Słodyszek rzepakowy coraz bardziej odporny na insektycydy
Przez wiele lat do ograniczania populacji słodyszka rzepakowego stosowano opryski preparatami z grupy pyretroidów. Niestety używanie wspomnianych środków na szeroką skalę doprowadziło do pojawienia się odporności szkodnika.
Słodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus) jest jednym z najważniejszych szkodników rzepaku ozimego w wielu państwach europejskich i w Polsce, powodującym duże straty plonu na niechronionej plantacji. Przez ponad dwie dekady populacje słodyszka rzepakowego były skutecznie ograniczane opryskami z udziałem preparatów z grupy chemicznej pyretroidów, których mechanizm działania polega na blokowaniu kanałów jonowych w układzie nerwowym owadów. Stosowanie pyretroidów na szeroką skalę przyczyniło się do pogorszenia działania tychże substancji. Szczegółowe badania laboratoryjne wykazały uodpornienie się słodyszka na substancje z grupy pyretroidów i w mniejszym stopniu neonikotynoidów. Coroczne badania i monitoring populacji słodyszka wskazują na obecność tego problemu także w Polsce.
Spis treści
Jak dochodzi do pojawienia się odporności?
W momencie wprowadzenia do użycia nowej substancji czynnej populacje owadów składają się głównie z osobników wrażliwych. Jeżeli na te wrażliwe populacje szkodnika będzie stosowany nieprzerwanie ten sam preparat, to mówimy o zjawisku silnej presji selekcyjnej. Długo trwająca selekcja może doprowadzić do tego, że populacja składać się będzie głównie z osobników odpornych. Zdarza się, że odporność na preparat pojawia się szybko – przykładem może być pymetrozyna, na którą już dwa lata po wprowadzeniu do użycia zaobserwowano prawie całkowitą odporność.
Na skutek jednostronnego stosowania pyretroidów od kilku lat we Francji i Wielkiej Brytanii istnieją niemal całkowicie odporne populacje szkodników rzepaku. Podobna sytuacja obserwowana jest od pewnego czasu również w Polsce, gdzie skuteczność większości pyretroidów nie przekracza 50%.
Jak przeciwdziałać odporności na insektycydy
Powstawanie odporności owadów na insektycydy jest jednym z największych problemów w ochronie roślin. Z praktycznego punktu widzenia objawia się on tym, że środek ochrony roślin zastosowany w zalecanej dawce nie wykazuje wystarczającej skuteczności lub prawie żadnej. Uodpornianie się agrofagów oznacza nie tylko duże straty środowiskowe, ale również ekonomiczne, wymuszając wykonywanie większej ilości zabiegów chemicznych, co z kolei stymulować może dalsze nasilanie się odporności.
Trzeba pamiętać, że odporność agrofagów na substancje czynne jest zjawiskiem powszechnym i nie można jej całkowicie wyeliminować, jednak da się ją kontrolować oraz minimalizować jej negatywne skutki poprzez zmniejszenie presji selekcyjnej środków ochrony roślin. W celu przeciwdziałania pojawieniu się odporności owadów warto przestrzegać kilku ważnych zasad:
- oprysk wykonywać w momencie przekroczenia przez szkodnika progu ekonomicznej szkodliwości – stosować zalecane dawki zgodne z etykietą, pamiętając, że zbyt niskie dawki selekcjonują szybko populacje o średnim stopniu odporności, a zbyt wysokie prowadzą do wykształcenia odporności o stopniu bardzo silnym;
- opryskiwać plantację w stadium rozwojowym owada najbardziej wrażliwym na środek ochrony roślin;
- zabieg przeprowadzać sprawnym sprzętem, mając na uwadze prawidłowe ciśnienie i optymalne pH cieczy opryskowej;
- daną substancję chemiczną stosować na tej samej uprawie tylko raz w sezonie we getacyjnym, starając się w miarę możliwości rotować nie tylko substancje czynne, ale przede wszystkim grupy chemiczne o różnych mechanizmach działania, nawet jeśli wiązać się to może z poniesieniem wyższych kosztów ochrony;
- należy bezwzględnie przestrzegać zasad integrowanej ochrony roślin, pamiętając o stosowaniu metod biologicznych i agronomicznych, ograniczając środki chemiczne do bezwzględnego minimum.
Grupa chemiczna | Substancja czynna | Zakres odporności szkodnika |
Pyretroidy | alfa-cypermetryna | wysoka – bardzo wysoka |
cypermetryna | wysoka – bardzo wysoka | |
deltametryna | bardzo wysoka | |
esfenwalerat | wysoka – bardzo wysoka | |
etofenproks | słaba – średnia | |
gamma-cyhalotryna | bardzo wysoka | |
lambda-cyhalotryna | wysoka – bardzo wysoka | |
tau-fluwalinat | słaba – średnia | |
zeta-cypermetryna | wysoka – bardzo wysoka | |
Neonikotynoidy | acetamipryd | brak – słaba |
tiachlopryd | brak – średnia | |
Związki fosforoorganiczne | chloropiryfos | brak |
Oksadiazyny | indoksakarb | brak |
Pirydyny azometyny | pymetrozyna | wysoka – bardzo wysoka |
Zabieg | Faza BBCH | Substancja zalecana | Zalecenia alternatywne | ||
Pierwszy | 51-54 | fosmet, chloropiryfos – przy znacznym przekroczeniu progu szkodliwości słodyszka rzepakowego |
|
||
Drugi | 55-57 | indoksakarb – przy znacznym przekroczeniu progu szkodliwości słodyszka rzepakowego |
|||
Trzeci | 58-60 | acetamipryd tau-fluwalinat | |||
Czwarty | 61-69 | acetamipryd tau-fluwalinat |
Nowy skuteczny środek
W roku 2016 uzyskał rejestrację nowy środek do ochrony rzepaku o nazwie Boravi 50 WG, zawierający w swoim składzie substancję czynną z grupy związków fosforoorganicznych – fosmet.
Fosmet, na który nie występuje odporność słodyszka, idealnie wpisuje się w strategię antyodpornościową. Poprzez wprowadzenie do ochrony roślin przed szkodnikami nowej substancji chemicznej zwiększa się możliwość rotacji insektycydów i tym samym znacznie poprawia się skuteczność całej ochrony. Znacząco zmniejsza się też ryzyko pojawienia się populacji odpornych w przyszłości.
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.