Tworzenie stada od zera. Co warto wiedzieć przed podjęciem wyzwania?
Tworzenie zdrowego stada od zera o dobrych parametrach produkcyjnych i przede wszystkim ekonomicznych wymaga od hodowcy odpowiedniego podejścia do tematu. Czy to wyzwanie, czy kolokwialnie rzec mówiąc bułka z masłem?
Planując tworzenie stada od zera, musimy wziąć pod uwagę wiele czynników. Począwszy od genetyki przez bazę paszową, pomieszczenia inwentarskie, po zapewnienie odbiorców na wytworzony produkt. Wszystko musi być ze sobą zgrane i przynieść określone efekty. Te wszystkie aspekty mogą sprawiać wrażenie, że to przedsięwzięcie to wcale nie jest bułka z masłem.
Co jest potrzebne do założenia stada bydła?
Rozpoczynając tworzenie stada od początku, hodowca musi przeanalizować nie tylko zakup materiału hodowlanego. Zwierzęta muszą mieć zapewnioną odpowiedniej ilości i jakości paszę oraz pomieszczenia inwentarskie spełniające odpowiednie wymogi dobrostanu. Hodowca musi zadbać o odbiór produktów, jakie będzie wytwarzał, jak również, musi mieć zapewniony odbiór i utylizację odpadów produkcyjnych. W zależności od wielkości stada, jakie planuje hodowca i systemu utrzymania, należy również przemyśleć zatrudnienie pracownika bądź pracowników do obsługi zwierząt. Bez względu na to, czy mówimy o stadzie mlecznym, czy też mięsnym.
Baza genetyczna
W zależności od tego, jak planujemy rozpocząć tworzenie przyszłego stada, czy to od zakupu krów, czy jałowic cielnych, w obu przypadkach powinien to być materiał genetyczny o najwyższych standardach. Owszem, można przemyśleć zakup zwierząt ze średniej półki genetycznej. Jednak należy pamiętać, że będzie trzeba o wiele większych nakładów paszowych na uzyskanie pożądanych efektów hodowlanych. W rezultacie hodowca i tak będzie musiał ponieść koszty finansowe i zainwestować w wysokiej klasy nasienie na pokrycie krów i doskonalenie stada. Najprostszym, aczkolwiek nie najtańszym rozwiązaniem jest zakup jałowic cielnych z dobrego stada. Posiadające wszelkie wymagane dokumenty hodowlane i świadectwa zdrowia i unasienniania. Znany genotyp, dobre pochodzenie, jasna i przejrzysta historia odchowu, odpowiednio dobrane pary do rozrodu to gwarancja uzyskania dobrego potomstwa oraz szansa na wysoki wynik hodowlany i ekonomiczny.
Materiał genetyczny na tworzenie stada
Na zdjęciu znajduje się laboratorium stacji unasienniania we Francji.
Propozycji rynkowych w zakresie materiału genetycznego do tworzenia stada od zera jest pełen wachlarz. Warto zasięgnąć rady wykwalifikowanych specjalistów np. pracowników PFHBiPM (bydło mleczne) czy PZHiPBM (dla bydła mięsnego). Polska należy do międzynarodowego systemu identyfikacji bydła INTERBULL. Dzięki temu w wyszukiwaniu materiału genetycznego hodowca nie musi się ograniczać do zasobów krajowych. Natomiast w systemie krajowym, to Instytut Zootechniki w Balicach posiada pełny katalog materiału genetycznego.
Tworzenie stada od zera = tworzenie odpowiedniej bazy paszowej i bytowej
Jest takie powiedzenie: „aby genetyka mogła się uwidocznić, musi odpowiednio zjeść”. Hodowcy, którzy myślą o rozpoczęciu hodowli bydła muszą zaplanować preliminarz paszowy i stworzyć odpowiednie zaplecze. W zależności od wielkości planowanego stada i kierunku użytkowania trzeba przewidzieć areał uprawowy, rodzaj upraw i ich skład botaniczny oraz miejsce i systemy przechowywania paszy (silosy, pryzmy, magazyny). Podstawą do preliminarza paszowego jest planowana struktura naszego stada i obliczenia dla stuprocentowego zapewnienia podaży odpowiednich pasz.
Preliminarz pasz i obrót stada
Założenia do takiego preliminarza muszą zawierać: planowany system utrzymania (wolnostanowiskowy czy uwięzowy), podział na grupy technologiczne (dla krów w laktacji i dla krów zasuszonych, młodzieży hodowlanej i cieląt, oraz dla sektora) opasów. Najlepszym punktem wyjściowym jest obrót stada.
Wsparcie doradców w tworzenie stada
Prezentacja buhaja rozpłodowego – Francja
Należy przede wszystkim podkreślić, że hodowcy z tymi wszystkimi zagadnieniami nie są sami. W hodowlanym świecie funkcjonują doradcy specjalizujący się w we wszystkich tych zagadnieniach. Na początku warto wspomagać się fachową wiedzą i doświadczeniem, gdyż przede wszystkim należy pamiętać, że wytworzona pasza powinna być najwyższej jakości. Integralnym punktem naturalnie następującym po bazie paszowej jest magazynowanie i wykorzystanie nawozu naturalnego, jakim jest w zależności od utrzymania obornik lub gnojowica i zaplanowanie pryzm oraz zbiorników.
Budynki dla bydła
Podążając ścieżką budownictwa inwentarskiego, należy się też zastanowić i przeanalizować różne rozwiązania „mieszkaniowe” dla zwierząt. Czy wprowadzić nowe stado do nowych budynków, czy może zaadoptować już istniejące zabudowania gospodarskie? Łatwiejsze w adaptacji i mniej wymagające w zakresie bytowym jest bydło mięsne. Jednak bydło mleczne wymaga codziennego dwu lub trzykrotnego doju. Są to z reguły delikatniejsze krowy wymagające większego komfortu bytowego. Jeśli hodowca decyduje się na tworzenie stada bydła mlecznego od podstaw, to najlepiej zaplanować też od podstaw cały system utrzymania, budynek oraz wszystko, co związane jest z produkcją.
Nowy czy stary budynek inwentarski
Pamiętać należy o zapewnieniu zwierzętom maksymalnego poziomu dobrostanu oraz funkcjonalności pomieszczeń. Niejednokrotnie wybudowanie nowoczesnego budynku inwentarskiego jest bardziej opłacalne niż adaptacja starych zabudowań gospodarskich. Hodowcy mogą starać się o dofinansowanie z programów rządowych. To znacznie ułatwia start nowego stada.
Tworzenie stada od zera – umowy i kontraktacje
Logicznym następstwem posiadania stada jest produkcja mięsa czy mleka. Dlatego warto wtedy przemyśleć warunki sprzedaży swoich produktów. Rynek zarówno mleka, jak i wołowiny jest bardzo niestabilny. Można oczywiście w przypadku sprzedaży odsadów nieco manewrować sprzedażą, aby wychwycić odpowiedni moment i najlepszą cenę za kilogram żywca. W przypadku sprzedaży mleka nie mamy tej wygody. Produkując mleko hodowca, musi mieć zapewniony systematyczny odbiór. Podpisanie umowy z mleczarnią gwarantuje ten komfort psychiczny. A także – zapewnienie stałego dochodu finansowego nawet w okresach spadku cen mleka na rynku.
Początki nigdy nie są łatwe więc i tworzenie stada od zera jest swego rodzaju wyzwaniem dla hodowców. Dogłębna analiza, bilans zysków i strat oraz wnikliwy przegląd możliwości pozwoli uniknąć błędów i niepotrzebnych kosztów. Korzystając z fachowych porad, nowoczesnych rozwiązań nauki i technologii hodowca nie tylko poradzi sobie z założeniem nowego stada, ale i poprowadzi dobrze jego hodowlę.
Czytaj również: Zielony Ład dla rolników pod znakiem ekologii i dobrostanu
