Rozrodczość samicy świni a wprowadzenie do stada – warunki

fot. Fotolia

W obecnej sytuacji ekonomicznej hodowcy stawiają duży nacisk na ilość urodzonych oraz odchowanych prosiąt. Cechy rozpłodowe loch, obok cech tucznych i rzeźnych, mają podstawowe znaczenie w hodowli/produkcji trzody. Dobra rozrodczość samicy wpływa na liczbę zwierząt przeznaczonych do tuczu, co przekłada się końcowe wyniki i zysk. 

Moment, w którym wprowadzimy loszki do stada podstawowego istotnie wpływa na dalszą rozrodczość samicy. U świń rozróżniamy dojrzałość płciową i dojrzałość rozpłodową. 

Dojrzałość płciowa a rozrodczość samicy i knura

Dojrzałość płciowa następuje w momencie, gdy loszka zaczyna produkować zdolne do zapłodnienia  komórki jajowe a knurek plemniki. U loszek jest to w wieku 5-6 miesięcy, natomiast knurki dojrzewają płciowo w wieku 4-5 miesięcy. Uwarunkowane jest to odpowiednim dobrostanem. Zwierzęta żywione niedoborowo i trzymane w nieodpowiednich warunkach dojrzałość płciową osiągają później. Uzyskanie dojrzałość płciowej nie oznacza jednak, iż zwierzę nadaje się do rozrodu.

Dojrzałość rozpłodowa trzody chlewnej

Loszki dojrzałość rozpłodową osiągają, mając odpowiedni wiek i masę ciała. Wiek w jakim pierwszy raz powinniśmy pokryć lochę wynosi 7-8 miesięcy.

W przypadku loszek mają one zazwyczaj zbyt niską masę ciała co przekłada się na liczbę urodzonych prosiąt (mało liczne potomstwo). Dlatego w hodowli/produkcji rozróżniamy również dojrzałość rozpłodową. Jest ona odpowiednim momentem, w którym rozpoczęcie użytkowania rozpłodowego nie przyniesie negatywnych skutków w organizmie zwierzęcia i nie wpłynie na wyniki produkcyjne.

Cechy rozpłodowe loch

Loszki dojrzałość rozpłodową osiągają, mając odpowiedni wiek i masę ciała. Wiek w jakim pierwszy raz powinniśmy pokryć lochę wynosi 7-8 miesięcy. Należy jednak pamiętać, iż masa ciała, również ma istotny wpływ na wystąpienie rui. Zbyt duża masa ciała prowadzi do otłuszczenia narządów płciowych w następstwie czego mogą nastąpić nieprawidłowości w występowaniu rui, a rozrodczość samicy spada. U loszek ras czystych  minimalna masa ciała w momencie pierwszego krycia wynosi 100kg, optymalna 130kg, a maksymalna 150kg. W przypadku ras hybrydowych optymalna masa ciała podczas krycia wynosi 150-160kg.

Policykliczność rui

Policykliczność u zwierząt oznacza, że cykl rujowy (płciowy) występuje w czasie całego roku, w stałych odstępach czasu w zależności od gatunku, aż do zapłodnienia. W przypadku  trzody chlewnej cykl rujowy występuje u samic. Samiec jest zdolny do zapłodnienia przez cały rok. Ruja powtarza się cyklicznie co 21 dni. Charakterystycznymi objawami świadczącymi o rozpoczętym cyklu płciowym jest: 

• zwiększona aktywność ruchowa, 
• nerwowość, 
• częste oddawanie małych ilości moczu, 
• spadek pobierania paszy, 
• powiększenie sromu z wypływem śluzu, 
• odruch tolerancji w stosunku do samca lub nacisku na część lędźwiowo-krzyżową. 

Metody na lepszą rozrodczość samicy

Aby zwiększyć ilość owulujących komórek jajowych u loszek możemy zastosować w stadzie flushing co powinno przełożyć się na większą ilość prosiąt w miocie. Flushing polega na energetycznie podwyższonym – bodźcowym żywieniu przez 10-14 dni przed oczekiwaną rują. Dodatek energii na 4-21 dni przed rują w postaci zwiększonej dawki paszy wpływa korzystnie na wskaźnik owulacji.

Samice żywione metodą flushingu, wykazują zwiększenie ilość progesteronu 3 dnia po owulacji. Dzięki temu zwiększa się przeżywalność zarodków oraz ich implantacja. Żywienie bodźcowe ma też pozytywny wpływ na poprawność inseminacji i uzyskanie bardziej wyrównanych miotów o wyższej masie urodzeniowej.

Cechy rozpłodowe a sezonowa zmienność

Świnie wykazują aktywność płciową cały rok, jednak często podkreśla się sezonową zmienność w cechach rozrodczych. Sezonowość rozrodczą można zaobserwować, podczas skrócenia lub wydłużenia długości dnia świetlnego i temperatury otoczenia związana ze zmianą pory roku. Zmiany długości dnia świetlnego powodują sezonowe wahania w produkcji nasienia przez knury. W okresie od października do grudnia zaobserwowano najwyższe stężenie testosteronu we krwi samców. Jesienią podwyższa się również poziom estrogenów w plazmie nasienia. Wynika to ze skrócenia dnia świetlnego. U samic obserwujemy zwiększenie aktywności płciowej w okresie zbliżonym do naturalnie występującej huczki u dzików. Rozrodczość samic jest gorsza w okresie letnim. To widać po nieregularnym cyklu płciowym lub braku rui i zamieralności zarodków. Aspekt ten należy wziąć pod uwagę wprowadzając loszki do stada lub oceniając później wyniki użytkowości rozpłodowej.

Rozrodczość samicy a zamieralność zarodków

Cechy rozpłodowe lochy pokazują hodowcy na jakim poziomie może być rozrodczość samicy i czy jest ona gotowa, aby wprowadzić ją do stada.

Podczas ciąży u loch pierwiastek najtrudniejszy jest okres niskiej ciąży. Występuje wtedy największa zamieralność zarodków i płodów. Uważa się, że w pierwszym trymestrze ciąży zamieralność zarodków lub komórek jajowych utrzymuje się na poziomie 30-40 %. Wynika to nie tylko z przyczyn chorobowych układu rozrodczego, ale również związane jest ze stresem zaraz po pokryciu, kiedy lochy pierwiastki przeklasowywane są do nowych kojców.

Żywienie loch pierwiastek

Sposób żywienia loch pierwiastek przed i po oproszeniu jest niezwykle istotny, ponieważ wpływa on na parametry odchowu prosiąt. Odpowiednio zbilansowana dawka w okresie niskiej ciąży  (30- 75 dni) może zwiększyć rozrodczość samic oraz masę ciała noworodków. Wszystkie zwierzęta powinny być żywione zgodnie z ustalonymi dawkami żywieniowymi. W nich każda grupa technologiczna powinna mieć zapewnione zbilansowane dawki dostosowane do swoich potrzeb.

Dawkowanie pasz

System dawkowania pasz najczęściej stosuje się u zwierząt przeznaczonych do dalszej hodowli/produkcji takich jak: loszki remontowe, knury czy lochy. System ten pozwala na  dostosowanie odpowiedniej dawki skarmianej paszy do potrzeb docelowej grupy. Dzięki takiemu rozwiązaniu jesteśmy w stanie kontrolować ilość pobranej paszy przez zwierzęta, dostosować dawki w zależności od zapotrzebowania i kontrolować otłuszczenie zwierząt. Odpowiednia masa ciała loch po pierwszym wyproszeniu będzie skracać czas jałowienia. Z kolei to przełoży się na zwiększenie częstotliwości oproszeń w stadzie.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!