Sprawne odsadzenie cieląt

fot. Pixabay

Odsadzenie cieląt to złożony proces, który obejmuje kwestie behawioralne, żywieniowe i socjalne. Sprawne odsadzenie cieląt wiąże się z przemyślanym żywieniem i minimalizacją stresu tego okresu. Różne systemy tego procesu wymagają różnych rozwiązań, które wpływają na ostateczny wynik produkcyjny i ekonomiczny hodowli.

Cielęta to przyszłość hodowli niezależnie od tego, czy mówimy o stadach mlecznych, czy mięsnych. Wszelkie popełnione błędy w okresie odchowu pokutują w czasie późniejszym. Sprawne odsadzenie cieląt to jedna z kluczowych chwil w życiu młodego przeżuwacza, gdyż zachodzą w tym czasie bardzo ważne zmiany. Zmiana żywienia, często zmiana miejsca bytowania (cielętnik – jałownik), która wiąże się również ze zmianą członków grupy, do jakiej trafia odsadek. Niezależnie od tego, jaki system odsadzenia zastosuje hodowca w swoim stadzie, musi być on sprawny i zapewnić odsadkowi najwyższy poziom zaspokojenia jego potrzeb, by w przyszłości zaowocowało w postaci zdrowej i wydajnej krowy.

Skuteczne odsadzenie cieląt – systemy odsadzenia

Głównym celem hodowcy jest minimalizacja kosztów, a co za tym idzie szybkie pokrycie jałówki oraz uzyskanie zdrowej i wydajnej krowy. W dzisiejszych systemach hodowlanych możemy zaobserwować:

• Skrócony system odchowu (45 dni) – ten system skupia się przede wszystkim na jak najszybszym przyzwyczajaniu cielęcia do pobierania pasz stałych, co jest możliwe tylko przez właściwy rozwój żwacza (jego struktury oraz funkcji). Mała ilość pójła, którą cielę pobiera w tym systemie, rekompensowana jest zwiększonym pobraniem (nawet 2 kg w 42. dniu życia) bardzo dobrego startera, o zawartości około 20−22% białka ogólnego. W dniu zakończenia podawania pasz płynnych tj. w dniu odsadzenia, cielę powinno pobierać minimum 1 kg paszy starterowej.
• Odsadzenie w 90 dniu, czyli tzw. system tradycyjny. W tym systemie stosuje się duże (nawet 6–8 l) ilości mleka/pójła do momentu odsadzenia. Hodowcy w małych gospodarstwach często podają mleko od krów po wycieleniu, starter zaś podawany jest o wiele później. Dodatkowo w takich systemach bardzo często stosuje się również siano. Ten system nie gwarantuje tak dobrych przyrostów dobowych, jak system skrócony jednak daje możliwość lepszej i dłuższej obserwacji cieląt. Zależnie od reakcji cieląt na podawany starter, system tradycyjny można nieco modyfikować dla uzyskania lepszych efektów odchowu.

Behawior ma znaczenie w sprawnym odsadzeniu cieląt

Grupa rówieśnicza – osobny kojec

fot. Archiwum własne autora

Większość podejmowanych wątków dotyczących odsadzenia to systemy żywienia przed i po procesie. Jednak odsadzenie cieląt ma też swoje skutki behawioralne. Zachowania socjalne bydła to jedne z najsilniejszych interakcji między członkami stada, a przede wszystkim między matką a potomstwem. Wyraźne równice można zauważyć w stadach mięsnych i mlecznych. W mięsnych stadach odsadzenie następuje naturalnie i znacznie później niż odsadzenie pod kontrolą człowieka w stadach mlecznych.

Odsadzenie cieląt wiąże się najczęściej ze zmianą grupy/pomieszczenia. Cielęta wprowadza się do grupy rówieśniczej, z którą często nie miały jeszcze bezpośredniej relacji. Następuje proces wywalczenia dominacji, dezorientacja, poznawanie nowych zachowań (np. obskakiwanie). U cieląt gorzej radzących sobie z tą sytuacją można zauważyć częstsze lizanie ścian, wystawianie głowy za kojec, podążanie wzrokiem za opiekunem, wokalizację. Do tego można notować chwilowe spadki przyrostów dobowych, gdyż gorzej radzące sobie cielęta, mniej chętnie podchodzą do jedzenia lub też są od niego odpychane. Jest to moment bardzo ważny dla hodowców, ponieważ zaniedbanie i zbagatelizowanie takich objawów będzie miało negatywne skutki w przyszłości.

Higiena w kojcach to klucz otwierający drzwi do korzystnych efektów

Stres, zmiana żywienia, nowe pomieszczenia i nowi towarzysze grupy to wszystko może negatywnie wpływać na sprawne odsadzenie cieląt. Ważnym elementem w tym czasie jest utrzymanie prawidłowej higieny pomieszczenia/kojca. Należy pamiętać o minimalizowaniu negatywnych czynników, jakim niewątpliwie jest negatywny napór środowiskowy w przypadku zaniedbań.

Pamiętaj! Rozsądne żywienie i zbilansowane pasze o najlepszej jakości to priorytet w sprawnym odsadzaniu cieląt.

fot. Archiwum własne autora

Dobrej jakości ściółka, odpowiednia systematyczna dezynfekcja i higiena pomieszczenia (przegrody, ściany), czyste poidła oraz stoły paszowe to nie mrzonki, a powinność każdego hodowcy, który liczy na uzyskanie dobrych parametrów produkcyjnych.

Sprawne odsadzenie cieląt to wynik prawidłowego żywienia

Nie można pominąć kwestii żywienia cieląt przed i po odsadzeniu, gdyż to właśnie od prawidłowego żywienia wszystko zależy. Rozsądne żywienie i zbilansowane pasze o najlepszej jakości to priorytet. Jeśli w systemie podawane jest mleko krowie, musi ono być zdrowe i jakościowo tak samo dobre, jak te oddawane do mleczarni. Również preparaty mlekozastępcze muszą spełniać odpowiednie parametry dla optymalnego zaopatrzenia cielęcia w białko, tłuszcz oraz mikro i makroelementy. Nie można chodzić na skróty. Jakość i skrupulatne przygotowanie to podstawa! Pamiętajmy, że cielę to nasza inwestycja!

W momencie odsadzenia – aby ten proces przebiegł bez straty dla cielęcia, należy również stosować najwyższej jakości pasze. Firmy specjalizujące się w produkcji pasz dla bydła, często prześcigają się w pomysłach na żywienie dla tego okresu. Wprowadzają osobne linie produktów tylko pod ten temat. Proponują linię produktów już od okresu cielęcego, aż po jałówkę cielną. Zachęcają dodatkami atrakcyjnymi dla cieląt w okresie przejściowym np. granulaty o zapachu czekolady. Wszystko by nie zanotować spadku przyrostów w najważniejszym momencie. Faktycznie rzecz ujmując prawidłowy rozwój układu pokarmowego cielęcia i odpowiednia ilość pobrania paszy na dobę, gwarantują sprawne odsadzenie cieląt. Idąc dalej, sprawne przeprowadzenie procesu odsadzenia gwarantuje prawidłowy dalszy rozwój bydła i wysoki poziom produkcyjny.

Ważne! Dla prawidłowego rozwoju przedżołądków, oprócz wczesnej podaży paszy stałej, należy zapewnić cielętom stały dostęp do świeżej i czystej wody. Jest to niezbędny czynnik do wystąpienia procesu fermentacji w żwaczu, a ponadto jest to decydujący element o wielkości pobrania i wykorzystania pasz stałych.

Czytaj również: Ekologiczny chów bydła mięsnego

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!