakterii Erwinia amylovora.
Otoczenie sadu skuteczną metodą zapewnienia różnorodności i równowagi biologicznej

Obecność zadrzewień i zakrzewień wokół sadu lub między poszczególnymi kwaterami stanowi miejsce, w którym bytują liczne gatunki ptaków.
Przed założeniem sadu warto pozostawić znajdujące się w jego bezpośrednim otoczeniu zarośla. Dobrze jest bowiem, jeśli sad jabłoniowy umiejscowiony jest w otoczeniu, które sprzyja różnorodności biologicznej. Łatwiej w ten sposób utrzymać równowagę pomiędzy organizmami szkodliwymi i pożytecznymi dla znajdujących się w sadzie drzew. Obecność zadrzewień i zakrzewień wokół sadu lub między poszczególnymi kwaterami stanowi miejsce, w którym bytują liczne gatunki ptaków oraz pożytecznych owadów, będących sprzymierzeńcami w walce z niektórymi szkodnikami, pojawiającymi się w niemal każdym sadzie. Cennym, jednak dość rzadko uprawianym gatunkiem, który przeznacza się na żywopłot jest śliwa tarnina. Zapewnia ona schronienie oraz dostarcza pokarmu ok. 20 gatunkom ptaków. Również cis dostarczać może pokarmu 24 gatunkom ptaków. Czeremcha jest wartościowym pokarmem dla dzwońców. Ligustr ceniony jest przez drozdy, gile oraz rudziki. Innymi „pożądanymi” gatunkami są: bez czarny, dzika róża, dereń, rokitnik, trzmielina i aronia.
Przygotowanie otoczenia sadu – roślinność i zwierzęta

W pobliżu sadu pozostawia się sterty kamieni lub głazy, które mogą stanowić miejsce bytowania łasic.
Podczas przygotowania otoczenia sadu trzeba stworzyć schronienia dla zwierząt drapieżnych, m.in. łasic, kun, tchórzy. Ograniczają one populację nornic, myszy polnych oraz karczowników. W tym celu pozostawia się w pobliżu sadu np. sterty kamieni lub głazy, które mogą stanowić miejsce bytowania np. łasic. Warto postarać się, aby w bezpośrednim otoczeniu sadu występowała jak największa ilość gatunków roślin sprzyjająca bytowaniu organizmów pożytecznych. Na terenie przylegającym do sadu, jeśli to możliwe, nie należy niszczyć chwastów, pozostawić istniejące zadrzewienia, krzewy oraz żywopłoty. Jeśli ich tam nie ma to warto je wówczas posadzić, gdyż tylko środowisko zróżnicowane biologicznie sprzyja rozwojowi i stabilności ekologicznej. Na obrzeżach sadu lub poza ogrodzeniem powinny znaleźć się takie rośliny jak wrotycz, krwawnik, kalina, trzmielina, bez czarny, głóg, dereń, dzika róża.
W sadzie jabłoniowym warto znaleźć również miejsce na budki lęgowe dla ptaków oraz umieszczać w nim tyczki z poprzeczkami, które mają służyć ptakom drapieżnym.
Odpowiednio przygotowane otoczenie sadów jabłoniowych jest ważnym elementem, niezbędnym w dalszym prowadzeniu produkcji w sadach towarowych. Odpowiednie otoczenie sadu pozwoli uchronić drzewa przed negatywnymi skutkami powodowanymi przez czynniki zewnętrzne, m.in. wiatr. Ponadto zapewni pożądaną w sadach różnorodność biologiczną. Jest również miejscem bytowania pożytecznych owadów, ssaków drapieżnych oraz ptaków.
