Uprawa borówki amerykańskiej — koszty założenia plantacji w gruncie
Borówka amerykańska należy do coraz chętniej i częściej kupowanych owoców przez Polaków. Wpływ na to mają doceniane przez konsumentów walory prozdrowotne tych owoców. Nie bez znaczenia jest także postępująca globalizacja i dostępność borówki praktycznie przez cały rok, a także moda na zdrowy styl żywienia. Jak powinna wyglądać uprawa borówki amerykańskiej? Jakie koszty trzeba ponieść na założenie plantacji? Sprawdźmy, jak wyliczył je dr. Paszko.
Uprawa i pielęgnacja borówki pociąga za sobą znaczne koszty, począwszy od założenia plantacji. Jakie krzewy należy sadzić, aby wyhodować doskonałą borówkę amerykańską?
Spis treści
Borówka amerykańska — uprawa coraz popularniejsza
Dynamiczne i pozytywne zmiany na rynku konsumpcyjnym borówki znajdują dość szybko odzwierciedlenie w decyzjach plantatorów. Wielu z nich modernizuje i zwiększa obszar produkcji. Dochodzi nawet do tego, że w obliczu spadku opłacalności produkcji jabłek w miejsce sadów jabłoniowych zakładane są plantacje borówki. Wynika to również z preferencji konsumenckich i faktu, że owoce borówki amerykańskiej są bogate w witaminy.
Uprawa borówki amerykańskiej wymaga konkretnych nakładów finansowych, wyboru odmiany i doskonałej jakości materiału nasadzeniowego
Wprawdzie ceny borówek nie są już tak wysokie jak jeszcze parę lat wcześniej, a w okresie podaży masowej (lipiec, pierwsza połowa sierpnia) kształtują się nawet na granicy kosztów. Mimo to i tak wielu producentów jest przekonanych, że na borówce można dużo lepiej zarobić niż na innych owocach. Praktyka dość szybko jednak weryfikuje nieco wyolbrzymione nadzieje, szczególnie gdy zaczniemy liczyć koszty założenia plantacji borówki. Aby zarobić, trzeba bowiem najpierw sporo zainwestować. W obecnych realiach globalnej konkurencji, wzrostu cen środków produkcji i robocizny, plantacje borówki muszą być wydajne (minimum 10 ton/ha), szybko wchodzące w okres owocowania oraz dające owoce wysokiej jakości, najlepiej z atrakcyjnych odmian. Niestety, uprawa borówki amerykańskiej wymaga wielu nakładów, czyli po prostu pieniędzy. Ponadto po prostu trzeba wiedzieć, jak sadzić borówki amerykańskie i że jest to jednak coś nieco innego, niż np. plantacja borówki wysokiej.
Od czego zależy koszt założenia plantacji borówki?
W naszym kraju w większości gospodarstw uprawiających borówkę wysoką dominuje tradycyjny model jej uprawy. Borówka amerykańska i jej krzewy sadzone są bezpośrednio w gruncie, rzadziej na agrowłókninie. Jednak wiele plantacji było i nadal jest zakładanych bez uwzględnienia specyficznych i wysokich wymagań krzewów borówki. Przeważa pogląd, że wystarczy kwaśna gleba, którą można doprawić do takiego pH trocinami lub siarką, zapewnić nawadnianie… i borówka amerykańska ma dobrze plonować.
Materiał nasadzeniowy wysokiej jakości
Tymczasem uprawa ta wymaga naprawdę dużo materii organicznej, w której sadzonki borówki amerykańskiej szybko się przyjmują i prawidłowo rozwijają. Drugim aspektem jest jakość materiału nasadzeniowego. Krzew borówki musi mieć wysoką jakośc. Im wyższa – lepsza zdrowotność, (tzn. materiał jest wolny od chorób, wirusów), rośliny są co najmniej dwuletnie, bardziej rozgałęzione, wydajnych, poszukiwanych odmiany, itp., tym plantacja szybciej wchodzi w pełnię owocowania.
Zalety materiału nasadzeniowego
Zaletą wyboru takiego materiału nasadzeniowego jest skrócenie do 1–3 lat okresu inwestycyjnego. Warto też pamiętać o jednej rzeczy. Pomimo faktu, że krzewy borówek to rośliny samopłodne, to dobrze jest im zapewnić wzrost wokół innych odmian. Wtedy borówka najlepiej owocuje. Także i choroby borówki amerykańskiej słabiej się rozprzestrzeniają.
Zabezpieczenie nie tylko przed złą pogodą
Na plantacjach nowoczesnych dąży się też do uniezależnienia od warunków przyrodniczych. Dotyczy to głównie zabezpieczenia roślin borówki przed deszczem,
Uprawa borówki amerykańskiej wymaga zabezpieczenia przed gradem, np. za pomocą działka przeciwgradowego
ptactwem czy nadmiernym nasłonecznieniem. W tym celu stosowane są systemy osłon w postaci siatek (przed deszczem lub ptakami), podobnie jak w przypadku czereśni czy daszków foliowych. Istotnym elementem nakładów inwestycyjnych są też systemy zabezpieczenia przed wiosennym przymrozkiem.
Postacie systemów zabezpieczeń
Maja one różną postać, począwszy od systemów zraszania, poprzez metody nagrzewania powietrza, po coraz częściej montowane wiatraki, które skutecznie potrafią ściągnąć cieplejsze powietrze i podwyższyć temperaturę w obrębie plantacji w czasie wiosennych spadków temperatury.
Pomyśleć można także o zabezpieczeniu przed gradem. Przy okazji można wykorzystać do tego siatki. Ale wielu plantatorów inwestuje w działa przeciwgradowe, równie skuteczne przy uprawie borówki amerykańskiej.
Nawadnianie i fertygacja to podstawa wyposażenia wielkotowarowej plantacji borówki
Uprawa borówki amerykańskiej — nakłady finansowe
Uprawa borówki amerykańskiej wymaga dość podobnych nakładów jak przy innych gatunkach. Potrzebne jest właściwe przygotowanie pola, odpowiednie krzewy borówki amerykańskiej, montaż instalacji nawadniającej oraz robocizna. Jednak w przeciwieństwie do innych roślin jagodowych borówka amerykańska wymaga bardzo dużo materii organicznej w podłożu. Im więcej, tym lepiej. Ile konkretnie? Co najmniej 200–300 m3/ha. Mogą to być zrębki drzewne, kora iglasta, torf kwaśny, najlepiej jako przemieszane i przekompostowane już podłoże.
Nawadnianie i fertygacja
Konieczne jest też nawadnianie i fertygacja, które zapewniają znacznie wyższe plony niż tylko przy samym nawadnianiu. Niestety, urządzenia te sporo kosztują i mocno podwyższają koszt założenia bardziej intensywnych plantacji borówki. Niemniej jednak odpowiednia pielęgnacja krzewów borówki jest bardzo ważna.
Przeciętne koszty założenia plantacji borówki amerykańskiej (w tys. zł/ha)
źródło: opracowanie na podstawie badań własnych
Łączne nakłady na samo założenie hektara plantacji borówki amerykańskiej w gruncie mogą wahać się od 64,6 do 92,5 tys. zł/ha (tabela). Nakłady te obejmują proces przygotowania gleby (zazwyczaj 2-letni, ale im dłuższy, tym lepiej), wniesienie materii organicznej, nakłady pracy mechanicznej i ludzkiej oraz koszt sadzonek.
Koszt założenia plantacji tradycyjnej jest mniejszy ze względu na niższe nakłady na zakup materii organicznej (głównie trocin), sadzonek czy systemu nawadniania.
Do kosztów założenia plantacji należą także wydatki na jej ogrodzenie
Ważnym składnikiem podwyższającym koszty założenia jest wspomniana już wcześniej materia organiczna.
Uzasadnienie kosztów
Aktualnie ceny zrębek drzewnych i kory iglastej wahają się w zależności od rejonu sprzedaży od około 50 do nawet 80 zł za m3 w ilościach hurtowych. Stąd też koszty zakupu to od kilkunastu do ponad dwudziestu tysięcy zł na hektar plantacji.
Niezbędne jest też i nawadnianie, najlepiej z fertygacją. Obecnie, w zależności od rodzaju materiałów, może wahać się od 12 do 16 tys. zł/ha.
Koszt montażu najprostszego ogrodzenia (siatka leżnia, słupki ocynkowane), przy założeniu, że grodzimy trochę większy areał niż hektar, to około 12 tys. zł/ha. Oczywiście, na poziom tego kosztu w konkretnym przypadku istotny wpływ będzie miał wybór zastosowanych materiałów.
Uprawa borówki amerykańskiej – długość okresu inwestycyjnego
W kalkulacji kosztów założenia plantacji borówki amerykańskiej powinniśmy też uwzględnić tzw. nakłady okresu inwestycyjnego. Ponoszone od chwili posadzenia roślin do momentu, w którym osiągną taki poziom plonowania, przy którym przychody ze sprzedaży owoców pokryją bieżące nakłady na plantację. I tutaj uwidoczniają się istotne różnice, jeśli chodzi o typ plantacji.
Na plantacjach bardziej intensywnych, ze względu na szybsze i wyższe plony z sadzonek wysokiej jakości oraz wyższe ceny ich zbytu (z uwagi np. na bardziej cenne odmiany) okres inwestycyjny może trwać od roku do maksymalnie 3 lat. Jest krótszy, bowiem od kosztów bieżących prowadzenia plantacji odlicza się przychody ze sprzedaży owoców borówki w okresie inwestycyjnym. Te pojawiają się wcześniej i są wyższe niż na plantacjach tradycyjnych. Im wcześniejsze i wyższe plony, tym niższe koszty tego okresu.
Podczas gdy przy sadzonkach słabszych czas ten wydłuża się do 4, 5 a nawet więcej lat (wykres).
Przeciętne koszty założenia plantacji borówki z kosztami okresu inwestycyjnego (w tys. zł/ha)
A zatem im dłuższy okres inwestycyjny, tym większe są jego koszty, które „dolicza” się do kosztów założenia plantacji. I dopiero suma tych kosztów (założenia i okresu inwestycyjnego) składa się na wartość początkową plantacji. Od tej wylicza się koszt amortyzacji, uwzględniany już przy wyliczaniu kosztu wyprodukowania kilograma borówki amerykańskiej.
Na wykresie doskonale to widać, że plantacje tradycyjne generują znacznie wyższe koszty w okresie inwestycyjnym. Mimo niższych kosztów założenia, poziom kosztów amortyzacji będzie niewiele niższy niż na plantacjach bardziej intensywnych.
Inwestując zatem w uprawę owocu jakim jest borówka amerykańska, trzeba podejmować mądre decyzje. Chociażby w aspekcie wyboru stanowiska, technologii produkcji, doboru odmian, techniki prowadzenia, kierunków dystrybucji, itp. Tak, aby koszty założenia plantacji były adekwatne do osiąganych później efektów produkcyjnych i ekonomicznych. Sadzenie borówki amerykańskiej wymaga dokładnego planowania.
Czytaj również:
Cena borówki amerykańskiej 5.10.2022
Rynek borówki amerykańskiej 2022
Obserwuj nas w Google News. Bądź na bieżąco!
