Uprawa warzyw ekologicznych: jak sobie radzić z ochroną?

Z uwagi na rosnącą świadomość konsumentów jest popyt na produkty ekologiczne i są one chętnie kupowane. Jednak, aby trafiły one do naszych domów, muszą pokonać długą drogę. Przeszkodą mogą okazać się liczne szkodniki i patogeny chorobotwórcze atakujące uprawy warzyw ekologicznych.

Według wykazu IOR plantatorzy ekologiczni mają do dyspozycji 27 preparatów na bazie substancji naturalnych, z czego 15 dopuszczonych jest w uprawach warzyw.

Uprawy warzyw w Polsce stanowią blisko 1,5% wszystkich upraw ekologicznych. Nie jest to duży odsetek, ale sektor ten wyróżnia z całą pewnością różnorodność gatunkowa i wysoka jakość. Plantatorzy wykazują duży potencjał w wykorzystaniu swoich plonów, które trafiają przede wszystkim do przetwórni. W 2012 r. 31,6% przetwórni ekologicznych zajmowało się przerobem warzyw. Ekologiczne warzywa i ich przetwory trafiają następnie do punktów sprzedaży – zarówno detalicznej, jak i hurtowej. Żeby jednak mogły tam trafić, rolnicy muszą spełnić pewne warunki.

Plantatorzy ekologiczni zobowiązani są do przestrzegania licznych zasad, zakazów i nakazów, zwłaszcza jeśli chodzi o strefę ochrony. Mogą stosować tylko i wyłącznie środki znajdujące się na liście prowadzonej przez Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu. Według tego wykazu plantatorzy mają do dyspozycji 27 preparatów na bazie substancji naturalnych, z czego 15 dopuszczonych jest w uprawach warzyw.

Najczęściej obserwowanymi chorobami porażającymi warzywa są alternarioza, zaraza ziemniaka, mączniak rzekomy, antraknoza dyniowatych, brunatna plamistość liści, czerń krzyżowych, zgnilizna twardzikowa, szara pleśń, choroby powodowane przez Sclerotinia spp., bakteryjna kanciasta plamistość, bakteryjna cętkowatość oraz askochytoza.

Preparaty miedziowe są obecnie dopuszczone tylko w ekologicznych uprawach ogórka (gruntowy i pod osłonami), pomidora (gruntowy i pod osłonami) i fasoli.

Wśród fungicydów dla upraw ekologicznych znajdują się środki zawierające miedź (Copper Max New 50 WP, Cuproxat 345 SC, Funguran A-Plus New 50 WP, Funguran Forte New 50 WP, Funguran-OH 50 WP, Miedzian 50 WG, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC i Nordox 75 WG), zarejestrowane w celu ochrony m.in. zarazą ziemniaka na pomidorze czy mączniakiem rzekomym na ogórku. Preparaty miedziowe są obecnie dopuszczone tylko w ekologicznych uprawach ogórka (gruntowy i pod osłonami), pomidora (gruntowy i pod osłonami) i fasoli.

Źródło: AgroFoto.pl, zimny

Wśród środków zawierających niechemiczne substancje czynne znajdują się także preparaty na bazie żywych organizmów. Contans WG to fungicyd zawierający zarodniki grzyba Coniothyrium minitans przeznaczone do ochrony przed zgnilizną twardzikową na warzywach w gruncie i pod osłonami. Polyversum WP zawierający zarodniki grzyba Pythium oligandrum zarejestrowany jest w wielu gatunkach warzyw, zarówno gruntowych, jak i pod osłonami: pomidor, papryka, ogórek, sałata, fasola szparagowa, pietruszka korzeniowa, kapusta pekińska i kapusta głowiasta. Środek przeznaczony jest do ochrony przed patogenami pochodzenia glebowego powodującymi fytoftorozę, zgorzel podstawy łodygi, fuzariozę, zgniliznę twardzikową, szarą pleśnią, ordzawieniem korzeni, chorobami przechowalniczymi, zgorzelą siewek i mączniakiem rzekomym.

Wśród środków zawierających niechemiczne substancje czynne znajdują się także preparaty na bazie żywych organizmów.

W ochronie ekologicznych plantacji warzyw dopuszczony jest także Timorex Gold 24 EC zawierający olejek z krzewu herbacianego. Można go stosować w uprawie ogórka, pomidora i sałaty pod osłonami. Zarejestrowany jest do ochrony przed mączniakiem prawdziwym, rzekomym, zarazą ziemniaka i szarą pleśnią.

Plantatorzy warzyw ekologicznych borykają się nie tylko z atakiem patogenów chorobotwórczych. Dużym problemem są dla nich także szkodniki. Na liście środków dopuszczonych w uprawach ekologicznych znajdują się 2 insektycydy i 1 moluskocyd dla warzyw. Dipel WG zawierający szczepy bakterii Bacillus thuringiensis var. kurstaki przeznaczony jest do zwalczania gąsienic bielinka rzepnika, kapustnika, piętnówki kapustnicy, tantnisia krzyżowiaczka oraz gąsienic pachówki strąkóweczki atakujących kapustę głowiastą białą oraz groch uprawiany na zielony strąk.

Źródło: AgroFoto.pl, dymek47

SpinTor 240 SC na bazie spinosadu można natomiast stosować w ochronie kapusty głowiastej białej, kalafiora, brokuła, cebuli, pora, pomidora i ogórka uprawianych pod osłonami. Środek ten zarejestrowany jest przeciw bielinkowi kapustnikowi, rzepnikowi, piętnówce kapustnicy, wciornastkowi tytoniowcowi oraz wciornastkowi zachodniemu.

Na liście środków dopuszczonych w uprawach ekologicznych znajdują się 2 insektycydy i 1 moluskocyd dla warzyw.

W ostatnim roku w wykazie pojawił się również moluskocyd Ferramol GR zawierający fosforan żelaza. Jest przeznaczony do zwalczania ślimaków atakujących sałatę, kalafior, endywię, fasolę i kapustę głowiastą. Występowanie owadów, a w dalszym etapie nasilenie ich ataku zależy w dużej mierze od warunków pogodowych, na które niestety nie mamy wpływu. Plantatorzy powinni jednak pamiętać, że dzięki stosowanym zabiegom profilaktycznym i sanitarnym mogą minimalizować szkody.

Jednym z takich zabiegów jest z całą pewnością usuwanie niepożądanej roślinności na plantacjach. Chwasty mogą służyć owadom za żywicieli zastępczych w fazie początkowego wzrostu sadzonek gatunków uprawianych. Środki ochrony roślin, nawet te na bazie naturalnych substancji, powinno się stosować z rozwagą i jedynie w ostateczności, i tylko wówczas gdy inne metody zawiodą. Plantatorzy ekologiczni z uwagi na niewielką grupę środków, a w niektórych przypadkach wręcz brak preparatów muszą poszukiwać innych rozwiązań w ochronie swoich upraw. Ważne jest, aby wysadzać tylko zdrowy i kwalifikowany materiał roślinny (przede wszystkim odmian odpornych na ważniejsze choroby i szkodniki).

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.agrofakt.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.