Stres cieplny – jak sobie radzić ze skutkami upałów?
Czym jest stres cieplny u krów i jakie są jego konsekwencje? Wyjaśniamy na czym polegają reakcje organizmu na skrajne upały i co należy robić, aby radzić sobie w tak trudnej sytuacji.
Stres cieplny u krów zachodzi, gdy pojawiają się warunki (temperatura, wilgotność, promieniowanie słoneczne), w których temperatura ciała zwierzęcia przekracza optymalny zakres. W tym czasie całkowite obciążenie cieplne przekracza zdolność zwierzęcia do rozpraszania ciepła. Konsekwencje stresu cieplnego zauważalne są w pogorszeniu zdrowia i produkcji zwierząt wysokowydajnych. W efekcie spadają wskaźniki ekonomiczne produkcji zwierzęcej.
Spis treści
Reakcje organizmu na stres cieplny
Dotychczas sądzono, że za spadek poziomu produkcji podczas stresu cieplnego odpowiada zmniejszenie spożycia paszy.
Stres cieplny u krów wywołuje negatywne efekty zataczające bardzo szerokie kręgi w całym organizmie. Bowiem: obniża aktywność enzymów lipolitycznych (ogranicza produkcję energii komórkowej), redukuje utlenianie kwasów tłuszczowych (zmniejszenie puli glukozy na potrzeby produkcyjne – wzrost, laktację), hamuje syntezę białka, obniża tempo obrotu białkami mięśniowymi (tkanki mięśniowej).
Warto podkreślić, że długotrwały stres cieplny u krów zaburza rozkład energii między odkładaniem tłuszczu i białka.
Stres cieplny u krów – objawy
Zidentyfikowanie pierwszych oznak stresu cieplnego u bydła może pomóc zmniejszyć negatywny wpływ na komfort i wydajność zwierząt. Krowy, gdy dopadają ich skutki upałów, mogą mieć mniejszy apetyt i wykazują brak zainteresowania paszą. To może prowadzić do spadku produkcji mleka.
Stres cieplny u krów może zachodzić w sposób łagodny. Wtedy obserwujemy szybsze oddychanie oraz dyszenie w celu regulacji temperatury ciała. Wraz ze wzrostem temperatury wzrasta częstotliwość oddychania oraz ślinienie się. W efekcie mniejsza ilość śliny trafia do żwacza, co negatywnie wpłynie na buforowanie jego treści. To z kolei może prowadzić do kwasicy.
Stres cieplny u krów może charakteryzować się wydłużonym okresem międzywycieleniowym oraz nieregularnym cyklem rujowym.
Zaburzony metabolizm białka i tłuszczu
Warto podkreślić, że długotrwały stres cieplny u krów zaburza rozkład energii między odkładaniem tłuszczu i białka. Oznacza to, że stres cieplny w połączeniu z dietą wysokoenergetyczną zwiększa odkładania się tłuszczu.
Wśród strategii żywieniowych walki ze zmniejszoną absorpcją składników odżywczych często wymienia się zwiększenie gęstości energetycznej dawki pokarmowej. Jednakże pamiętajmy, że stres cieplny zaburza metabolizm białka i tłuszczu! W takiej sytuacji bardzo łatwo jest przesadzić z energią i doprowadzić do problemów zdrowotnych (np. dysbiozy przewodu pokarmowego).
Mniejsze spożycie suchej masy oznacza również niższy poziom białka. Prowadzi to do dramatycznego spadku wydajności mlecznej, odpowiedzi immunologicznej i pogorszenia wskaźników reprodukcyjnych. Jednym ze sposobów złagodzenia tych niedoborów jest poprawa strawności białka.
Stres cieplny zwiększa ryzyko kwasicy
Jednym ze skutków stresu cieplnego u krów może okazać się kwasica żwacza.
Stres cieplny u krów powoduje zwiększone wydzielanie śliny, która jest jednym z najważniejszych buforów żwacza. W związku z tym w warunkach stresu cieplnego rośnie ryzyko kwasicy żwacza. W takiej sytuacji kluczowe znaczenie ma utrzymanie odpowiedniego poziomu włókna w diecie. Jednakże pasze objętościowe charakteryzują się większym przyrostem ciepła. Dlatego należy monitorować ich jakość i zdolność do rozkładu. Dobrej jakości pasze, które zostaną szybko strawione w żwaczu, pozytywnie wpłyną na zdrowie przedżołądków. Pozwalają także utrzymać produkcję mleka przy minimalnym wpływie zwiększonej kaloryczności diety.
Utrzymanie odpowiedniego bilansu kationowo-anionowego, zwiększenie zawartości sodu, potasu i magnezu, również pomoże zmniejszyć negatywne skutki stresu cieplnego.
Jak walczyć ze stresem cieplnym?
Wśród mechanicznych sposobów zmniejszania stresu cieplnego wymienić należy: cień, wentylację i chłodzenie. Dostęp do cienia umożliwia krowom odpoczynek od bezpośredniego światła słonecznego. Zmniejsza również niebezpieczeństwo przegrzania organizmu. Właściwy przepływ powietrza i zamontowanie systemu wentylacji w oborach pomaga rozpraszać ciepło i poprawia komfort krów. Mechanizmy chłodzące, takie jak wentylatory, mgły lub zraszacze, pomagają obniżyć temperaturę otoczenia i tym samym niwelować skutki upałów.
Kolejnym rozwiązaniem jest zmniejszenie obsady zwierząt. Jeśli obory są przepełnione, krowy nie mają wystarczająco dużo miejsca do poruszania się, pobierania pokarmu i odpoczynku, a to generuje dodatkowy stres.
Stres cieplny u krów zwalczamy również poprzez zapewnianie zwierzętom nieograniczonego dostępu do czystej wody. Równie istotne jest zastosowanie produktów zwiększających pobranie wody (np. postbiotyków). Wraz ze wzrostem temperatury i wilgotności zapotrzebowanie krów na wodę rośnie nawet o 50%.
Podsumowanie
Zwierzęta wysokoprodukcyjne są mniej tolerancyjne na stres cieplny niż zwierzęta o niskim potencjale produkcyjnym tzw. zwierzęta pierwotne. W związku z tym, aby utrzymać wysoki poziom produkcji, konieczne jest podjęcie czynności niwelujących negatywne skutki stresu cieplnego.
Do najważniejszych metod walki ze stresem cieplnym zaliczamy podaż wystarczającej ilości czystej wody, zapewnienie cienia, montaż wentylatorów oraz zraszaczy, które pomagają schłodzić krowy oraz prawidłowo zbilansowaną dietę.
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
