Techniki pojenia cieląt kluczem do sukcesu

fot. Josera

W ciągu pierwszych dni życia układ pokarmowy cieląt rozwija się bardzo dynamicznie. Trzeba zwierzętom zapewnić warunki do rozwoju układu pokarmowego. Kluczowym czynnikiem są prawidłowe techniki pojenia. 

Prawidłowo odchowane cielęta są podstawą silnego stada, które charakteryzuje się wysokimi wskaźnikami produkcyjnymi. Po pierwsze – podstawowym zadaniem hodowcy jest dopilnowanie, aby w pierwszych godzinach życia cielę dostało, niezbędną dla rozwoju układu immunologicznego, siarę. Po drugie, ważne jest, aby zapewnić zwierzętom prawidłowe warunki do rozwoju i funkcjonowania przewodu pokarmowego. Bowiem to ten układ warunkuje odpowiednie odżywienie i wzrost organizmu.

Żywienie cieląt w czasie odchowu

Pokrótce żywienie cieląt składa się z trzech następujących po sobie etapów. W pierwszym okresie (do 5-7 dnia życia cieląt) cielęta żywione są siarą i mlekiem matki. Powszechną praktyką w produkcji mlecznej jest separowanie cieląt od matek bezpośrednio po urodzeniu. Wówczas siara podawana jest noworodkowi z butelek ze smoczkiem. Już wtedy przyda się wiedza w zakresie techniki pojenia.

Pojenie cielaka z pomocą butelki.

W drugim etapie odchowu pojenie cieląt odbywa się z użyciem mleka pełnego lub preparatu mlekozastępczego. Okres ten pozwala na wprowadzenie dodatku pasz stałych (bardzo dobrej jakości siana, zielonki i paszy treściwej np. w formie granulatu).

W trzecim etapie odchowu przedżołądki cieląt powinny być na tyle dobrze rozwinięte (90% całkowitej pojemności), aby młody przeżuwacz mógł w pełni korzystać ze składników pokarmowych pochodzących z pasz stałych.

“Monogastryczne” cielę

Budowa oraz funkcjonowanie przewodu pokarmowego cieląt bezpośrednio po urodzeniu różni się od przewodu pokarmowego dorosłego bydła. Dlatego faktycznie pojenie cieląt musi różnić się od żywienia dorosłego osobnika. Bowiem u cieląt przedżołądki (żwacz, czepiec, księgi) charakteryzują się słabym stopniem rozwoju. Są początkowo nieaktywne i zajmują jedynie 25-30% wielkości żołądka (u dorosłego przeżuwacza 70%). Toteż funkcjonuje jedynie trawieniec, w którym następuje trawienie enzymatyczne. Ogółem trawieniec i jelita cienkie to najważniejsze miejsce trawienia pasz płynnych. Tam mogą one wywierać lokalne działanie na rozwój nabłonka oraz mięśniówki tych odcinków przewodu pokarmowego. Pokarm pobierany w pierwszych dniach życia (siara, mleko) trafia do trawieńca za pomocą rynienki przełykowej.

Rynienka przełykowa

Rynienka przełykowa to twór charakterystyczny dla nowonarodzonych cieląt. Cielę pobierając siarę z wymienia matki przyjmuje pozycję fizjologiczną. W rezultacie rynienka żwaczowa domyka się, a siara dostaje się bezpośrednio do trawieńca. Tym samym omija niewykształcone jeszcze przedżołądki. Funkcjonowanie rynienki przełykowej zapobiega fermentacji bakteryjnej białek i lipidów mleka w niewykształconych przedżołądkach. Fermentacja treści pokarmowej w nierozwiniętych przedżołądkach negatywnie wpływa na ich funkcjonowanie i dalszy rozwój. Funkcjonowanie rynienki przełykowej możliwe jest tylko przy stosowaniu właściwej techniki pojenia.

Techniki pojenia cieląt

W sytuacji, gdy odseparowujemy cielę od matki musimy zapewnić mu możliwość prawidłowego pobierania pokarmu. Powinno to odbywać się tak jak robi to w naturalnych warunkach, gdy pobiera siarę i mleko bezpośrednio z wymienia krowy. Trzymanie głowy wysoko pozwala na odpowiednie uformowanie rynienki przełykowej i transport pokarmu bezpośrednio do trawieńca. Dlatego tak istotne są prawidłowe techniki pojenia.

Karmienie cielęcia butelką ze smoczkiem.

Dobrą metodą pojenia cieląt, zbliżoną do fizjologicznego pobierania pokarmu, jest wykorzystanie butelek, wiader lub poideł ze smoczkami. Toteż są one z powodzeniem wykorzystywane na fermach bydła mlecznego. Niestety wciąż zdarzają się gospodarstwa, w których za nic ma się właściwe techniki pojenia. Zazwyczaj wtedy praktykowany jest sposób pojenia cieląt z wiader ustawionych na podłożu.

Pojenie cieląt z wiader

W wielu gospodarstwach, z uwagi na organizację pracy obsługi, pojenie cieląt ma miejsce z wiader. Zjawisko to nie ma fizjologicznego uzasadnienia. Obniżenie głowy cielęcia, wymuszone odpajaniem cieląt z wiadra umieszczonego na ziemi, skutkuje niedomknięciem rynienki przełykowej. Wbrew wielu opiniom, takie postępowanie sprzyja gromadzeniu się mleka lub preparatu mlekozastępczego w żwaczu. To z kolei generuje problemy zdrowotne np. biegunki lub stany zapalne przewodu pokarmowego.

Złe techniki pojenia

Pijąc przez smoczek cielęta pobierają pokarm w małych porcjach od kilku do kilkunastu razy w ciągu doby. Gwałtowne pobieranie mleka z wiadra stojącego na podłożu sprzyja zachłystywaniu się. Nawet niewielka ilość mleka przedostająca się do dróg oddechowych może skutkować ich podrażnieniem i powstaniem stanu zapalnego. To prowadzi w rezultacie do zachłystowego zapalenia płuc. Dodatkowo, zwierzęta pojone z wiader bez smoczków nie zaspokajają odruchów ssania i w dalszym odchowie często obsysają się wzajemnie. Utrwalenie takiego odruchu może prowadzić do wzajemnego obsysania jałówek.

Podsumowanie

W odchowie cieląt, oprócz doboru odpowiedniego pokarmu, dbajmy też o techniki pojenia cieląt. Do optymalnego wzrostu i rozwoju zwierząt konieczny jest wysoki dobrostan, w tym możliwość fizjologicznego pobierania pokarmu. W pierwszym tygodniu życia cieląt przewód pokarmowy rozwija się najdynamiczniej, w szczególności trawieniec i jelita cienkie. Prawidłowo funkcjonujący przewód pokarmowy, nieobciążony stanami zapalnymi, zapewni naszym zwierzętom intensywne tempo wzrostu i wysoki poziom produkcji.

Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!