Siano. Kalkulacja kosztów produkcji roślin łąk i pastwisk
Rolnicy wiedzą, że zielonka z pastwiska, siano czy sianokiszonka są paszami nie do przecenienia w hodowli bydła. Każda z tych pasz, aby była dobrej jakości, wymaga odpowiedniej uprawy lub technologii przygotowania. Bardzo ważny jest skład runi i termin zbioru.
Na pastwisku
Spis treści
Zielonka, siano, etc.
Jak pokazuje praktyka najważniejszy jest pierwszy pokos. Rośliny z tego okresu są najwartościowsze, a i plon jest często największy. Pierwszy pokos przypada na drugą połowę maja, a najkorzystniejszym momentem przystąpienia do koszenia jest kłoszenie się większości gatunków traw. Opóźnienie koszenia powoduje nie tylko obniżenie wartości pokarmowej siana czy sianokiszonki, ale ujemnie wpływa na pozostające w runi rośliny. Na ogół wykonuje się 2, rzadziej 3 pokosy, co jest ewidentnym błędem wynikającym z nieprawidłowej agrotechniki. Zbiór zielonki 3, 4 razy w sezonie powinien być standardem. Dużo do życzenia pozostawia też nawożenie łąk i pastwisk oraz nie stosowanie dosiewania pożądanych gatunków traw. Dbając o użytki zielone warto również pamiętać o ich włókowaniu po okresie zimowym oraz wapnowaniu. Dobrym wyborem, tam gdzie jest to możliwe, jest pastwisko. Wypas wyraźnie zmniejsza koszty żywienia, trzeba jednak pamiętać o racjonalnej zmianie kwater. Trwałe użytki zielone, to wartościowe źródło doskonałej paszy. Warto jednak o nie właściwie zadbać.
Pomorski ODR
Przykładowa kalkulacja dochodu rolniczego z 1 ha uprawy przy różnych poziomach intensywności produkcji. Założenia – łąki położone na glebach torfowo-murszowych, umiarkowanie wilgotnych. Uprawa: siano łąkowe.
Kalkulacja wykonana: 2018-07-05
| Wyszczególnienie | j.m. | cena jedn. | średnio intensywna | intensywna | ||||
| ilość | wartość | % udział | ilość | wartość | % udział | |||
| Produkcja – siano | dt | 40,00 | 62 | 2480,00 | 80 | 3200,00 | ||
| Środki ochrony roślin | ||||||||
| Razem koszty ochrony roślin | – | – | – | – | – | – | – | |
| Potrzeby nawozowe: | ||||||||
| N – w czystym składniku | kg | 100 | 140 | |||||
| P – w czystym składniku | kg | 50 | 70 | |||||
| K – w czystym składniku | kg | 80 | 110 | |||||
| Ca – w czystym składniku | dt | |||||||
| Przykładowa dawka nawozów: | ||||||||
| N – saletra amonowa 34% | dt | 97,56 | 2,9 | 286,94 | 14,8% | 4,1 | 401,72 | 16,1% |
| P – superfosfat wzbogacony 40% | dt | 121,95 | 1,1 | 132,56 | 6,8% | 1,5 | 185,58 | 7,4% |
| K – sól potasowa 60% | dt | 144,50 | 1,3 | 192,67 | 9,9% | 1,8 | 264,92 | 10,6% |
| Razem koszty nawozów | 612,17 | 31,6% | 852,22 | 34,2% | ||||
| RAZEM KOSZTY BEZPOŚREDNIE | 612,17 | 31,6% | 852,22 | 34,2% | ||||
| NADWYŻKA BEZPOŚREDNIA | 1867,83 | 2347,78 | ||||||
| Koszty pośrednie: | ||||||||
| Uprawa i zbiór: | ||||||||
| Konserwacja urządzeń melioracyjnych | h | 10,00 | 6,0 | 60,00 | 3,1% | 6,0 | 60,00 | 2,4% |
| Włókowanie | h | 57,59 | 1,0 | 57,59 | 3,0% | 1,0 | 57,59 | 2,3% |
| Siew nawozów P K | h | 76,69 | 1,0 | 76,69 | 4,0% | 1,0 | 76,69 | 3,1% |
| Nawożenie N | h | 76,69 | 1,0 | 76,69 | 4,0% | 1,2 | 92,03 | 3,7% |
| Wałowanie | h | 64,20 | 1,0 | 64,20 | 3,3% | 1,0 | 64,20 | 2,6% |
| Koszenie | h | 117,14 | 2,0 | 234,29 | 12,1% | 2,7 | 316,29 | 12,7% |
| Przetrząsanie | h | 89,19 | 2,4 | 214,07 | 11,0% | 3,2 | 285,42 | 11,4% |
| Zwijanie siana w baloty | h | 181,47 | 2,0 | 362,94 | 14,6% | |||
| Załadunek i transport siana | h | 78,63 | 2,0 | 157,25 | 8,1% | 2,0 | 157,25 | 6,3% |
| Transport przyczepą samozbierającą | h | 42,71 | 3,0 | 128,13 | 6,6% | |||
| Przeładunek – dmuchawa | h | 33,12 | 3,0 | 99,36 | 5,1% | |||
| Inne koszty pośrednie | ||||||||
| – konserwacja urządzeń melioracyjnych | 50,00 | 2,6% | 50,00 | 2,0% | ||||
| – podatek rolny UZ | 120,00 | 0,64 | 76,80 | 4,0% | 0,64 | 76,80 | 3,1% | |
| – koszty ogólnogospodarcze | 30,61 | 1,6% | 42,61 | 1,7% | ||||
| RAZEM KOSZTY POŚREDNIE | 1325,69 | 68,4% | 1641,84 | 65,8% | ||||
| DOCHÓD ROLNICZY | 542,14 | 705,95 | ||||||
| KOSZT PRODUKCJI 1 dt | 31,26 | 31,18 | ||||||
| WSKAŹNIK OPŁACALNOŚCI | 22% | 22% | ||||||
Opracowanie: mgr inż. Grzegorz Manowski
Założenia:
1. Użytek trwały, niezdegradowany o dobrym zadarnieniu i składzie florystycznym, udział ziół i chwastów nie przekracza 20%; 2. Łąka położona na glebie torfowo-murszowej głębokiej o dużym stopniu zmurszenia; 3. Naturalna produkcyjność łąki – 35 dt siana z 1 ha; 4. Efektywność nawożenia przy dawce NPK nie przekraczającej 200 kg/ha 15 kg siana; 5. Efektywność nawożenia przy dawce NPK 320 kg/ha 14 kg siana; 6. Ilość zbieranych pokosów – wariant 1 i 2 – dwa wariant, 3 – trzy; 7. Warunki zbioru przeciętne do dobrych; 8. Naturalna zasobność gleb w składniki pokarmowe średnia, nie zachodzi potrzeba wapnowania; 9. W kalkulacji nie uwzględniono potrzeby odnawiania runi.
Mazowiecki ODR
Siano – koszty produkcji z 1 ha łąki trwałej
| Wariant I | Wariant II | ||||||
| Wyszczególnienie | Jedn. | Ilość | Cena j. | Wartość | Ilość | Cena j. | Wartość |
| RAZEM WARTOŚĆ PRODUKCJI | zł | 0,00 | zł | 0,00 | |||
| Produkcja główna: siano | dt | 35,00 | 0,00 | 56,00 | 0,00 | ||
| Produkcja uboczna: | 0,00 | 0,00 | |||||
| RAZEM KOSZTY BEZPOŚREDNIE | zł | 1078,48 | zł | 1276,44 | |||
| 1. RAZEM MATERIAŁ SIEWNY: | zł | 120,00 | zł | 120,00 | |||
| – własny | 0,00 | 0,00 | |||||
| – z zakupu – 1/3 normy wysiewu | kg | 10,00 | 12,00 | 120,00 | 10,00 | 12,00 | 120,00 |
| 2. RAZEM NAWOŻENIE | |||||||
| N | kg | 110,00 | 3,43 | 377,30 | 130,00 | 3,43 | 445,90 |
| P | kg | 70,00 | 3,91 | 273,70 | 80,00 | 3,91 | 312,80 |
| K | kg | 90,00 | 2,42 | 217,80 | 105,00 | 2,42 | 254,10 |
| 3. RAZEM ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN | zł | 0,00 | zł | 0,00 | |||
| 4. RAZEM KOSZTY SPECJALISTYCZNE | zł | 0,00 | zł | 0,00 | |||
| A. Specjalistyczne wydatki | zł | 0,00 | 0,00 | ||||
| B. Usługi specjalistyczne prod. roślinnej | zł | 0,00 | 0,00 | ||||
| C. Najem dorywczy do prac specjali. | zł | 0,00 | 0,00 | ||||
| 5. RAZEM INNE KOSZTY | zł | 89,68 | zł | 143,64 | |||
| Siatka | m2 | 472,00 | 0,19 | 89,68 | 756,00 | 0,19 | 143,64 |
| Koszt bezpośredni prod. 1 dt | zł | 30,81 | 22,79 | ||||
| Nadwyżka bezpośrednia bez dopłat | zł | -1078,48 | -1276,44 | ||||
| RAZEM KOSZTY POŚREDNIE | zł | 1631,53 | zł | 2297,40 | |||
| K. ogólnogospodarcze-10% k. bezpośr | zł | 107,85 | 127,64 | ||||
| Ciągnik własny | cnh | 18,00 | 75,76 | 1363,68 | 26,00 | 75,76 | 1969,76 |
| Prasa (belowanie) | ha | 0,80 | 200,00 | 160,00 | 1,00 | 200,00 | 200,00 |
| RAZEM KOSZTY OGÓŁEM | zł | 2710,01 | zł | 3573,84 | |||
| Koszt produkcji 1 dt | zł | 77,43 | 63,82 | ||||
| Dochód z działalności bez dopłat | zł | 0,00 | 0,00 | ||||
| Dopłaty do produkcji | zł | 948,34 | 948,34 | ||||
| Dochód z działalności | zł | 0,00 | 0,00 | ||||
| Wskaźnik opłacalności | % | 0,00% | 0,00% | ||||
Opracowanie: Magdalena Netczuk-Dmowska
UWAGI:
Średnia waga 1 beli 200-250 kg. Stawki płatności obszarowych na poziomie 2017 roku (JPO – 461,55 zł/ha, Płatność za zazielenienie – 309,77 zł/ha, Płatność dodatkowa – 177,02 zł/ha). Wiosną 2018 roku były niekorzystne warunki atmosferyczne, tj. susza i plon siana w I i II wariancie został pomniejszony o 30%.
Sianokiszonka
Podlaski ODR
Bardzo ciekawe zestawienie przygotował Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Specjaliści pokusili się o przedstawienie kalkulacji kosztów produkcji łąki, pastwiska i koniczyny z trawami (siano, sianokiszonka). Wyniki porównania kosztów prezentuje poniższa tabela.
Kalkulacja kosztów produkcji (ha) – październik 2018 r. Rośliny: Łąka, Pastwisko, Koniczyna z trawami.
| Wyszczególnienie | j.m. | Łąka | Pastwisko | Koniczyna z trawami | ||||
| cena zł | ilość | wartość zł | ilość | wartość zł | ilość | wartość zł | ||
| Produkcja zielonej masy | dt | |||||||
| zielonka | 350,00 | |||||||
| siano | 60,00 | 70,00 | ||||||
| sianokiszonka | 245,00 | |||||||
| 1. Nasiona (podsiew trawy) | kg | 12,00 | 10,00 | 120,00 | 12,00 | 120,00 | 9,00 | 180,00 |
| 2. Nawożenie mineralne | ||||||||
| azotowe | kg | 3,50 | 60,00 | 210,00 | 80,00 | 280,00 | 80,00 | 280,00 |
| fosforowe | kg | 3,75 | 30,00 | 112,50 | 40,00 | 150,00 | 70,00 | 262,50 |
| potasowe | kg | 2,33 | 40.00 | 93,20 | 60,00 | 139,80 | 130,00 | 302,90 |
| 3. Środki ochrony roślin | ||||||||
| Nitragina | op. | 49,00 | 0,00 | 0,50 | 24,50 | |||
| 4. Praca maszyn | ||||||||
| własna – ciągnik | cng | 60,60 | 14,00 | 848,40 | 10,00 | 606,00 | 19,00 | 1151,40 |
| najemna – oprysk | h | 70,00 | 1 | 70,00 | ||||
| 5. Folia | 200,00 | |||||||
| Razem koszty bezpośrednie | 1584,10 | 1295,80 | 2271,30 | |||||
| Koszty bezpośrednie zł/dt zielonki | 3,70 | |||||||
| Koszty bezpośrednie zł/dt sianokiszonki | 6,47 | |||||||
| Koszty bezpośrednie zł/dt siana | 26,40 | 32,45 | ||||||
Opolski ODR
Jeszcze „cieplutkie” kalkulacje kosztów produkcji łąki na siano, uwzględniające ceny z marca 2019 roku, przygotowali opolscy doradcy. Nie są to oczywiście jedyne obliczenia przez nich sporządzone, ale aby poznać szczegóły trzeba odwiedzić stronę specjalistów z Łosiowa.
| Lp. | Produkt | Łąka na siano | |||||
| Wyszczególnienie | Wartość (zł) | % udział kosztów | Wartość (zł) | % udział kosztów | Wartość (zł) | % udział kosztów | |
| P | Plon (dt) | 40,00 | 60,00 | 80,00 | |||
| 1 | Materiał siewny | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% |
| 2 | Nawozy | 585,51 | 33,8% | 806,55 | 38,8% | 1127,00 | 37,8% |
| N | 73,80 | 91,80 | 136,00 | ||||
| P | 40,00 | 60,00 | 80,00 | ||||
| K | 60,00 | 90,00 | 120,00 | ||||
| 3 | Środki Ochrony Roślin | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% |
| 4 | Inne koszty specjalistyczne | 35,00 | 2,0% | 42,00 | 2,0% | 49,00 | 1,6% |
| A | Koszty bezpośrednie (1+2+3+4) | 620,51 | 35,8% | 848,55 | 40,8% | 1176,00 | 39,4% |
| 1 | Koszty pracy maszyn własnych | 863,28 | 49,8% | 958,58 | 46,1% | 1501,47 | 50,3% |
| 2 | Koszty usług rolniczych | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% | 0,00 | 0,0% |
| 3 | Podatki i ubezpieczenia | 188,52 | 10,9% | 188,52 | 9,1% | 188,52 | 6,3% |
| 4 | Pozostałe koszty | 62,05 | 3,6% | 84,86 | 4,1% | 117,60 | 3,9% |
| B | Koszty pośrednie (1+2+3+4 | 1113,85 | 64,2% | 1231,96 | 59,2% | 1807,59 | 60,6% |
| C | Koszty całkowite (A+B) | 1734,36 | 2080,51 | 2983,59 | |||
| D | Koszty prod. 1 dt (C/P) | 43,36 | 34,68 | 37,29 | |||
| 1 | Dopłaty bezpośrednie | 945,38 | 945,38 | 945,38 | |||
| E | Koszty całkowite po uwzględnieniu dopłat (C+1) | 788,98 | 1135,13 | 2038,21 | |||
| F | Koszt produkcji 1 dt z dopłatami (E/P) | 19,72 | 18,92 | 25,48 | |||
Bardzo ważne
Rolnicy, którzy zechcą wzorować się na kalkulacjach sporządzonych przez opolski ośrodek powinni wziąć pod uwagę poniższą informację.
„Informujemy, że zamieszczane okresowo kalkulacje produkcji roślinnej i zwierzęcej (oparte na rachunku nadwyżki bezpośredniej zbliżonej do standardów UE) są sporządzane wyłącznie dla celów doradczych. Wykorzystywanie ich wyników do celów innych niż doradcze, zwłaszcza w pozycjach kosztów i dochodów, wymagają każdorazowo ich adaptacji do odpowiednich warunków glebowych, klimatycznych, środowiskowych, wydajności produkcyjnych oraz wyposażenia w środki trwałe gospodarstwa itp.”
