Stereotypie u świń – przyczyny i skutki

fot. Fotolia

Stereotypie u świń są schorzeniem znanym, najczęściej wywołanym przez negatywne środowisko, w którym zwierzęta przebywają. Od nich zaczynają się problemy zdrowotne zwierząt więc warto przyjrzeć się im bliżej. Stereotypy można jednak wyeliminować. W artykule wyjaśniamy jak.

Orzeczenie Unii Europejskiej (UE) oparte na wynikach badań wykazuje, że „wzbogacanie środowiska” świń zmniejsza agresywne i stereotypowe zachowania. Tymczasem nudne i restrykcyjne środowisko może wywoływać stereotypie u świń Wzbogacenie środowiska definiuje się jako poprawę biologicznego funkcjonowania zwierząt trzymanych w niewoli poprzez dodanie materiału manipulującego do środowiska. 

Stereotypie u świń a zalecenia unijne

W zaleceniach Komisji Europejskiej czytamy:

,,4. Materiały wzbogacające powinny umożliwić świniom zaspokojenie ich podstawowych potrzeb bez narażenia na szwank ich zdrowia. Aby spełnić ten cel, materiały wzbogacające powinny być bezpieczne i posiadać następujące cechy: 

1. a) być jadalne – by świnie mogły je jeść lub obwąchiwać – a o ile to możliwe powinny one też mieć walory odżywcze; b) nadawać się do żucia – by świnie mogły je gryźć; c) nadawać się do badania – by świnie mogły je badać; d) nadawać do manipulacji – by świnie mogły zmieniać ich położenie, wygląd lub strukturę. 
2. Oprócz tego, że materiały wzbogacające powinny posiadać cechy wymienione w pkt 4, powinny one być wykładane w taki sposób, by: a) wzbudzały stałe zainteresowanie, czyli powinny one pobudzać zachowania poszukiwawcze świń i być regularnie zastępowane i uzupełniane; b) umożliwiały manipulację oralną; c) były dostępne w wystarczających ilościach; d) były czyste i higieniczne”. 

Czym są stereotypy w hodowli świń?

Stereotypy często rozwijają się w nieoptymalnych środowiskach, które mogą powodować niski dobrostan.

Stereotypy lub utrwalone, powtarzające się czynności to zachowania, które pojawiają się, gdy zwierzęta są znudzone lub sfrustrowane, a obserwator może uznać to za wskaźnik złego dobrostanu. Definiuj się jako powtarzające się działania, które mają niezmienną formę i nie pełnią żadnej oczywistej funkcji.

Stereotypie u świń są jednym z najintensywniej badanych problemów związanych z dobrostanem świń domowych. Zachowania te są często opisywane jako zachowania nienormalne. Jest tak po części dlatego, że pojawiają się w okolicznościach, w których uważa się, że zwierzęta są „znudzone” lub „sfrustrowane”. Niektóre przykłady stereotypów u świń to: chodzenie, gryzienie, żucie próżniowe (żucie, gdy nic nie ma) i żucie łańcuchowe. Stereotypy zwykle rozwijają się w sytuacjach charakteryzujących się ograniczeniem ruchu (ograniczona przestrzeń) i brakiem stymulacji. 

Czym cechują się stereotypie u świń?

Stereotypowe zachowania lub stereotypy są powtarzalne i najwyraźniej niefunkcjonalne. Często rozwijają się w nieoptymalnych środowiskach, które mogą powodować niski dobrostan. Nie dziwią stereotypie u świń trzymanych w środowiskach z niewielką liczbą bodźców, fizycznym ograniczeniem, strachem lub frustracją. U zwierząt gospodarskich takie zachowanie można powszechnie zaobserwować a środowisko zwierząt gospodarskich zaspokaja tylko niektóre z ich potrzeb. 

Zwiększona motywacja do eksploracji terenu i żerowania u świń, prowadzi do powstania stereotypów, a wiąże z brakiem podłoża umożliwiającego zaspokojenie tej potrzeby. 

Stereotypie u świń a zespół stresu świń

Stereotypie u świń mogą wiązać się z ich genetyką. Toteż istnieją indywidualne różnice w jakich wyrażane są stereotypy. Niektóre zwierzęta mogą być genetycznie predysponowane do wyższego poziomu pobudzenia niż inne. Zespół stresu świń (PSS) jest zaburzeniem metabolicznym. Posiadanie genu jest związane z silnie umięśnionymi rasami. Zmiana wykorzystania energii w mięśniach świń następuje z metabolizmu tlenowego na beztlenowy. Rezultatem tego zjawiska jest ogromny wzrost produkcji mleczanu i zwiększona produkcja ciepłoty ciała. Uruchomienie w/w mechanizmów może wynikać ze stresu ruchowego, niektórych środków znieczulających i uboju, gdy rozwija się również glikoliza beztlenowa (rozkład węglowodanów mięśniowych).

Objawy PSS u trzody chlewnej

Stereotypie u świń wynikają w dużej mierze z warunków środowiskowych. Ale mają też podłoże genetyczne.

fot. Damian Knecht

Wczesne objawy zespołu stresu u świń obejmują drżenie mięśni i ogona. Następnie przechodzi ono w trudności w oddychaniu, zaczerwienioną i bladą skórę, wzrost temperatury ciała do ponad 41,5°C. Po tym następuje zapaść, sztywność mięśni i śmierć. Zmiany te mogą wystąpić po znieczuleniu halotanem. Stan ten występuje częściej, gdy temperatura otoczenia wzrasta o około 22°C, a zwłaszcza 28°C. Pojawia się podczas transportu, przeklasowania zwierząt lub stresujących procedur zarządzania, takich jak ważenie. Czas między wystąpieniem a śmiercią może wynosić zaledwie 10 minut.

Kliniczne oznaki choroby to bladość skóry, trudności w oddychaniu i sztywności przed śmiercią. Martwica mięśni pleców powoduje ból, trudności w poruszaniu się, gorączkę i obrzęk mięśni pleców po jednej lub obu stronach.

Reakcja świni na warunki środowiskowe

Zachowanie świni może odzwierciedlać interakcję między jej własnymi wymaganiami biologicznymi a reakcją na warunki środowiskowe. Dlatego możemy wykorzystać zachowania do oceny zdolności przystosowawczych zwierząt do ich środowiska. Niektóre badania wykazały, że pewne zachowania, w tym widoczne stereotypy u świń, takie jak pozorowane żucie, gryzienie prętów, nadmierne wydalanie i inne zachowania, mogą wiązać się z brakiem zdolności adaptacyjnych do środowiska lub są wynikiem zbyt ubogiego środowiska bytowania zwierząt.

Stereotypie u świń są bardzo rozpowszechnione wśród naszych świń domowych trzymanych w warunkach produkcyjnych. Producenci i hodowcy powinni wzbogacać tak środowisko zwierząt aby uwzględniało styl żerowania, genetykę i uczenie się świni domowej. Przede wszystkim muszą ograniczać wszystkie czynniki związane ze stresem zwierząt.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!