Termin dojrzałości zbiorczej i konsumpcyjnej owoców
Termin dojrzałości zbiorczej i termin dojrzałości konsumpcyjnej w przypadku jabłek nie zawsze idą w parze. Dojrzałość zbiorcza jest to taki stan owocu, w którym najlepiej nadaje się on do zbioru, transportu i przechowywania. O jego dojrzałości konsumpcyjnej mówimy wtedy, gdy osiągnie swoje najlepsze walory smakowe.
Prawidłowo wyznaczony termin dojrzałości zbiorczej jest połową sukcesu dobrego przechowania owoców przez dłuższy czas.
Spis treści
Jak wyznaczamy termin dojrzałości zbiorczej jabłek?
Kierowanie się wyłącznie ich wyglądem (barwą skórki i rumieńca) jest mało precyzyjne i nieprofesjonalne. Warto skorzystać ze specjalistycznych urządzeń i opracowanych metod pomocnych w określeniu stanu i fazy rozwoju jabłek. Uzyskane wyniki pomogą określić i ustalić optymalny termin zbioru owoców.
Pomiar jędrności i ekstraktu
Do pomiaru jędrności jabłek służy jędrnościomierz (penetrometr), który określa siłę potrzebną do zagłębienia trzpienia w miąższu jabłka na określoną głębokość.
Do pomiaru zawartości ekstraktu służy refraktometr — urządzenie optyczne badające współczynnik załamania światła różnych cieczy. Wynik podaje się w procentach lub stopniach Brix’a.
Więcej o pomiarze jędrności i ekstraktu jabłek, czytaj: Owoce dojrzewające w sadzie. Wyznaczanie terminu zbioru
Test skrobiowy
Bardzo łatwą i przydatną metodą przy wyznaczaniu terminu zbioru jest test skrobiowy. Pozwala on na ocenę stopnia rozkładu skrobi w owocach. Owoce niedojrzałe zawierają dużo skrobi, której zawartość maleje wraz z dojrzewaniem owoców. Stopień rozkładu można ocenić na podstawie barwnej reakcji skrobi z roztworem jodu w jodku potasu. Roztwór ten jest dostępny w sezonie, w profesjonalnych sklepach ogrodniczych.
Owoce z próby należy przekroić w poprzek i nanieść pędzlem na przekrojoną powierzchnię r-r jodu. Im owoc jest bardziej niedojrzały, tym więcej zawiera skrobi i wtedy powierzchnia owocu zabarwia się na ciemny, granatowy kolor. Gdy w miarę dojrzewania owocu skrobia rozkłada się do cukrów prostych, na przekrojonej powierzchni jabłka pojawiają się jasne, plamy. Skala zabarwienia jest 1–10-stopniowa, w której 1 — oznacza całkowicie ciemną powierzchnię, a 10 — brak zabarwienia. Jej wartości podaje się jako indeks skrobiowy.
Dla każdej odmiany są opracowane barwne tabele rozkładu skrobi (dostępne także w bezpłatnej aplikacji mobilnej), z którymi porównuje się uzyskane w teście zabarwienia.
Indeks Streifa
Wartości uzyskane w czasie pomiarów i testów są wykorzystywane do wyliczenia jędrność miąższu.
Indeksu Streifa = Ekstrakt x Indeks skrobiowy
Wartości tego wskaźnika, informujące o optymalnym terminie zbioru są róże dla poszczególnych odmian i podawane w zaleceniach uprawowych.
Wyznaczanie optymalnego terminu zbioru jest trudne i najlepiej skorzystać z więcej niż tylko jednej podanej metody przy planowaniu zbioru jabłek.
Niewłaściwy termin dojrzałości zbiorczej
Możliwość długiego przechowywania owoców zależy od wielu czynników. Przede wszystkim należy wyznaczyć prawidłowy termin dojrzałości zbiorczej.
Zbyt wczesny zbiór oznacza niewyrośnięte i źle wybarwione owoce. W ostatnim okresie wzrostu, jabłka odmian zimowych przyrastają o 0,5–0,6% dziennie. Przyspieszenie zbioru o tydzień oznacza stratę plonu wielkości 3,5%. Przedwcześnie zebrane jabłka to większe ryzyko wystąpienia oparzelizny powierzchniowej oraz większa podatność owoców na więdnięcie. Zbyt wczesny zbiór sprzyja gorzkiej plamistości podskórnej (GPP). Za wcześnie zebrane owoce mogą nie osiągnąć walorów smakowych i estetycznych, właściwych dla odmiany.
Częściej jabłka zbieramy za późno, np. z powodu złych warunków atmosferycznych. Wtedy z powodu przejrzenia nie nadają się one do długiego przechowywania. Jabłka szybciej tracą jędrność, są bardziej podatne na gorzką zgniliznę i choroby fizjologiczne (rozpad). Wzrasta ich wrażliwość na uszkodzenia zbyt wysokim stężeniem CO2 w komorze.
Czytaj również:
Zbiory jabłek 2022
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
